Σε αποκλειστική συνέντευξή του στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ υπογραμμίζει τον ιδιαίτερα θετικό ρόλο της Ελλάδας υπό τις σημερινές συνθήκες κρίσης στην Ουκρανία και στην Ευρώπη, τη χαρακτηρίζει «πυλώνα σταθερότητας» και «αξιόπιστο σύμμαχο» στη νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ.

Για το ζήτημα των ελληνοτουρκικών διαφορών ογγ του ΝΑΤΟ συνιστά διάλογο, όμως ταυτόχρονα υπογραμμίζει ότι υπό τις δύσκολες σημερινές περιστάσεις σύμμαχοι δεν πρέπει να προβαίνουν σε προκλητικές δηλώσεις ή ενέργειες.

Κατά τα άλλα, τονίζει ότι είναι απαραίτητη η εύρεση λύσης για την άμεση εισδοχή της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, με εξεύρεση κατάλληλων απαντήσεων στις τουρκικές ανησυχίες περί τρομοκρατίας.

Ενώ αναγγέλλει πως το ΝΑΤΟ, μέσω του νέου Στρατηγικού Δόγματος, θα επιδιώξει να ενισχύσει την ενότητά του και να βρει λύσεις στα πολλαπλά σύνθετα προβλήματα και στις προκλήσεις της νέας εποχής ασφαλείας.

Ακολουθεί η πλήρης συνέντευξη του γγ του ΝΑΤΟ στη Μαρία Αρώνη για το Αθηναϊκό και Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων:

Ερ.: Τα τελευταία δύο χρόνια, με ραγδαία κορύφωση από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, η γεωστρατηγική σημασία της Ελλάδας και οι στρατιωτικές της υποδομές έχουν βρεθεί στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος τόσο της Συμμαχίας όσο και των ΗΠΑ. Πώς αντιλαμβάνεστε, κύριε γενικέ γραμματέα, τον σημερινό σταθεροποιητικό ρόλο της Ελλάδας στη νοτιοανατολική πτέρυγα της Συμμαχίας;

Απ.: Η Ελλάδα είναι ένας ισχυρός και πολύτιμος σύμμαχος του ΝΑΤΟ. Βρίσκεται σε στρατηγική τοποθεσία στη Βαλκανική Χερσόνησο, στο σταυροδρόμι Ευρώπης, Ασίας και Αφρικής, και συμβάλλει στην κοινή μας ασφάλεια με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Τα ελληνικά στρατεύματα διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στις αποστολές του ΝΑΤΟ, συμπεριλαμβανομένου του Κοσσυφοπεδίου και του Ιράκ. Επιπλέον, η Ελλάδα έχει πολύτιμη συνεισφορά στις θαλάσσιες αποστολές μας, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξής μας στο Αιγαίο Πέλαγος, συμβάλλοντας στον περιορισμό της παράνομης εμπορίας ανθρώπων στην Ευρώπη. Στον αέρα, τα ελληνικά μαχητικά αεροσκάφη βοηθούν να διατηρηθεί ασφαλής ο ουρανός πάνω από το Μαυροβούνιο, τη Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία. Η Ελλάδα αποτελεί επίσης παράδειγμα όσον αφορά τις αμυντικές δαπάνες, τηρώντας το στόχο του 2% του ΑΕΠ και επενδύοντας σε σημαντικές νέες δυνατότητες, συμπεριλαμβανομένων των αεροσκαφών πέμπτης γενιάς.

Τα ελληνικά λιμάνια είναι σημαντικοί κόμβοι για τις συμμαχικές ναυτικές δυνάμεις, όπως φαίνεται για παράδειγμα από την ανάπτυξη αμερικανικών και γαλλικών αεροπλανοφόρων στα ελληνικά ύδατα στις αρχές του έτους. Χαιρετίζω επίσης τον αναπτυσσόμενο ρόλο της Ελλάδας ως ενεργειακού κόμβου, που συμβάλλει στη μείωση της εξάρτησης της Ευρώπης από τις ρωσικές προμήθειες. Όλα αυτά δείχνουν τη δέσμευση της Ελλάδας να διατηρήσει το ΝΑΤΟ ισχυρό καθώς συνεχίζουμε να προσαρμόζουμε τη Συμμαχία μας ώστε να ανταποκρίνεται σε ένα μεταβαλλόμενο περιβάλλον ασφαλείας.

Ερ.: Τον τελευταίο καιρό παρακολουθούμε έναν όλο και πιο αποσταθεροποιητικό ρόλο ενός Συμμάχου, της Τουρκίας, η οποία αυξάνει επικίνδυνα την ένταση στην περιοχή με επανειλημμένες απειλητικές δηλώσεις κατά της ελληνικής κυριαρχίας στα ελληνικά νησιά του Αιγαίου, με πολυάριθμες προκλητικές υπερπτήσεις μαχητικών αεροσκαφών όχι μόνο βαθιά στον ελληνικό εθνικό εναέριο χώρο, αλλά πάνω από κατοικημένα ελληνικά νησιά και με αυξημένη ροή παράνομων μεταναστών προς τα σύνορα της Ελλάδας για άλλη μια φορά. Δεν θα ήταν λογικό να υποθέσουμε ότι το ΝΑΤΟ καταβάλλει αυτήν τη στιγμή κάθε δυνατή προσπάθεια για να αποτρέψει την Τουρκία από τη συνέχιση αυτών των ακατανόητων και επικίνδυνων πρακτικών;

Απ.: Το ΝΑΤΟ είναι μια Συμμαχία 30 χωρών, με διαφορετική γεωγραφία, ιστορία και πολιτικά κόμματα. Δεν πρέπει να μας εκπλήσσει το γεγονός ότι μερικές φορές υπάρχουν έντονες διαφωνίες μεταξύ των χωρών μας. Όμως οι διαφορετικές απόψεις και οι συζητήσεις αποτελούν ουσιαστικό μέρος των δημοκρατιών μας. Τόσο η Ελλάδα, όσο και η Τουρκία είναι αφοσιωμένοι Σύμμαχοι εδώ και δεκαετίες και κάθε μέρα, η Ελλάδα και η Τουρκία συνεργάζονται στο ΝΑΤΟ, μαζί με άλλους 28 Συμμάχους, για να αντιμετωπίσουν τις πιο πιεστικές προκλήσεις ασφαλείας.

Η Μεσόγειος είναι ζωτικής σημασίας για το ΝΑΤΟ. Η Ελλάδα, η Τουρκία, πολλοί Σύμμαχοι και άλλες χώρες επιχειρούν εκεί σε τακτική βάση. Στο παρελθόν υπήρξαν ατυχήματα με ελληνικές και τουρκικές δυνάμεις και πρέπει να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να βοηθήσουμε στη μείωση του κινδύνου τέτοιων ατυχημάτων στο μέλλον. Είναι προς το συμφέρον όλων να αποφευχθεί η επανάληψη τέτοιων καταστάσεων. Το 2020, το ΝΑΤΟ βοήθησε στη δημιουργία στρατιωτικού μηχανισμού απεμπλοκής μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας για τη μείωση του κινδύνου επεισοδίων στην Ανατολική Μεσόγειο. Αυτό περιλαμβάνει μια ανοιχτή γραμμή επικοινωνίας μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, για τη διευκόλυνση της απεμπλοκής στη θάλασσα ή στον αέρα.

Προτρέπουμε την Ελλάδα και την Τουρκία να λύσουν τις διαφορές τους στο Αιγαίο με πνεύμα εμπιστοσύνης και συμμαχικής αλληλεγγύης. Αυτό σημαίνει αυτοσυγκράτηση, μετριοπάθεια και αποχή από κάθε ενέργεια ή ρητορική που θα μπορούσε να κλιμακώσει την κατάσταση. Σε μια εποχή που ο πόλεμος του (σ.σ. προέδρου της Ρωσίας Βλαντίμιρ) Πούτιν κατά της Ουκρανίας έχει διαλύσει την ειρήνη στην Ευρώπη, είναι ακόμη πιο σημαντικό για τους Σύμμαχους να είναι ενωμένοι.

Φινλανδία και Σουηδία

Ερ.: Οι αιτήσεις της Φινλανδίας και της Σουηδίας να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ κινδυνεύουν να παραμείνουν εκκρεμές ζήτημα για αόριστο χρονικό διάστημα, με κίνδυνο οι χώρες αυτές να εκτεθούν σε αυξημένη ρωσική εχθρότητα, εάν η Τουρκία δεν άρει τις πολύ σοβαρές αντιρρήσεις της για τη γρήγορη ένταξή τους. Πώς σκέφτεται το ΝΑΤΟ αφενός να πείσει την Τουρκία να άρει τα εμπόδια που θέτει και αφετέρου να βοηθήσει αυτούς τους δύο υποψηφίους εταίρους του να διατηρήσουν αποδεκτό επίπεδο διαβεβαιώσεων στο νέο, απροσδόκητα ευαίσθητο αυτό «κενό» ασφαλείας;

Απ.: Οι αποφάσεις της Φινλανδίας και της Σουηδίας να υποβάλουν αίτηση για ένταξη στο ΝΑΤΟ είναι ιστορικές και η ένταξή τους θα ενισχύσει τη Συμμαχία μας. Τώρα πρέπει να αντιμετωπίσουμε τις ανησυχίες για την ασφάλεια όλων των συμμάχων, συμπεριλαμβανομένων των σοβαρών ανησυχιών της Τουρκίας για την τρομοκρατική οργάνωση PKK, και να βρούμε ενιαίο δρόμο προς τα εμπρός. Η Τουρκία έχει υποφέρει από το PKK και έχει υποφέρει περισσότερο από την τρομοκρατία από οποιονδήποτε άλλο Σύμμαχο. Έτσι, η Τουρκία έχει εύλογες ανησυχίες, τις οποίες όλοι οι Σύμμαχοι πρέπει να λάβουν σοβαρά υπόψη.

Οι συνεργάτες μου και εγώ παραμένουμε σε στενό διάλογο με εκπροσώπους της Τουρκίας, της Φινλανδίας και της Σουηδίας προκειμένου να αντιμετωπίσουμε τις τουρκικές ανησυχίες, αλλά και να προχωρήσουμε στην ένταξη των δύο χωρών.

Η ασφάλεια της Φινλανδίας και της Σουηδίας έχει σημασία για το ΝΑΤΟ και πολλοί σύμμαχοι έχουν ήδη αναλάβει σαφείς δεσμεύσεις γι’ αυτό. Το ΝΑΤΟ παραμένει σε εγρήγορση και έχουμε αυξήσει την παρουσία μας στην περιοχή, μεταξύ άλλων με περισσότερες ασκήσεις.

Η Φινλανδία και η Σουηδία συμμετείχαν σε πολλές συμμαχικές ασκήσεις τις τελευταίες ημέρες, συμπεριλαμβανομένης της BALTOPS, στην οποία συμμετείχαν 7.500 άτομα από 14 συμμάχους (Βέλγιο, Βουλγαρία, Δανία, Εσθονία, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Λετονία, Λιθουανία, Ολλανδία, Νορβηγία, Πολωνία, Σουηδία, Τουρκία, Ηνωμένο Βασίλειο και Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής). Αυτή είναι μια ισχυρή απόδειξη της δέσμευσης του ΝΑΤΟ σε αυτήν την περιοχή.

Νέο στρατηγικό δόγμα

Ερ.: Πώς μπορεί το νέο Στρατηγικό Δόγμα του ΝΑΤΟ που θα παρουσιαστεί στην επικείμενη Σύνοδο Κορυφής της Μαδρίτης, να συμβάλει στην ενίσχυση της ευρωατλαντικής αρχιτεκτονικής ασφάλειας και στην αποκατάσταση της βασισμένης στις αξίες διεθνούς παγκόσμιας τάξης και το κράτος δικαίου; Μπορεί μια πιο ουσιαστική συνεργασία ΝΑΤΟ-ΕΕ να προωθήσει τη συνολική κατάσταση ασφάλειας στην Ευρώπη;

Απ.: Θα λάβουμε σημαντικές αποφάσεις στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη, συμπεριλαμβανομένης της υιοθέτησης του νέου Στρατηγικού Δόγματος. Μαζί με τη Βορειοατλαντική Συνθήκη, το Στρατηγικό Δόγμα είναι το πιο σημαντικό έγγραφο του ΝΑΤΟ. Επιβεβαιώνει τις αξίες, τον σκοπό και τα καθήκοντα του ΝΑΤΟ. Θα παρέχει συλλογική αξιολόγηση του περιβάλλοντος ασφαλείας και θα χρησιμεύσει ως σχέδιο για τη μελλοντική προσαρμογή της Συμμαχίας.

Το Στρατηγικό Δόγμα του 2010 βασιζόταν στο ότι η Ευρώπη βρίσκεται σε ειρήνη. Αλλά ο πόλεμος του Πούτιν εναντίον της Ουκρανίας έχει γκρεμίσει αυτή την ειρήνη. Επίσης, το Δόγμα του 2010 δεν ανέφερε ούτε μια φορά την Κίνα. Σήμερα, η αυξανόμενη επιρροή της Κίνας αναδιαμορφώνει τον κόσμο, με άμεσες συνέπειες για την ασφάλεια και τις δημοκρατίες μας. Εξάλλου, άλλες προκλήσεις όπως οι απειλές στον κυβερνοχώρο και η κλιματική αλλαγή δεν αναφέρονται σχεδόν καθόλου στο Δόγμα του 2010, ενώ τώρα είναι αδύνατο να αγνοηθούν.

Το ΝΑΤΟ αντιπροσωπεύει τη διεθνή τάξη που βασίζεται σε κανόνες. Σε μια εποχή στρατηγικού ανταγωνισμού, η διατήρηση αυτής της τάξης θα απαιτήσει ακόμη πιο στενή συνεργασία με χώρες εταίρους με ομοϊδεάτες και με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η συνεργασία ΝΑΤΟ-ΕΕ βρίσκεται ήδη σε άνευ προηγουμένου επίπεδα σε μια σειρά θεμάτων, συμπεριλαμβανομένης της υποστήριξης για την Ουκρανία, της διατήρησης της ειρήνης στα Δυτικά Βαλκάνια και της θαλάσσιας ασφάλειας. Χαιρετίζω επίσης τις προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τομέα της άμυνας, οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν σε μεγαλύτερες αμυντικές επενδύσεις και δυνατότητες. Ως απάντηση στον πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, χρειαζόμαστε ακόμη ισχυρότερους πολυμερείς θεσμούς και ακόμη βαθύτερη συνεργασία στην Ευρώπη και πέρα από τον Ατλαντικό.

Πολλαπλές προκλήσεις

Ερ.: Η κλιματική αλλαγή, η ενεργειακή και επισιτιστική κρίση ως άμεση συνέπεια του πολέμου στην Ουκρανία, οι εξτρεμιστικές ιδεολογίες που οδηγούν σε τρομοκρατικά κινήματα και αποτρόπαιες βίαιες ενέργειες και η παράτυπη μαζική μετανάστευση, είναι μερικά από τα ζητήματα που αναπόφευκτα σύντομα θα μεταφραστούν σε σοβαρές προκλήσεις ασφάλειας για όλους τους Συμμάχους. Είναι το ΝΑΤΟ σε θέση να αντιμετωπίσει τις διαφαινόμενες στον ορίζοντα σοβαρές προκλήσεις όπως αυτές που ενδεχομένως προέρχονται από την Κίνα και το Ιράν, ή άλλα αυταρχικά κράτη; Το νέο Στρατηγικό Δόγμα θα αντιμετωπίζει αυτά τα ζητήματα με πειστικό τρόπο;

Απ.: Σήμερα αντιμετωπίζουμε ένα όλο και πιο περίπλοκο περιβάλλον ασφάλειας, με πολλές προκλήσεις ταυτόχρονα. Δεν έχουμε την πολυτέλεια να επιλέξουμε με ποιο από αυτά θα ασχοληθούμε πρώτα. Ο βάναυσος και παράνομος πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας έχει δημιουργήσει την πιο σοβαρή κρίση ασφάλειας στην Ευρώπη από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ταυτόχρονα, αντιμετωπίζουμε απειλές και προκλήσεις από την τρομοκρατία, τις κυβερνοεπιθέσεις, τις πολιτικές καταναγκασμού της Κίνας, τις ανατρεπτικές τεχνολογίες, τον αντίκτυπο της κλιματικής αλλαγής στην ασφάλεια.

Μαζί, αυτές οι προκλήσεις είναι μεγαλύτερες από ό,τι οποιαδήποτε χώρα ή οποιαδήποτε ήπειρος μπορεί να αντιμετωπίσει μόνη της. Όμως στο ΝΑΤΟ η Ελλάδα δεν είναι μόνη. Μαζί στη Συμμαχία, τα έθνη μας στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική προσαρμόζονται με συνοχή ως ένα, σε έναν διαρκώς πιο επικίνδυνο κόσμο. Ο διατλαντικός δεσμός έχει διατηρήσει την ελευθερία και την ασφάλειά μας για περισσότερα από εβδομήντα χρόνια, και με το να είμαστε μαζί, θα συνεχίσουμε να διαφυλάσσουμε την ειρήνη, να αποτρέπουμε τις συγκρούσεις και να προστατεύουμε τους ανθρώπους και τις αξίες μας.

ΑΠΕ/ΜΠΕ