Βαλκάνια – προσδοκίες και πραγματισμός
Του Γιώργου Κακλίκη*:
Με μια ενδιαφέρουσα πρωτοβουλία το Παρίσι μετρίασε την πικρία των Σκοπίων για την αρχικά αρνητική θέση του σε σχέση με την έναρξη των ενταξιακών τους διαπραγματεύσεων. Όμως, αν και το βουλγαρικό Κοινοβούλιο αποδέχθηκε με μεγάλη πλειοψηφία το «γαλλικό σχέδιο» και, λίγες μέρες μετά, το υπουργικό συμβούλιο έδωσε την έγκρισή του, η βεβαιότητα για την εφαρμογή στην πράξη του σχεδίου της γαλλικής πλευράς δεν είναι δεδομένη. Τόσο λόγω ενδοευρωπαϊκών προβληματισμών για τη λειτουργικότητα μιας διευρυμένης Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και λόγω των έντονων και διαδοχικών λαϊκών αντιδράσεων της αξιωματικής αντιπολίτευσης (VMRO) και των ενστάσεων του πρωθυπουργού της χώρας που αντιμετωπίζει την «απαίτηση» να περιλάβει θεσμικά ως μειονοτικούς στο Σύνταγμα της χώρας του τους εντόπιους Βουλγάρους, να εφαρμόσει το διμερές Σύμφωνο Φιλίας του 2017 με στόχο την εξάλειψη της ρητορικής μίσους, να αναθεωρήσει τα σχολικά προγράμματα και να ανοίξει τα αρχεία της άλλοτε γιουγκοσλαβικής κομμουνιστικής αστυνομίας που αφορούν «την κακομεταχείριση που επιφυλασσόταν στους Βουλγάρους». Και, τέλος, λόγω της τρέχουσας πολιτικής ρευστότητας στη Βουλγαρία που δεν προδικάζει βεβαιότητες. Παρά ταύτα, ένα πρώτο βήμα προς την κατεύθυνση των Βρυξελλών έγινε και η προοπτική να μπορέσουν τα Σκόπια να ξεκινήσουν τις ενταξιακές τους συνομιλίες είναι, έστω και συγκρατημένα, θετική.
Η Γαλλία προχώρησε σε μια σταθεροποιητική κίνηση των Βαλκανίων συντασσόμενη με εκείνους που θέλουν τα Δυτικά Βαλκάνια μέρος της ευρωπαϊκής οικογένειας. Με πρωτοστατούσα την Ελλάδα που, με συμβολική αφετηρία την «πρωτοβουλία της Θεσσαλονίκης», υποστηρίζει την προοπτική αυτή. Από την πλευρά του απερχόμενου πρωθυπουργού της Βουλγαρίας, η ελαστικότητα να μην επιμείνει στην αρνησικυρία της χώρας του έναντι της Βόρειας Μακεδονίας δεν ικανοποιεί μεν πλήρως όσους συμπατριώτες του θεωρούν ότι αγνόησε τα βουλγαρικά συμφέροντα, δίνει όμως στη Σόφια τη δυνατότητα να κάνει μια σημαντική κίνηση για τη σταθερότητα της Βαλκανικής και να κινείται πλέον παραγωγικά στον ευρωπαϊκό χώρο χωρίς να συγκεντρώνει τόσο τη δυσαρέσκεια για τη στάση της στο συγκεκριμένο θέμα όσο και τις επιφυλάξεις της Δύσης για εσωτερικές της λειτουργικές ατέλειες.
Η συνεργασία των βαλκανικών χωρών και η διάθεση εξεύρεσης λύσεων σε θέματα, όπου οι απόψεις τους διίστανται, είναι πρώτιστης σημασίας για τη σταθερότητα της περιοχής όσο και για την ίδια την ασφάλεια καθεμίας από αυτές. Η επίδειξη πνεύματος συνεργασίας και προαγωγής των καλών γειτονικών σχέσεων είναι το πρώτο στοιχείο που απομακρύνει τους κινδύνους και θωρακίζει και συλλογικά το δημοκρατικό τους καθεστώς, ενισχύοντας, παράλληλα, την επιθυμία τους να αποτελέσουν – ύστερα από μερικά χρόνια – ενεργά μέλη της οικογένειας των Βρυξελλών με ό,τι καλό συνεπάγεται η επιλογή αυτή. Αρκεί να αντιληφθούν πλήρως ότι τα προαπαιτούμενα της ΕΕ και τα συμπεφωνημένα είναι «εκ των ων ουκ άνευ» για την ομαλή και ακώλυτη πορεία προς την ένταξη. Μια ένταξη που θα δικαιώσει τις προσδοκίες τους μετά τα πολλά χρόνια αναμονής που ακολούθησαν τις ζοφερές εποχές. Εποχές που «αφυπνίζονται» σήμερα συμβάλλοντας στις απόπειρες επιβολής και πάλι του σκοτεινού πέπλου της αυταρχικής επιρροής, μακριά από τις έννοιες της ελευθερίας και της δημοκρατίας και με κοινό παρονομαστή την υποταγή των μικρών στα κελεύσματα των ισχυρών του αναθεωρητικού αυταρχισμού.
*Ο Γιώργος Κακλίκης είναι πρέσβης επί τιμή, ειδικός σύμβουλος του ΕΛΙΑΜΕΠ – Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα ΝΕΑ- Η αναδημοσίευσή του φέρει τη σύμφωνη γνώμη του συντάκτη του