Οι ΗΠΑ μπορεί να απογοήτευσαν τον κ. Ερντογάν με την αυστηρή γλώσσα που χρησιμοποίησαν σε διάφορα επίπεδα και με την αποφυγή του προέδρου Μπάιντεν να συναντηθεί μαζί του, όμως δεν τον εμπόδισαν να τις κατηγορήσει «για υπόθαλψη της τρομοκρατικής οργάνωσης του Φετουλάχ Γκιουλέν» και για υποστήριξη των Σύρων Κούρδων. Παρά ταύτα ο κ. Μπλίνκεν μίλησε εγκωμιαστικά για τη σημασία της Τουρκίας για τις ΗΠΑ. Στάση ενδεικτική της επιθυμίας για μη διάρρηξη των διμερών δεσμών ιδίως τώρα που υφέρπουν φήμες για τη δυνατότητα του τούρκου προέδρου να παραμείνει στην εξουσία. Πάντως, σε μια αλλαγή της τουρκικής ηγεσίας, κάποιοι από τη Δύση θα σπεύσουν να αναζωογονήσουν τις σχέσεις τους με την  Άγκυρα. Οι αλλαγές όμως που έχουν επέλθει στη χώρα είναι βαθιές. Οι ένοπλες δυνάμεις έχουν πια στους κόλπους τους εκατοντάδες  νέους αξιωματικούς που είναι αμφίβολο αν βλέπουν τη Δύση με τη ματιά που την κοιτούσε το στράτευμα προ Ερντογάν. Παράλληλα, οι χιλιάδες οπαδοί του πολιτικού Ισλάμ στον κρατικό μηχανισμό είναι ζήτημα αν θα υιοθετήσουν μια μεταστροφή διαρκείας στις παλιές αρχές. Φαίνεται, πάντως, πως η Δύση θα είναι ικανοποιημένη ακόμη και αν διαπιστώσει ότι η Τουρκία στραφεί προς την αντίληψη που Ουάσιγκτον και Βρυξέλλες είχαν αρχικά εικάσει για την πολιτική επιλογή Ερντογάν: της «δημοκρατικής μουσουλμανικής χώρας» που θα εξελισσόταν σε παράδειγμα για άλλες oμόθρησκές της. Αυτό δύσκολα θα γίνει πραγματικότητα αν ληφθεί υπόψη ότι πολλά μουσουλμανικά κράτη αποστασιοποιήθηκαν από την Άγκυρα εκδηλώνοντας έντονη αντίθεση στην προσπάθεια θρησκευτικής και πολιτικής χειραγώγησής τους.

Με την αναζωπύρωση της τουρκικής επιθετικότητας, η Ελλάδα δηλώνει έτοιμη να αντιμετωπίσει κάθε ενδεχόμενο. Επειδή όμως στις σχέσεις Αθήνας – Άγκυρας δεν παίζουν ρόλο μόνο οι δεδομένες για την Ελλάδα ικανότητα, ετοιμότητα και αποφασιστικότητα, απαραίτητο είναι η Αθήνα να εκμεταλλευθεί «επιθετικά» τα λεχθέντα από τον τούρκο πρόεδρο από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ περί «επίλυσης των προβλημάτων του Αιγαίου μέσω διμερούς διαλόγου». Ας ζητήσει η ελληνική πλευρά την αποφασιστική επίσπευση των «Διερευνητικών» και τη σύνταξη Συνυποσχετικού βάσει του οποίου τα δύο μέρη θα προσφύγουν στη διεθνή διαιτησία. Τα περί «διμερούς διαλόγου» πρέπει να απομακρυνθούν από το προσκήνιο  και να διακηρυχθεί, για μια ακόμη φορά, ότι μόνη βιώσιμη διέξοδος  είναι η καταφυγή στο διεθνές δίκαιο. Όπως επιτυχώς έχει εξελιχθεί ο ελληνικός «διπλωματικός μαραθώνιος», κύριας σημασίας είναι η «στεντορεία τη φωνή» διεκδίκηση της διευθέτησης του θέματος των θαλασσίων ζωνών από το Διεθνές Δικαστήριο.

Όσο για την πρόταση Ερντογάν για σύγκληση «Διάσκεψης της Ανατολικής Μεσογείου», χρειάζεται περίσκεψη. Τα θέματα της Ανατολικής Μεσογείου μπορούν να ρυθμισθούν είτε με διεθνείς συμφωνίες είτε με προσφυγή στη διεθνή δικαιοσύνη. Αντίθετα, η διεξαγωγή πολιτικών συνομιλιών μπορεί να εξελιχθεί σε παιχνίδι απειλών εκείνων που ήδη διαδηλώνουν τις προθέσεις τους. Και μαζί με αυτούς, τρίτοι «παρατηρητές», εύκολα μπορεί να συνταχθούν ωφελιμιστικά με τον ισχυρό, ασκώντας και αυτοί πίεση στους λιγότερο ισχυρούς.

Οι μέρες γίνονται δύσκολες και το 2022 μαζί με το 2023 – χρονιές με έντονο συμβολισμό στην Τουρκία – βρίσκονται σε απόσταση αναπνοής. Και, μάλιστα, με τον τούρκο πρόεδρο να κάνει «ό,τι μπορεί» για τη διαιώνισή του στην εξουσία.

Ο Γιώργος Κακλίκης είναι πρέσβης επί τιμή, ειδικός σύμβουλος του ΕΛΙΑΜΕΠ

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα ΝΕΑ- Η αναδημοσίευσή του φέρει τη σύμφωνη γνώμη του συντάκτη του