Η εκτίναξη των λογαριασμών ενέργειας έχει οδηγήσει τον τομέα των οπωκηπευτικών της ΕΕ να προσπαθεί να σώσει τα προϊόντα του, την ώρα που έρχεται η ώρα της συγκομιδής, αφήνοντας ορισμένους να συζητούν αν θα αφήσουν τις καλλιέργειές τους να σαπίσουν ή ακόμα και αν θα συνεχίσουν να καλλιεργούν στο μέλλον.

Ενώ η συζήτηση σε επίπεδο ΕΕ τείνει να κυριαρχείται από τα γαλακτοκομικά και τα δημητριακά, ο τομέας των οπωροκηπευτικών παραμένει «κλειδί για τη διασφάλιση της επισιτιστικής ασφάλειας της ΕΕ», σύμφωνα με τον Luc Vanoirbeek, πρόεδρο της ομάδας εργασίας για τα οπωροκηπευτικά της ένωσης αγροτών της ΕΕ COPA-COGECA.

«Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που εξαρτώνται από αυτόν τον τομέα – αλλά πρέπει να επιβιώσουμε φέτος», δήλωσε στη EURACTIV, τονίζοντας ότι ενώ το κόστος παραγωγής έχει εκτοξευθεί σε επίπεδα ρεκόρ, οι τιμές των προϊόντων «δεν ακολουθούν».

Οι λογαριασμοί ενέργειας στον τομέα έχουν εκτοξευθεί έως και 12 φορές πάνω από τον μέσο όρο τους, με έναν βέλγο αγρότη να αναφέρει ότι ο ετήσιος λογαριασμός του ύψους 3.000 ευρώ είχε εκτοξευθεί σε πάνω από 50.000 ευρώ φέτος.

Η εκτίναξη του ενεργειακού κόστους είχε τριπλό αντίκτυπο, σύμφωνα με τον Vanoirbeek.

Από την πλευρά της παραγωγής, αυτό επηρέασε σε μεγάλο βαθμό τα συστήματα παραγωγής θερμοκηπίων και το κόστος των εισροών, όπως τα λιπάσματα.

Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τον καύσωνα-ρεκόρ του φετινού καλοκαιριού, οδήγησε σε πτώση του όγκου ορισμένων προϊόντων, όπως οι ντομάτες, έως και 20%.

Αλλά τώρα, με την περίοδο συγκομιδής των 12 εκατομμυρίων τόνων μήλων και των 2 εκατομμυρίων τόνων αχλαδιών της ΕΕ σε πλήρη εξέλιξη, οι παραγωγοί αντιμετωπίζουν ένα άλλο εμπόδιο – την αποτελεσματική αποθήκευση αυτών των φρούτων.

«Οι άνθρωποι πρέπει να αποφασίσουν τι θα κάνουν την επόμενη εβδομάδα – τα αχλάδια έχουν μαζευτεί και πρέπει να αποθηκευτούν, διαφορετικά χάνονται», δήλωσε ο Vanoirbeek στη EURACTIV.

Από τη στιγμή που ένα φρούτο ή λαχανικό συγκομίζεται, πρέπει να διατηρείται σε ψυχρή αποθήκη για να αποφευχθεί η αλλοίωση, αλλά αυτό είναι ενεργοβόρο.

Οι μήνες των δυσκολιών έχουν αφήσει τους παραγωγούς αντιμέτωπους με δύσκολες επιλογές, με ορισμένους να καταφεύγουν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να αναδείξουν τη σοβαρότητα της κατάστασής τους.

«Την επόμενη εβδομάδα, θα πρέπει να αποφασίσουμε μεταξύ της συνέχισης της συγκομιδής με απώλειες ή του να αφήσουμε τα πάντα να σαπίσουν, μήλα, αχλάδια και τα υπόλοιπα», έγραψε ένας αγρότης στο LinkedIn σε μια ανάρτηση με τίτλο «Χρονικό ενός σίγουρου θανάτου».

Ήδη, όπως έχουν τα πράγματα, το ένα τρίτο των τροφίμων που παράγονται για ανθρώπινη κατανάλωση χάνεται ή σπαταλιέται παγκοσμίως, σε μεγάλο βαθμό λόγω ανεπαρκών λύσεων αποθήκευσης και αναποτελεσματικών αλυσίδων εφοδιασμού. Εν τω μεταξύ, η προειδοποίηση έρχεται εν μέσω αυξανόμενων ανησυχιών για την επισιτιστική ασφάλεια λόγω των διαταραχών στον εφοδιασμό που προκαλεί ο πόλεμος στην Ουκρανία.

Αλλά για τον Vanoirbeek, η σπατάλη δεν αποτελεί επιλογή.

«Έχω ακούσει αγρότες να λένε ότι δεν θέλουν να μαζέψουν πια, αλλά αυτό δεν είναι εναλλακτική λύση», δήλωσε.

Έξυπνες, αιχμηρές λύσεις

Αντ’ αυτού, ο Vanoirbeek ποντάρει σε ορισμένες καινοτόμες λύσεις για τη διάσωση της συγκομιδής, που περιλαμβάνουν μικρότερα, εξυπνότερα συστήματα ψύξης, ακολουθούμενα από ταχύτερη πώληση – αλλά και αυτό, επίσης, παρεμποδίζεται λόγω των διαταραχών στην αλυσίδα εφοδιασμού.

«Θα πρέπει να προσπαθήσουμε να το πουλήσουμε αμέσως στις τρέχουσες τιμές – αλλά, από την άλλη πλευρά, βλέπουμε ότι η πώληση και η εμπορία είναι πραγματικά δύσκολη αυτή τη στιγμή με τις διαταραγμένες ροές εξαγωγών», δήλωσε.

Για παράδειγμα, ορισμένες χώρες της ΕΕ, όπως η Πολωνία, γνώρισαν φέτος μια εξαιρετική συγκομιδή μήλων.

Υπό κανονικές συνθήκες, ένα μεγάλο μέρος αυτών θα εξαγόταν στη γειτονική Ουκρανία και τη Λευκορωσία, αλλά φέτος θα πρέπει τώρα να βρουν μια στέγη στην εσωτερική αγορά της ΕΕ.

«Ουσιαστικά, βρισκόμαστε σε μια κατάσταση όπου το κόστος αυξάνεται, οι εξαγωγές μειώνονται και η κατανάλωση μειώνεται», κατέληξε ο Vanoirbeek.

Μέλλον γεμάτο φόβους

Ενώ ορισμένες χώρες, όπως το Βέλγιο, έχουν προσφέρει κάποια οικονομική βοήθεια στους μικρούς παραγωγούς, αυτή είναι σε μεγάλο βαθμό «συμβολική», σύμφωνα με τον Vanoirbeek.

Και, ενώ ο τομέας βρίσκεται σήμερα σε κατάσταση κρίσης, η πραγματική ανησυχία βρίσκεται στο μέλλον, προειδοποίησε.

«Προς το παρόν, πολλοί [παραγωγοί] έχουν μακροχρόνιες συμβάσεις μέχρι το 2023-2024, οπότε δεν έχουν αισθανθεί ακόμη την πλήρη ισχύ αυτών των αυξανόμενων τιμών».

Όμως, κοιτάζοντας μπροστά, πολλοί επανεξετάζουν το μέλλον τους στον κλάδο.

«Σκέφτονται τώρα τι θα κάνουν την επόμενη παραγωγική περίοδο, αν θα συνεχίσουν να καλλιεργούν ή όχι», είπε, τονίζοντας ότι, σε αντίθεση με προηγούμενες δύσκολες στιγμές, «δεν υπάρχει φως στην άκρη αυτού του τούνελ».