Στις 10 Απριλίου οι Γάλλοι θα κληθούν στις κάλπες για να επιλέξουν τον πρόεδρο της Δημοκρατίας για τα επόμενα πέντε χρόνια. Όλα δείχνουν ότι αυτές οι προεδρικές εκλογές φαίνεται να είναι πιο αβέβαιες από ποτέ, με τις προβλέψεις να κάνουν λόγο για ρεκόρ αποχής και μεγάλη αμφιβολία για τις επιλογές των ψηφοφόρων.

Οι φετινές εκλογές είναι ωστόσο κρίσιμης σημασίας δεδομένης της τρέχουσας γεωπολιτικής συγκυρίας, του διπλωματικού ρόλου της Γαλλίας και της θέσης της στην ευρωπαϊκή ήπειρο – εκτός από την εκ περιτροπής προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ – και των ζητημάτων που συνδέονται με την οικολογική και ψηφιακή μετάβαση, αλλά και την αγοραστική δύναμη. Όλα αυτά είναι θέματα πολύ σημαντικά στο μυαλό των Γάλλων.

Δώδεκα υποψήφιοι κατεβαίνουν, μεταξύ των οποίων ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, τρεις ακροδεξιοί και φιλο-Ρώσοι υποψήφιοι, η Μαρίν Λεπέν και ο Ερίκ Ζεμούρ, αλλά και η Βαλερί Πεκρές για τη Δεξιά και ο υποψήφιος της ριζοσπαστικής Αριστεράς Ζαν-Λυκ Μελανσόν.

Ο κίνδυνος υψηλού ποσοστού αποχής

Σύμφωνα με όλες τις προβλέψεις που έχουν γίνει μέχρι στιγμής από τα ινστιτούτα δημοσκοπήσεων, η αποχή θα πρέπει να είναι πολύ υψηλή. Ενώ μέχρι τώρα οι Γάλλοι ενδιαφέρονταν πολύ για τις προεδρικές εκλογές, εμφανίζονται αυτή τη φορά κουρασμένοι ή αδιάφοροι για τα θέματα που εκπροσωπούν, και ενίοτε απογοητευμένοι από τους υποψηφίους που διαγωνίζονται.

Το ρεκόρ αποχής των εκλογών του 2002 θα μπορούσε κάλλιστα να καταρριφθεί: τότε, το 28,4% των πολιτών δεν ψήφισε στον πρώτο γύρο. Σήμερα, διάφορες έρευνες προβλέπουν την αποχή γύρω στο 30%.

Το 2017, μία εβδομάδα πριν από τον πρώτο γύρο, το 78% των ψηφοφόρων δήλωσε ότι ήταν βέβαιο ότι θα πήγαινε να ψηφίσει, με τελική συμμετοχή 77,77%, ποσοστό πολύ κοντά στις προβλέψεις.

Από τα 47,9 εκατομμύρια εγγεγραμμένους ψηφοφόρους, 14 εκατομμύρια θα μπορούσαν επομένως να επιλέξουν να μην πάνε στις κάλπες την Κυριακή: η επιρροή τους στο τελικό αποτέλεσμα θα μπορούσε ωστόσο να είναι σημαντική, ακόμη και καθοριστική.

Η νεολαία δεν έχει κινητοποιηθεί ιδιαίτερα

Μεταξύ των κατηγοριών εκείνων που είναι πιθανότερο να απέχουν, οι νέοι ψηφοφόροι φαίνεται να είναι περισσότερο απογοητευμένοι από την πολιτική απ’ ό,τι οι μεγαλύτεροι σε ηλικία.

Στην τελευταία έρευνα της Ipsos France, η οποία διεξήχθη σε πολύ μεγάλο δείγμα (12.600 άτομα), το 40% των ατόμων ηλικίας 18-24 ετών είναι πιθανό να απέχει, κάτι που θα αντιστοιχούσε σε περισσότερες από 2 εκατομμύρια ψήφους. Το ποσοστό αυτό αυξάνεται στο 45% για τα άτομα ηλικίας 25-34 ετών και αφορά 2,2 εκατομμύρια ψηφοφόρους.

Ο Γιανίκ Ζαντό (Πράσινοι) σημειώνει τα καλύτερα αποτελέσματα στην πρώτη κατηγορία, όπως και ο Ζαν-Λυκ Μελανσόν (ριζοσπαστική αριστερά), ο οποίος, μαζί με τη Μαρίν Λεπέν (ακροδεξιά), σημειώνει επίσης καλά αποτελέσματα στη δεύτερη κατηγορία. Επομένως, θα μπορούσαν να είναι οι πιο επιβαρυμένοι από τη χαμηλή κινητοποίηση των νέων.

Πέραν αυτού, όσο μεγαλύτερης ηλικίας είναι οι ψηφοφόροι, τόσο πιο πιθανό είναι να ψηφίσουν.

Η κινητοποίηση είναι επίσης ιδιαίτερα χαμηλή μεταξύ των ψηφοφόρων που δεν θεωρούν ότι συνδέονται με κάποιο πολιτικό κόμμα: οι μισοί από αυτούς δεν είναι σίγουροι ότι θα ψηφίσουν ή δεν σκοπεύουν να το κάνουν. Μεταξύ των ψηφοφόρων που δηλώνουν πολιτική εγγύτητα, οι αριστεροί κινητοποιούνται ελαφρώς λιγότερο από τους δεξιούς ή τους κεντρώους.

Ένα ευμετάβλητο και αβέβαιο εκλογικό σώμα

Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας που πρέπει να ληφθεί υπόψη σε αυτές τις εκλογές είναι η μεγάλη αβεβαιότητα που επικρατεί μεταξύ των ψηφοφόρων, ορισμένοι από τους οποίους δεν έχουν ακόμη αποφασίσει.

Σύμφωνα με την Ipsos France, το 32% των ατόμων που είναι βέβαιο ότι θα ψηφίσουν δεν έχουν ακόμη αποφασίσει οριστικά, ακόμη και αν έχουν δηλώσει την πρόθεσή τους να ψηφίσουν. Τα άλλα ινστιτούτα δημοσκοπήσεων δίνουν παρόμοια ποσοστά.

Οι ψηφοφόροι του εν ενεργεία προέδρου και των δύο βασικών ακροδεξιών υποψηφίων είναι οι λιγότερο διστακτικοί (κάτω από 25%).

Αντίθετα, όσοι δηλώνουν ότι θα ψηφίσουν τους αριστερούς υποψηφίους είναι πολύ πιο αβέβαιοι, όπως και οι ψηφοφόροι της Βαλερί Πεκρές, της υποψήφιας της Δεξιάς. Έτσι, η ψήφος που εκφράζεται υπέρ του οικολόγου Γιανίκ Ζαντό είναι η λιγότερο σίγουρη (58% των δυνητικών ψηφοφόρων του). Ακολουθούν η Πεκρές (39%) και ο Μελανσόν (34%).

Τα ποσοστά αυτά μειώνονται όσο πλησιάζουν οι εκλογές και, επομένως, η επιλογή γίνεται ισχυρότερη, αλλά παραμένουν υψηλά και αντιπροσωπεύουν αρκετά εκατομμύρια ψήφους (περίπου 10 εκατομμύρια σύμφωνα με τους υπολογισμούς μας).

Ο Ζαν-Λυκ Μελανσόν θα μπορούσε έτσι να επωφεληθεί από τους αναποφάσιστους που σκοπεύουν να ψηφίσουν τον Φαμπιέν Ρουσέλ και τον Γιανίκ Ζαντό, ενώ ο Εμανουέλ Μακρόν μπορεί να επωφεληθεί από τη μεταφορά των ψηφοφόρων της Βαλερί Πεκρές από τον πρώτο γύρο. Η Μαρίν Λεπέν προσπαθεί να πείσει τους πολλούς ψηφοφόρους του Ερίκ Ζεμούρ που εξακολουθούν να διστάζουν μεταξύ των δύο.

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν επίσης μεγάλη αστάθεια στην πρόθεση ψήφου

Στην πραγματικότητα, ένας σημαντικός αριθμός ψηφοφόρων φαίνεται να έχει αλλάξει γνώμη αρκετές φορές τους τελευταίους μήνες, κάτι που συνέβαινε πιο σπάνια σε προηγούμενες εκλογές, όταν το εκλογικό σώμα ήταν πολύ πιο «αποκρυσταλλωμένο».

Είναι αδύνατο να γνωρίζουμε ακριβώς πόσους ανθρώπους αφορά αυτό, αλλά πρόκειται για ένα «προφανώς τεράστιο» ποσοστό μέσα σε λίγες ημέρες πριν από τις εκλογές, όπως μας είπε ένας έμπειρος δημοσκόπος.

Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έρευνα της Ipsos France που αναφέρθηκε παραπάνω, το 8% των ατόμων που είναι σίγουροι ότι θα ψηφίσουν έχουν αλλάξει υποψήφιο τις τελευταίες δύο εβδομάδες.

Καθώς η ψηφοφορία είναι επικείμενη, το αποτέλεσμα είναι αβέβαιο, αν και έχουν διαφανεί ορισμένες τάσεις.

Το περιβάλλον αρκετών υποψηφίων μοιράστηκε πρόσφατα με τη EURACTIV France τον φόβο τους ότι μια χαμηλή κινητοποίηση των υποστηρικτών τους θα μπορούσε να τους τιμωρήσει.

Έτσι, στα κόμματα της Μαρίν Λεπέν και του Ζαν-Λυκ Μελανσόν, τα οποία έχουν μάλλον αποχή των ψηφοφόρων σε σύγκριση με τα υπόλοιπα, διακυβεύεται η δεύτερη θέση.

Οι προσκείμενοι στον Εμανουέλ Μακρόν ανησυχούν ότι μια πολύ άνετη θέση στην πρόθεση ψήφου θα αποσυντονίσει τους λιγότερο πολιτικοποιημένους ψηφοφόρους που είναι ευνοϊκοί προς τον απερχόμενο πρόεδρο, οι οποίοι μπορεί να θεωρήσουν άσκοπο να πάνε στις κάλπες την Κυριακή.

Κείμενο- Φωτογραφία: EURACTIV