Αφγανιστάν υπάρχει ακόμη ζωντανή η παράδοση των λαντάι, σύντομων ποιημάτων που συνθέτουν γυναίκες και περνούν από τη μία στην άλλη
προφορικά, σαν ένας μυστικός κώδικας που τις συνδέει και τις ενδυναμώνει.
Πριν από χρόνια έκανε το γύρο του κόσμου ένα λαντάι που αποδίδεται στην τότε 15χρονη Λίμα Νιάζι, ένας ολιγόστιχος, πυκνός σπαραγμός: «Δεν θα μου επιτρέψεις να πάω στο σχολείο./ Δεν θα γίνω γιατρός./ Να το θυμάσαι:/ Μια μέρα θα αρρωστήσεις». Είναι η φωνή ενός κοριτσιού που μόλις συνειδητοποιεί πόσο φρικτό είναι να είσαι γυναίκα και να μη μπορείς να νοσηλευτείς επειδή στη χώρα σου δεν επιτρέπεται να σε αγγίξει ανδρικό χέρι, να σε δει ανδρικό μάτι, αλλά κυρίως επειδή δεν υπάρχουν γυναίκες γιατροί να σε φροντίσουν.

Κι αυτή η φωνή ενώνεται σήμερα με τις απελπισμένες κραυγές όλων των γυναικών του Αφγανιστάν που τολμούν να διαδηλώσουν αγωνιώντας μπροστά στο ζοφερό τους μέλλον, μπροστά στην επερχόμενη βαρβαρότητα που απειλεί να σαρώσει τη στοιχειώδη, έστω, χειραφέτηση την οποία είχαν κερδίσει τα τελευταία είκοσι χρόνια.
Οι νέες γυναίκες, που δεν γνώρισαν τον ακραίο αυταρχισμό της ταλιμπανικής επικυριαρχίας μεταξύ 1996 και 2001 και πίστεψαν ότι, στο πλαίσιο της
εύθραυστης μεταταλιμπανικής δημοκρατίας, θα μπορούσαν να κατακτήσουν μια θέση στην κοινωνία της χώρας τους μέσω των σπουδών, της εργασίας, της οικονομικής ανεξαρτησίας, βλέπουν τα δικαιώματά τους να παραβιάζονται με τον πλέον δραματικό τρόπο.

Δασκάλες, τραπεζικές υπάλληλοι, στελέχη επιχειρήσεων διατάσσονται να εγκαταλείψουν τις θέσεις εργασίας τους.
Μικρές, τυπικά γυναικείες επιχειρήσεις, όπως κομμωτήρια ή ινστιτούτα καλλονής, κλείνουν, ενώ οι διαφημιστικές φωτογραφίες νέων, μακιγιαρισμένων, ακάλυπτων γυναικών μουτζουρώνονται ως πρόξενοι σκανδαλισμού. Δικαστίνες που έστειλαν στη φυλακή άνδρες με βαριές κατηγορίες τώρα διώκονται από πρώην κρατούμενους, τους οποίους απελευθέρωσαν οι Ταλιμπάν. Ακτιβίστριες
ανθρωπίνων δικαιωμάτων απειλούνται. Η πρώτη γυναίκα δήμαρχος του Αφγανιστάν, Ζαρίφα Γκαφάρι, πριν καταφέρει να διαφύγει στη Γερμανία και ενώ οι Ταλιμπάν καταλάμβαναν την Καμπούλ, δήλωνε ότι το μόνο μέλλον που έχουν γυναίκες σαν κι αυτήν στη χώρα είναι ο θάνατος.
Πρόσφατα, γυναίκες πρόεδροι και πρωθυπουργοί από πολλές χώρες απευθύναμε κοινή έκκληση στους σημερινούς και μελλοντικούς κατόχους της
εξουσίας στο Αφγανιστάν, να υποστηρίζουν και να προωθούν τα δικαιώματα των κοριτσιών και των γυναικών σε τομείς όπως η απασχόληση, η εκπαίδευση,  η πρόσβαση στο σύστημα υγείας, ο πολιτισμός ή τα δημόσια αξιώματα, και να απέχουν από κάθε μορφή βίας εναντίον τους. Αλλά παρά τις υποσχέσεις εκπροσώπων των Ταλιμπάν και υψηλόβαθμων αξιωματούχων μετά την κατάληψη της εξουσίας ότι θα σεβαστούν τα δικαιώματα των γυναικών, ο όρος «εντός ισλαμικού πλαισίου», τον οποίο θέτουν και υπογραμμίζουν, δεν αφήνει περιθώρια αισιοδοξίας. Ήδη έχουν επανέλθει ανεπίσημα κανόνες που ίσχυαν την περίοδο 1996-2001, όπως η απαίτηση να συνοδεύονται οι γυναίκες σε κάθε έξοδό τους στον δημόσιο χώρο από έναν άνδρα κηδεμόνα, έναν «μάχραμ». Οι χήρες, οι γυναίκες χωρίς ενήλικους γιους ή αδελφούς που θα μπορούσαν να ανταποκριθούν σε αυτόν τον ρόλο, είναι εξ ορισμού αποκλεισμένες. Κι ας έχουν άμεση ανάγκη από εργασία, καθώς μόνες αυτές συντηρούν τις οικογένειές τους
και τα ανήλικα παιδιά τους.
Οι χώρες που αποχωρούν από το Αφγανιστάν, αλλά και η διεθνής κοινότητα συνολικά, πρέπει να ασκήσουν συντονισμένα πίεση στους Ταλιμπάν για να εγγυηθούν τα δικαιώματα των γυναικών, εκμεταλλευόμενες την ανάγκη τους για αναπτυξιακή βοήθεια και την επιθυμία τους για αναγνώριση. Να καταστεί σαφές ότι ο σεβασμός των γυναικών είναι όρος και κίνητρο για την οικονομική ενίσχυση του Αφγανιστάν. Η ενεργοποίηση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, η εμπλοκή του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, ο συντονισμός των οργάνων που έχουν συσταθεί για την εφαρμογή των όρων της συνθήκης αποχώρησης, των ειδικών εισηγητών και της Αποστολής Βοήθειας του ΟΗΕ στο Αφγανιστάν παρέχουν δυνατότητες, υπό την αμφίβολη βέβαια προϋπόθεση ότι οι Ταλιμπάν θα αποδειχθούν δεκτικοί. Δεν χωρεί όμως καμία σιωπή και ανοχή σε αναχρονιστικές πρακτικές που παραβιάζουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Η στάση της Δύσης δεν αφορά εν προκειμένω μόνο την προστασία των Αφγανών, αλλά και την ίδια την αυτοαντίληψή της και τις ανθρωπιστικές αξίες που πρεσβεύει. Ας ενώσουμε τις δυνάμεις μας με αυτές των γενναίων γυναικών που αψηφούν το καθεστώς και υψώνουν τη φωνή τους αυτές τις μέρες στους δρόμους της Καμπούλ.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ