Άγνωστα και αδημοσίευτα μέχρι σήμερα ντοκουμέντα και φωτογραφίες από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τα Ναζιστικά στρατεύματα, στις 30 Οκτωβρίου 1944, ύστερα από την είσοδο των ανταρτικών δυνάμεων του ΕΛΑΣ, παρουσιάζονται στην έκθεση με τίτλο “Μέρες Κατοχής- Απελευθέρωσης” που διοργανώνει η Εταιρεία Διάσωσης Ιστορικών Αρχείων (ΕΔΙΑ) Μακεδονίας 1940-1974 στον εκθεσιακό χώρο στο ισόγειο του κτιρίου Aρχιτεκτονικής του Δήμου Θεσσαλονίκης, στην Αγγελάκη 13.

Η έκθεση, που ανοίγει για το κοινό την Τετάρτη 27 Οκτωβρίου 2021, θα είναι επισκέψιμη έως τις 10 Νοεμβρίου 2021, κατά τις ώρες 10 π.μ. – 7 μ.μ.
Σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους παρουσιάζεται πλούσιο ανέκδοτο φωτογραφικό υλικό και ντοκουμέντα:
– από την αποχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων, μετά την καταλυτική επέμβαση και τη σωτήρια
για τις υποδομές της πόλης είσοδο των ανταρτών του ΕΛΑΣ στη Θεσσαλονίκη,

– τις παρελάσεις των ανταρτικών σχηματισμών και των οργανώσεων του ΕΑΜ, της ΕΠΟΝ και της “Εθνικής Αλληλεγγύης” στη Λεωφόρο Νίκης και την Εγνατία οδό.

– δελτία πληροφοριών της Αντίστασης για τις κινήσεις των γερμανικών στρατευμάτων στη Θεσσαλονίκη,
– αναφορές της Παμμακεδονικής Επιτροπής του ΕΑΜ,
-τηλεγραφήματα του Βαγγέλη Βασβανά προς το Μακεδονικό Γραφείο του ΚΚΕ και τους Λεωνίδα Στρίγκο και Μάρκο Βαφειάδη, πληροφορίες για τις οργανώσεις των ταγματασφαλιτών, αλλά και ενυπόγραφη παραδοχή των αρχηγών τους για τη βοήθεια που λάμβαναν από τους Γερμανούς κατακτητές.
Εκτίθενται επίσης:
– διαταγές για τη διάταξη των ανταρτικών δυνάμεων γύρω από τη Θεσσαλονίκη,
– το χειρόγραφο κείμενο της ομιλίας του στρ. Ευριπίδη Μπακιρτζή, στρατιωτικού αρχηγού της Ομάδας Μεραρχιών Μακεδονίας του ΕΛΑΣ, κατά την είσοδό του στην πόλη, – διαταγές της Πολιτοφυλακής για την τήρηση της τάξης στην απελευθερωμένη Θεσσαλονίκη,
– πλούσιο υλικό για τη δοξολογία στο ναό της Αγίας Σοφίας για την απελευθέρωση,
– προκηρύξεις των οργανώσεων Θεσσαλονίκης του ΕΑΜ και της ΕΠΟΝ.
– εφημερίδες της Αντίστασης που εκδίδονταν μυστικά στα χρόνια της Κατοχής στη Θεσσαλονίκη, σαλπίζοντας το μήνυμα της ελευθερίας στην υπόδουλη στους Ναζί Μακεδονία.
Το Σάββατο 30 Οκτωβρίου, οπότε συμπληρώνονται 77 χρόνια από την ιστορική επέτειο ‘απολύτρωσης’ της πόλης από τα Ναζιστικά στρατεύματα, η ΕΔΙΑ Μακεδονίας 1940-1974 θα συμμετάσχει στην επετειακή τελετή που διοργανώνει προς το σκοπό αυτό η ειδική επιτροπή εορτασμού που έχει συγκροτήσει ο Δήμος Θεσσαλονίκης, στις 11,30 π.μ., στην αναθηματική στήλη για τους μαχητές του ΕΛΑΣ μεταξύ Λευκού Πύργου και Βασιλικού Θεάτρου
Μετά το τέλος της τελετής, η ΕΔΙΑ Μακεδονίας 1940-1974 θα πραγματοποιήσει ιστορική ξενάγηση σε χώρους- τοπόσημα που συνδέονται με την Κατοχή, την Αντίσταση και την Απελευθέρωση από το ναζιστικό ζυγό.