Πτώματα στους δρόμους, βόμβες βροχή, διακοπές της ηλεκτροδότησης, κάτοικοι που τράπηκαν σε φυγή ή διώχτηκαν από τα σπίτια τους από τους αντάρτες: οι μάχες ανάμεσα στους Ταλιμπάν και τις αφγανικές κυβερνητικές δυνάμεις, οι οποίες ως πρότινος δίνονταν κυρίως σε αγροτικές περιοχές, πλέον μαίνονται σε τρεις μεγάλες πόλεις του Αφγανιστάν.

Στη Λασκάρ Γκα, πρωτεύουσα της νότιας επαρχίας Χελμάντ, Ταλιμπάν και κυβερνητικά στρατεύματα δίνουν μάχες «από δρόμο σε δρόμο», αφηγήθηκε τηλεφωνικά στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Μπαντσά Χαν, κάτοικος της πόλης.

«Η αεροπορία βομβαρδίζει την πόλη συνεχώς. Κάθε εκατοστό της πόλης βομβαρδίζεται», συνέχισε, «υπάρχουν πτώματα στους δρόμους, υπάρχουν πτώματα στην κεντρική πλατεία».

Ο Χαζράτ Όμαρ Σιρζάντ, άλλος κάτοικος της Λασκάρ Γκα, είναι έξαλλος: οι Ταλιμπάν τον έδιωξαν από το σπίτι του, για να το χρησιμοποιήσουν ώστε να προφυλαχθούν από τα πλήγματα της αφγανικής πολεμικής αεροπορίας. Έζησε «την πιο θλιβερή ημέρα της ζωής μου».

«Το Ισλαμικό Εμιράτο (σ.σ. οι Ταλιμπάν) βάζει φωτιά στη γη και η Δημοκρατία (σ.σ. οι αφγανικές κυβερνητικές δυνάμεις) βάζει φωτιά στον ουρανό. Και κανένας δεν δίνει πεντάρα» για τους αφγανούς πολίτες, έκρινε ο κ. Σιρζάντ.

Το βράδυ της Κυριακής η κυβέρνηση διαβεβαίωσε πως ελέγχει ακόμη τη Λασκάρ Γκα, χάρη στους ασταμάτητους αεροπορικούς βομβαρδισμούς, όμως το μέλλον της πόλης μοιάζει ολοένα πιο αβέβαιο.

Μέχρι στιγμής, στην έφοδο ευρείας κλίμακας αυτή οι ισλαμιστές λίγη αντίσταση συναντούν από τις αφγανικές δυνάμεις, που έχουν οχυρωθεί στις επαρχιακές πρωτεύουσες τις οποίες αναμένεται να υπερασπιστούν με νύχια και με δόντια.

Στη Χεράτ, η κατάσταση ασφαλείας «χειροτερεύει καθημερινά», διαπιστώνει ο Αγά Ρεζά, έμπορος της μεγαλούπολης 600.000 κατοίκων στο δυτικό τμήμα της χώρας, που «πολιορκείται από τους Ταλιμπάν» και μπορεί, φοβάται, να πέσει όντως στα χέρια τους.

Στηλιτεύει ότι οι αρχές δεν διένειμαν όπλα στους παραστρατιωτικούς του Ισμαήλ Χαν, βετεράνου του πολέμου εναντίον των σοβιετικών (1979-1989) και κατόπιν ισχυρού πολέμαρχου που εναντιώθηκε στους Ταλιμπάν. Οι μαχητές του Ισμαήλ Χαν μοιάζουν πλέον να αντιμετωπίζονται με περισσότερη εμπιστοσύνη από κατοίκους από ό,τι οι αφγανικές κυβερνητικές δυνάμεις.

«Εδώ και τέσσερις ημέρες, γίνονται μάχες πολύ κοντά στην πόλη. Η δραστηριότητα έχει παραλύσει, τα περισσότερα μαγαζιά έχουν κλείσει», εξηγεί, «οι περισσότεροι κάτοικοι τράπηκαν σε φυγή, το ρεύμα κόβεται και ξανάρχεται, κάποιοι δρόμοι έχουν κλείσει εξαιτίας των μαχών».

Στο σχολείο την Κυριακή «τόλμησαν να έρθουν μόνο αγόρια», αφηγήθηκε δασκάλα στη Χεράτ, η οποία ζήτησε να μην κατονομαστεί. «Την περασμένη νύχτα ακούγαμε μαχητικά να πετούν πάνω από την πόλη», πρόσθεσε η ίδια.

Στην Κανταχάρ, τη μεγαλούπολη του νότου, στριμώχνονται σε πρόχειρους καταυλισμούς τους οποίους έστησαν βιαστικά οι αρχές χιλιάδες κάτοικοι των προαστίων, όπου οι Ταλιμπάν εξαπολύουν επιθέσεις και παρενοχλούν τις αφγανικές δυνάμεις εδώ και αρκετές εβδομάδες.

«Οι Ταλιμπάν χρησιμοποιούν τα σπίτια» για να προστατεύονται, εξηγεί ο Χαλίντ Χεουαντμάλ, που ζούσε σε προάστιο. Προ ημερών «μας διέταξαν να εγκαταλείψουμε τα σπίτια μας, λέγοντάς μας ότι εμείς θα ευθυνόμασταν» για οτιδήποτε συμβεί σε διαφορετική περίπτωση.

«Δεκάδες οικογένειες, ανάμεσά τους κι εμείς, φύγαμε. Φοβόμασταν πως θα βρισκόμασταν σε διασταυρούμενα πυρά», προσθέτει.

Η πόλη αυτή 650.000 κατοίκων, η δεύτερη μεγαλύτερη στο Αφγανιστάν, υπήρξε το λίκνο του κινήματος των Ταλιμπάν. Αποτελούσε το επίκεντρο του καθεστώτος τους όταν κυβερνούσαν το Αφγανιστάν (1996-2001), επιβάλλοντας τη δική τους, φονταμενταλιστική εκδοχή του ισλαμικού νόμου.

Ως τώρα, η αφγανική κυβέρνηση υποβάθμιζε τη στρατηγική αξία των εδαφικών κερδών των Ταλιμπάν στις επαρχίες, κυρίως σε αγροτικές περιοχές. Αλλά αν χάσει μια ή περισσότερες επαρχιακές πρωτεύουσες, θα υποστεί πολύ βαρύ πλήγμα, ενώ θα τεθεί υπό ακόμα μεγαλύτερη αμφισβήτηση η δυνατότητά της να αντιστρέψει την τάση στα πεδία των μαχών.

Μομφές της Καμπούλ κατά των ΗΠΑ

Ο Αφγανός πρόεδρος Άσραφ Γάνι απέδωσε την επιδεινούμενη κατάσταση ασφαλείας στη χώρα του στην «αιφνιδιαστική» απόφαση των ΗΠΑ να αποσύρουν το σύνολο των Αμερικανών στρατιωτών.

«Η τρέχουσα κατάσταση οφείλεται στην αιφνιδιαστική απόφαση» της Ουάσινγκτον, δήλωσε μιλώντας στο αφγανικό κοινοβούλιο, την ώρα που οι Ταλιμπάν συνεχίζουν τις επιχειρήσεις τους έχοντας καταλάβει τεράστιες περιοχές του Αφγανιστάν τους τρεις τελευταίους μήνες και έχοντας σφίξει τον κλοιό σε τρεις μεγάλες πόλεις.

«Αντιμετωπίσαμε μια απρόσμενη κατάσταση τους τελευταίους τρεις μήνες», τόνισε ο Γάνι.

Κάνοντας λόγο για μια «εισαγόμενη» διαδικασία ειρήνευσης, ο Αφγανός πρόεδρος κατηγόρησε επίσης τις ΗΠΑ ότι προώθησαν «την καταστροφή της Δημοκρατίας» και «τη νομιμοποίηση» των Ταλιμπάν, αφού διαπραγματεύθηκαν άμεσα μαζί τους στη Ντόχα. Οι συνομιλίες αυτές κατέληξαν στις 29 Φεβρουαρίου του 2020 σε μια συμφωνία που προβλέπει την αποχώρηση των διεθνών δυνάμεων από την εμπόλεμη χώρα.

Στην ομιλία του ο Γάνι δήλωσε ότι έχει καταρτίσει ένα σχέδιο για να τεθεί υπό έλεγχο η κατάσταση ασφαλείας μέσα σε έξι μήνες, χωρίς να δώσει άλλες διευκρινίσεις.

Ο εκπρόσωπος των Ταλιμπάν Ζαμπιουλάχ Μουτζαχίντ χαρακτήρισε στο twitter τις δηλώσεις Γάνι «ανοησίες». «Η κήρυξη πολέμου, κατηγορίες και τα ψέματα δεν μπορούν να παρατείνουν τη ζωή της κυβέρνησης του Γάνι. Ο χρόνος της τελείωσε, αν το θέλει ο Θεός», πρόσθεσε.

Οι αφγανικές δυνάμεις δεν έχουν προβάλει μέχρι στιγμής μεγάλη αντίσταση στους αντάρτες και πλέον ελέγχουν μόνο τους μεγάλους οδικούς άξονες και τις πρωτεύουσες των περιφερειών.

Μάχες μαίνονται εδώ και ημέρες μεταξύ του στρατού και των Ταλιμπάν στη Λάσκαρ Γα, μία από τις τρεις πρωτεύουσες επαρχιών στο Αφγανιστάν που βρίσκονται υπό την άμεση απειλή των ανταρτών. Οι Ταλιμπάν σφίγγουν τον κλοιό και στην Κανταχάρ και τη Χεράτ – τη δεύτερη και τρίτη πιο πολυπληθή πόλη της χώρας.

Απειλή για τη σταθερότητα της περιοχής

Στο μεταξύ τη Δευτέρα, στρατεύματα από τη Ρωσία και το Ουζμπεκιστάν ξεκίνησαν κοινά στρατιωτικά γυμνάσια κοντά στα σύνορα με το Αφγανιστάν εν μέσω αυξανόμενης ανησυχίας και στις δύο χώρες ότι επιδεινούμενη κατάσταση στην εμπόλεμη χώρα θα εξαπλωθεί στην Κεντρική Ασία.

Η Ρωσία ανακοίνωσε ότι 1.500 Ρώσοι και Ουζμπέκοι στρατιώτες θα συμμετάσχουν στα πενθήμερα γυμνάσια που ξεκίνησαν στη στρατιωτική βάση Τερμέζ στο Ουζμπεκιστάν, μετέδωσε το πρακτορείο TASS.

Ένδειξη του πόσο σοβαρά λαμβάνει υπόψη της η Μόσχα την ενδεχόμενη απειλή από την αποσταθεροποίηση του Αφγανιστάν αποτελεί και η ανακοίνωση για την αποστολή ακόμη περισσότερων στρατιωτών για να συμμετάσχουν σε άλλα στρατιωτικά γυμνάσια στο Τατζικιστάν αργότερα αυτή την εβδομάδα.

Στα γυμνάσια αυτά θα συμμετάσχουν στρατιώτες από τη Ρωσία, το Ουζμπεκιστάν και το Τατζικιστάν και θα πραγματοποιηθούν από τις 5 ως τις 10 Αυγούστου.

euronews