Για μια ακόμη χρονιά, η COP30 της UNFCCC στην Belém της Βραζιλίας θύμισε περισσότερο τελετή προσευχών παρά παγκόσμια διαδικασία λήψης αποφάσεων. Την ώρα που οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι ακόμη και μια συγκρατημένη άνοδος της θερμοκρασίας κατά +2°C μπορεί να μειώσει το κατά κεφαλήν ΑΕΠ κατά 16% -πολύ υψηλότερα από την προηγούμενη εκτίμηση του 1,4%- η διεθνής κοινότητα εξακολουθεί να αρκείται σε ευχές. Ακόμη και αν όλες οι χώρες πετύχουν τους τωρινούς στόχους εκπομπών, η θερμοκρασία οδεύει ήδη προς +2,1°C.

Οι ηγέτες των χωρών έχουν γίνει παρακολουθητές και dealers:

• Παρακολουθούν τις συνεχώς αυξανόμενες και σφοδρότερες φυσικές καταστροφές την απώλεια χιλιάδων ζωών και την καταστροφή των περιουσιών.
• Παρακολουθούν την καταστροφή της χλωρίδας και της πανίδας σε τεράστιες περιοχής της γης.
• Παρακολουθούν τη λειψυδρία που απειλεί την ανθρωπότητα
• Παρακολουθούν τον κοινωνικό αντίκτυπο των περιβαλλοντικών επιπτώσεων στις πόλεις και τις πυκνοκατοικιημένες περιοχές

Και την ίδια στιγμή αναπτύσσουν πρωτοφανή δραστηριότητα ως dealers της οπλοβιομηχανίας της βιομηχανίας ενέργειας, των μεταφορών και της αυτοκινητοβιομηχανίας.
Σε αυτό το πλαίσιο, είναι εύλογο να αναρωτηθούμε: πόσο ειλικρινείς είναι όσοι δηλώνουν υπερασπιστές του περιβάλλοντος; Διότι η πραγματικότητα της COP30 κινείται ανάμεσα σε λίγες σημαντικές προόδους και σε πολλές απογοητεύσεις.

Ένα θετικό ευχολόγιο
Παρά τις δυσκολίες, η COP30 άφησε ορισμένα σημάδια ελπίδας:
• Για πρώτη φορά ενσωματώθηκε στο τελικό κείμενο παράγραφος για τα δικαιώματα των ιθαγενών λαών: ενημέρωση, συμμετοχή και συναίνεση στις αποφάσεις.
• Υπήρξαν κινήσεις για περιορισμό «θανατηφόρων ρύπων», όπως το μεθάνιο (CH₄).
• Συμφωνήθηκε ο τριπλασιασμός της χρηματοδότησης για την προσαρμογή (adaptation), ώστε οι πιο ευάλωτες χώρες να ενισχύσουν υποδομές, ανθεκτικότητα και έγκαιρη προειδοποίηση.
• Θεσπίστηκαν νέοι δείκτες παρακολούθησης προσαρμογής, που δείχνουν ότι η διαδικασία αποκτά επιτέλους μετρήσιμα εργαλεία.

Και μια αρνητική έκβαση
Ωστόσο, τα κενά της COP30 είναι ηχηρά:
• Δεν συμφωνήθηκε δεσμευτικός οδικός χάρτης απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα. Την απόφαση μπλόκαραν για ακόμη μία φορά χώρες-παραγωγοί.
• Η αποδάσωση και τα κρίσιμα ορυκτά παραπέμφθηκαν «προς συνέχιση», χωρίς δεσμεύσεις.
• Η χρηματοδότηση για Loss & Damage παραμένει ανεπαρκής. Οι πιο ευάλωτες χώρες μένουν ξανά χωρίς ουσιαστική στήριξη.
• Οι διαπραγματεύσεις χαρακτηρίστηκαν από «βαθιές διαιρέσεις» μεταξύ πλούσιων και φτωχών χωρών, αποκαλύπτοντας τις πραγματικές προτεραιότητες.

Η COP30 δεν κατάφερε να ανταποκριθεί στις ανάγκες του πλανήτη για τρεις βασικούς λόγους:
1. Αντιπαράθεση συμφερόντων μεταξύ χωρών οι οποίες εξαρτώνται από ορυκτά καύσιμα και χωρών που ζητούν άμεση μετάβαση.
2. Τελευταίας στιγμής διαδικασίες, με καθυστερήσεις, παρατάσεις και παρεμβάσεις που αποδυνάμωσαν κάθε φιλόδοξη πρωτοβουλία.
3. Ένα απρόοπτο περιστατικό — πυρκαγιά στη «Blue Zone» — που διατάραξε την εξέλιξη των συζητήσεων και αποκάλυψε την εύθραυστη οργάνωση.
Το αποτέλεσμα; Μικρά βήματα μπροστά, αλλά χωρίς την τομή που χρειάζεται το κλίμα.
Την ίδια στιγμή βέβαια η ελληνική κυβέρνηση μπλοκάρει με βέτο τον παγκόσμιο μηχανισμό μείωσης εκπομπών στη ναυτιλία, δεσμεύεται με διεθνείς συμφωνίες για επενδύσεις σε εξορύξεις και αγωγών υδρογονανθράκων και εγκλωβίζει την χώρα όλο και πιο σφικτά σε παιχνίδια πολέμου με βάση την ενέργεια.

Τι σημαίνουν όλα αυτά για τις κοινωνίες:
• Χώρες με υψηλή ευπάθεια δεν θα ωφεληθούν τελικά από με ενισχυμένη χρηματοδότηση προσαρμογής και πολύ περισσότερο πρόληψης.
• Η έλλειψη αποφάσεων για τα ορυκτά καύσιμα σημαίνει βραδύτερη και άνιση ενεργειακή μετάβαση.
• Η αναγνώριση των ιθαγενών δεν αρκεί χωρίς έργα, πόρους και θεσμική κατοχύρωση.
• Η COP30 διαμορφώνει έδαφος για το μέλλον, αλλά οι επόμενες COP θα κρίνουν την αξιοπιστία των δεσμεύσεων.

Ο αγώνας για την προστασία και τον σεβασμό του περιβάλλοντος συνεχίζεται αμείωτος.
Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ -Οικολογία ενώνουν τις δυνάμεις τους με όλα τα οικολογικά κινήματα του κόσμου για την ολοκλήρωση:
• Της Ειδικής διεθνής συνόδου για τα ορυκτά καύσιμα και την αποδάσωση που θα συνεχιστούν σε δεύτερη φάση.
• Της πίεσης για ουσιαστική χρηματοδότηση Loss & Damage.
• Της αξιολόγησης της προόδου μέσω των 59 δεικτών προσαρμογής.
• Του σκοπού η COP31 (2026) να αποτελέσει την κρίσιμη δοκιμασία, να υπάρξει πραγματική αλλαγή και να μην συνεχίσουμε με ευχές και εξαγγελίες του αέρα.

Συμπέρασμα των ΠΡΑΣΙΝΩΝ – Οικολογία
Η COP30 αποτελεί μια μισή επιτυχία και μια μισή αποτυχία. Απέδειξε ότι η διεθνής κοινότητα μπορεί ακόμη να συνεννοηθεί σε βασικά ζητήματα, αλλά επίσης έδειξε ξεκάθαρα ότι:
• οι μεγάλες τομές μπλοκάρονται,
• τα συμφέροντα των ορυκτών καυσίμων κυριαρχούν,
• και ότι η απόσταση ανάμεσα στη ρητορική και την πράξη παραμένει τεράστια.

Για τους ΠΡΑΣΙΝΟΥΣ –Οικολογία, το κρίσιμο ερώτημα είναι πλέον: Πόσο ειλικρινείς είναι πραγματικά οι ηγέτες που δηλώνουν υπερασπιστές του περιβάλλοντος, όταν αποφεύγουν τις αναγκαίες αποφάσεις;
Η μάχη για την κλιματική δικαιοσύνη δεν μπορεί να περιμένει άλλο. Απαιτούνται πράξεις, όχι άλλες ευχές.