Το  Υπουργείο Παιδείας  έχει καθιερώσει την 6η Μαρτίου ως Πανελλήνια Ημέρα κατά της σχολικής βίας και του εκφοβισμού.

Ο όρος «εκφοβισμός και βία στο σχολείο» (school bullying) χρησιμοποιείται για να περιγράψει μια κατάσταση, κατά την οποία ασκείται εσκεμμένη, απρόκλητη, συστηματική και επαναλαμβανόμενη βία και επιθετική συμπεριφορά, με σκοπό την επιβολή, την καταδυνάστευση και την πρόκληση σωματικού και ψυχικού πόνου σε μαθητές από συμμαθητές τους, εντός και εκτός σχολείου.

Αν και έχει καταγραφεί συστηματική μείωση των ποσοστών των εφήβων, οι οποίοι υφίστανται  εκφοβισμό στο ενδοσχολικό περιβάλλον, τα τελευταία χρόνια έχει αναδυθεί ένα άλλο φαινόμενο, αυτό του ηλεκτρονικού εκφοβισμού. Ο ηλεκτρονικός εκφοβισμός  (cyberbullying) διενεργείται μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, δωματίων συνομιλίας, σελίδων κοινωνικής δικτύωσης ή άλλων ιστοσελίδων σχετικών με ηλεκτρονικά παιχνίδια ή υπηρεσιών άμεσης ανταλλαγής μηνυμάτων. Σύμφωνα με στοιχεία, που προέκυψαν από έρευνα το 2018, ένας στους 20 εφήβους (5,2%) έχει πέσει θύμα ηλεκτρονικού εκφοβισμού ενώ ένα ποσοστό της τάξης του 3,3%, παραδέχτηκε ότι έκαναν οι ίδιοι ηλεκτρονικό εκφοβισμό σε άλλο άτομο.

Το 2018 το 19,1%  αναφέρει ότι υπέστη εκφοβισμό (bullying), ενώ ένας στους 7 εφήβους (14,2%) αναφέρει ότι έκανε ο ίδιος εκφοβισμό (bullying) σε άλλους μαθητές.Ένα ποσοστό της τάξης του 2,6% αναφέρει ότι υφίστανται συστηματικό εκφοβισμό  αρκετές φορές την εβδομάδα.

Οι μορφές εκφοβισμού που αναφέρουν οι έφηβοι παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλομορφία.  Τα λεκτικά πειράγματα, η διάδοση ψεμάτων και φημών, τα αστεία, σχόλια ή χειρονομίες σεξουαλικού περιεχομένου και ο αποκλεισμός από κοινές παρέες και δραστηριότητες αποτελούν ένα σύνολο μορφών αποκλεισμών, των οποίων γίνεται λήπτης ένα μεγάλο ποσοστό μαθητών.

Η χρήση σωματικής βίας καθώς οι ρατσιστικοί χαρακτηρισμοί αλλά και οι αναφορές με θρησκευτικό περιεχόμενο συνιστούν επίσης τύπους εκφοβισμού, οι οποίοι παρουσιάζουν μικρότερη συχνότητα.

Ο σχολικός εκφοβισμός, όπως και κάθε άλλη μορφή εκφοβισμού, αποτελεί παραβίαση των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τόσο σε εθνικό όσο και σε υπερεθνικό επίπεδο, διαφαίνεται μια ουσιαστική προσπάθεια για άμβλυνση του φαινομένου. Ιδιαίτερα, όταν μιλάμε για παιδιά, θα πρέπει να είμαστε απόλυτα προσεκτικοί καθώς τα σχολικά χρόνια είναι απαραίτητα για τη διαμόρφωση της προσωπικότητας των παιδιών.

Η συγκεκριμένη μέρα, έτσι όπως έχει οριστεί και από το Υπουργείο Παιδείας, πρέπει να αποτελεί υπενθύμιση προς όλους μας πως ο σχολικός εκφοβισμός δεν έχει τίποτα να προσθέσει παρά μόνο τραύματα στις ψυχές των παιδιών.

Ελένη Ανεσιάδου