Εγκρίθηκε σήμερα από το Ευρωκοινοβούλιο ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας που αποσκοπεί να βοηθήσει τις χώρες της ΕΕ στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας του κορονοϊού.

Ο κανονισμός σχετικά με τους στόχους, τη χρηματοδότηση και τους κανόνες για την πρόσβαση στον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας εγκρίθηκε με 582 ψήφους υπέρ, 40 κατά και 69 αποχές. Ο Μηχανισμός αποτελεί τη σημαντικότερη συνιστώσα της δέσμης μέτρων ανάκαμψης Next Generation EU, ύψους 750 δισ. ευρώ.

Μετριασμός των επιπτώσεων της πανδημίας

Το ποσό των 672,5 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και δάνεια θα διατεθεί για τη χρηματοδότηση εθνικών μέτρων προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες της πανδημίας. Ο Μηχανισμός μπορεί επίσης να χρηματοδοτήσει σχετικά έργα που άρχισαν από την 1η Φεβρουαρίου 2020 και μετά. Η χρηματοδότηση θα είναι διαθέσιμη για τρία έτη και οι κυβερνήσεις της ΕΕ μπορούν να ζητήσουν προχρηματοδότηση έως και 13% για τα εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.

Προϋποθέσεις για τη λήψη χρηματοδότησης

Προκειμένου να είναι επιλέξιμα για χρηματοδότηση, τα εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας πρέπει να επικεντρώνονται σε σημαντικούς για την ΕΕ τομείς πολιτικής όπως είναι η πράσινη μετάβαση, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας της βιοποικιλότητας. Άλλοι σχετικοί τομείς είναι ο ψηφιακός μετασχηματισμός, η οικονομική συνοχή και ανταγωνιστικότητα και η κοινωνική και εδαφική συνοχή. Επιλέξιμα θα είναι επίσης τα σχέδια που παρέχουν στήριξη στις εθνικές αρχές για την καλύτερη προετοιμασία τους για την αντιμετώπιση κρίσεων. Χρηματοδότηση μπορούν να λάβουν ακόμη οι πολιτικές για τα παιδιά και τους νέους, συμπεριλαμβανομένης της εκπαίδευσης και της ανάπτυξης δεξιοτήτων.

Τα σχέδια θα πρέπει να διαθέτουν τουλάχιστον το 37% του προϋπολογισμού τους σε δράσεις για το κλίμα, και τουλάχιστον το 20% σε ψηφιακές δράσεις. Οι αλλαγές που θα φέρουν τα σχέδια στην κοινωνία και την οικονομία πρέπει να χαρακτηρίζονται από μακρόπνοη προοπτική. Τα σχέδια πρέπει ακόμη να περιλαμβάνουν εκτενείς μεταρρυθμίσεις και ένα ισχυρό επενδυτικό πρόγραμμα, χωρίς να θίγονται σημαντικά οι περιβαλλοντικοί στόχοι.

Ο κανονισμός ορίζει επίσης ότι τα χρήματα από τον Μηχανισμό μπορούν να χορηγούνται μόνο σε κράτη μέλη που αποδεδειγμένα σέβονται το κράτος δικαίου και τις θεμελιώδεις αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Διάλογος και διαφάνεια

Αρμόδια για την παρακολούθηση της υλοποίησης του Μηχανισμού είναι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία μπορεί να καλείται σε ακρόαση ανά δίμηνο από τις σχετικές επιτροπές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου προκειμένου να συζητείται η πορεία της ανάκαμψης στην ΕΕ και η επίτευξη στόχων και ορόσημων από τα κράτη μέλη. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα θέσει επίσης στη διάθεση των κρατών μελών ένα ολοκληρωμένο σύστημα πληροφόρησης και παρακολούθησης για την παροχή συγκρίσιμων πληροφοριών όσον αφορά τον τρόπο που χρησιμοποιούνται οι πόροι.

Δηλώσεις Ευρωβουλευτών που συμμετείχαν στις διαπραγματεύσεις 

«Η σημερινή ψηφοφορία σημαίνει ότι τα χρήματα θα διατεθούν σε ανθρώπους και περιοχές που πλήττονται από την πανδημία, ότι παρέχεται στήριξη για την καταπολέμηση αυτής της κρίσης και για την οικοδόμηση της ισχύος μας για την αντιμετώπιση μελλοντικών προκλήσεων. Ο Μηχανισμός θα συμβάλει στον εκσυγχρονισμό των οικονομιών μας και θα τις καταστήσει καθαρότερες και οικολογικότερες. Έχουμε θεσπίσει κανόνες σχετικά με τον τρόπο διάθεσης των χρημάτων, αλλά τους αφήνουμε αρκετά ευέλικτους ώστε να ανταποκρίνονται στις διαφορετικές ανάγκες των κρατών μελών. Τέλος, τα χρήματα αυτά δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται για συνήθεις δημοσιονομικές δαπάνες, αλλά για επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις». Siegfried MUREŞAN (ΕΛΚ, Ρουμανία).

«Ο Μηχανισμός είναι η σωστή απάντηση στις επιπτώσεις της πανδημίας και έχει δύο στόχους. Βραχυπρόθεσμα, να επιτευχθεί η ανάκαμψη στηρίζοντας το ακαθάριστο εθνικό εισόδημα, τις επενδύσεις και τα νοικοκυριά. Μακροπρόθεσμα, τα χρήματα αυτά να επιφέρουν αλλαγές και πρόοδο για την επίτευξη των ψηφιακών και κλιματικών στόχων μας. Θα εξασφαλίσουμε ότι τα μέτρα θα μετριάσουν τη φτώχεια και την ανεργία και θα λάβουν υπόψη τη διάσταση του φύλου στην παρούσα κρίση. Τα συστήματα υγείας μας θα γίνουν επίσης πιο ανθεκτικά». Eider GARDIAZABAL RUBIAL (Σοσιαλιστές, Ισπανία).

«Το πεπρωμένο της Ευρώπης βρίσκεται στα χέρια μας. Έχουμε καθήκον απέναντι στους νέους και στα παιδιά μας, που θα βρίσκονται στο επίκεντρο της προσπάθειας, να πετύχουμε στην ανάκαμψη και στην οικοδόμηση ανθεκτικότητας. Ένας από τους έξι πυλώνες του Μηχανισμού είναι ειδικά αφιερωμένος στην κατεύθυνση αυτή, πράγμα που σημαίνει επενδύσεις στην εκπαίδευση, μεταρρυθμίσεις με γνώμονα τις νέες γενιές και να κάνουμε ό,τι μας αναλογεί να βοηθήσουμε τους νέους να αποκτήσουν τις δεξιότητες που θα χρειαστούν. Δεν θέλουμε η επόμενη γενιά να είναι η ‘γενιά του lockdown’». Dragoș PÎSLARU (Renew, Ρουμανία).

Επόμενα βήματα

Όταν το Συμβούλιο εγκρίνει και αυτό επίσημα τον κανονισμό, θα τεθεί σε ισχύ μία ημέρα μετά τη δημοσίευσή του στην επίσημη εφημερίδα της ΕΕ.