Η αντίδραση της Ουάσιγκτον στην τουρκική προσπάθεια επαναπροσέγγισης της Δύσης θα εξαρτηθεί, μεταξύ άλλων και από παράγοντες σχετικούς με τα γεωπολιτικά συμφέροντα των ΗΠΑ, με τους στόχους της εθνικής στρατηγικής τους και με τις αμερικανοτουρκικές δοσοληψίες μεγάλου οικονομικού διαμετρήματος. Αν οι ΗΠΑ θεωρήσουν, τελικά, φιλική τη στάση της Τουρκίας, το αναμενόμενο είναι να επικρατήσει «κλίμα εποικοδομητικού διαλόγου και συνεργασίας». Με το τελευταίο αυτό να δίνει στην ;Άγκυρα αίσθημα αισιοδοξίας για την ενίσχυση των οικονομικών σχέσεών της με τις ΗΠΑ και για την επανάληψη της συνεργασίας τους σε τομείς ασφάλειας και άμυνας.

Τις «νέες προθέσεις» της τουρκικής πλευράς, αν και μη πλήρως διαπιστωμένες, τις εικάζουμε. Η τοποθέτηση υπουργών έμπειρων, κατά τεκμήριο ικανών και, μάλιστα, με τάση να μην αντιστρατευθούν ευθέως τους δυτικούς κανόνες, οδηγεί στην εκτίμηση ότι η Άγκυρα θα τηρήσει ισορροπίες με τη Δύση έστω κι αν αυτό δεν σημάνει την πλήρη επάνοδό της στο «δυτικό μαντρί». Και η Δύση ήδη παρουσιάζει τάσεις αποδοχής της τουρκικής αυτής ιδιορρυθμίας επιδεικνύοντας ετοιμότητα να προχωρήσει σε κινήσεις συμβιβασμού, με πρώτη την αμερικανική «υποχώρηση» στο θέμα της πώλησης στην Άγκυρα των μαχητικών F-16. Η πρόσφατη «ακτινογραφία» των νέων πρωταγωνιστών της τουρκικής πολιτικής σκηνής (Chatham House 6/6/2023), η οποία σκιαγραφεί τον τούρκο υπουργό Εξωτερικών ως «έναν από τους κύριους αρχιτέκτονες του γεωπολιτικού ακτιβισμού της Τουρκίας» και τον νέο υπουργό Οικονομικών ως «φιλικό προς την αγορά», αποτελεί ενδιαφέροντα συνδυασμό ο οποίος εμπεριέχει τόσο τα στοιχεία της στροφής της Τουρκίας προς καθησυχαστικούς για τη Δύση οικονομικούς κανόνες, όσο και εκείνα της διατήρησης των περιφερειακών οραματισμών Ερντογάν, υπό την κάλυψη πλέον ενός πιο αποδεκτού από τις δυτικές πρωτεύουσες προσωπείου. Αυτά όλα, σε συνδυασμό με τη γνωστή επιδίωξη της Τουρκίας να εξακολουθήσει την επίδειξη αυτονομίας στην εξωτερική πολιτική και την επιθυμία της να μην αποστεί από τη δεδηλωμένη πρόθεση να έχει βαρύνοντα λόγο στα διεθνή θέματα, αρκούν για να ενεργοποιήσουν τα ελληνικά αντανακλαστικά. Αντανακλαστικά με στόχο την επείγουσα ολοκλήρωση διαμόρφωσης περιβάλλοντος τέτοιου ώστε οι ελληνικές θέσεις να έχουν υπολογίσιμο αντίκρισμα τόσο στην ‘Αγκυρα όσο και στη Δύση. Μια διπλή στόχευση που θα μπορούσε να έχει ως καταλύτη την εκ νέου εκφρασθείσα τουρκική πρόθεση για την άνευ εκπτώσεων προσέγγιση των ευρωπαϊκών δομών. Πράγμα που ανακαλεί στη μνήμη την, προ δεκαετιών πλέον, προσπάθεια ελληνοτουρκικής προσέγγισης με ευρωπαϊκό περίγραμμα και με τελικό γνώμονα το διεθνές δίκαιο. Μια προσπάθεια η οποία χάραξε ένα περιβάλλον σχέσεων Ελλάδας – Τουρκίας και Τουρκίας – Ευρωπαϊκής Ένωσης το οποίο έφερε, για κάποιο διάστημα, νέο άνεμο στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και άνοιξε τον δρόμο στις διερευνητικές επαφές.

Η Ελλάδα οφείλει να μην αφήσει οποιαδήποτε ευκαιρία να χαθεί εφόσον, μέσω αυτής, εξυπηρετούνται τα συμφέροντά της. Γι’ αυτό, σκόπιμο είναι να αντιμετωπίσει τη διαφαινόμενη νέα κατάσταση με ευρύτητα πνεύματος και πολυσχιδές πρόγραμμα δράσης. Διαμορφώνοντάς το από τώρα ώστε, με την ανάληψη των καθηκόντων της όποιας νέας κυβέρνησης, ο σχεδιασμός των κινήσεών της να είναι έτοιμος προς εφαρμογή. Παραμένοντας, ασφαλώς, σε επαγρύπνηση ώστε να είναι σε θέση να προστατεύσει τα συμφέροντα και τα δίκαιά της, αν διαπιστώσει ότι η τουρκική «δυτική στροφή» είναι τέχνασμα για την ολοκλήρωση  περιφερειακών βλέψεων.

Ο Γιώργος Κακλίκης είναι πρέσβης επί τιμή, ειδικός σύμβουλος του ΕΛΙΑΜΕΠ

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα ΝΕΑ/ Η αναδημοσίευσή του φέρει τη σύμφωνη γνώμη του συντάκτη του