Αφιέρωμα «Adio kerida*: Από τη Θεσσαλονίκη στο Άουσβιτς – 80 χρόνια»

(ή Adiós querida):  Ένα παραδοσιακό τραγούδι αγάπης, σεφαραδίτικο, γραμμένο στα ladino, μιλά για τον αποχωρισμό, τον έρωτα, τον θάνατο. Στον χώρο του αστικού θρύλου της εβραϊκής κοινότητας λέγεται πως το «Αντίο αγαπημένη» τραγουδούσαν οι Εβραίοι λίγο πριν μπουν στα τρένα που θα τους οδηγούσαν στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης.

15 Μαρτίου 1943: Ο πρώτος συρμός με προορισμό το Άουσβιτς αναχωρεί από τη Θεσσαλονίκη. Μάρτιος 2023: 80 χρόνια μετά, το 25ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης τιμά τη μνήμη της εβραϊκής κοινότητας της πόλης, που ξεκληρίστηκε στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, μέσα από ένα αφιέρωμα. Φέρνοντας στο προσκήνιο επώδυνες μαρτυρίες και σοκαριστικά ντοκουμέντα, οι ταινίες του αφιερώματος «Adio kerida: Από τη Θεσσαλονίκη στο Άουσβιτς – 80 χρόνια» ρίχνουν φως σε μία από τις πιο σκοτεινές σελίδες της παγκόσμιας ιστορίας. Το ανεπούλωτο οικουμενικό τραύμα λειτουργεί ως υπενθύμιση και προειδοποίηση για το μέλλον.

Η πιο συνταρακτική καταγραφή της φρίκης του Ολοκαυτώματος, το Shoah (1985) του Κλοντ Λανζμάν, το οποίο από πολλούς θεωρητικούς του κινηματογράφου έχει ψηφιστεί ως το καλύτερο ντοκιμαντέρ όλων των εποχών, θα προβληθεί στο πλαίσιο του αφιερώματος. Πρόκειται για ένα συγκλονιστικό οδοιπορικό διάρκειας 566 λεπτών, το οποίο θα προβληθεί στην πλήρη του εκδοχή. Ο Λανζμάν εργάστηκε ασταμάτητα για 11 ολόκληρα χρόνια, παίρνοντας συνεντεύξεις από δεσμοφύλακες, μάρτυρες και ναζιστές και εξερεύνησε σε βάθος τον ιστορικό, ανθρωπολογικό και πολιτισμικό αντίκτυπο του Ολοκαυτώματος. Ένα αληθινό κινηματογραφικό επίτευγμα, το Shoah διασφαλίζει ότι το Ολοκαύτωμα δεν θα περιπέσει ποτέ στην ιστορική λήθη ή στη δικαιολογία της άγνοιας.

Σε μια ξεχωριστή βραδιά θα σμίξουν στη σκηνή του Ολύμπιον η δύναμη της μουσικής και η μαγεία της κινηματογραφικής εικόνας. Το The Golem (1920) αποτελεί μια αλληγορία για την τραγική μοίρα που σύντομα θα έβρισκε τους Εβραίους και είναι από τις πρώτες ταινίες που έθιξαν ζητήματα αντισημιτισμού. Σε σκηνοθεσία των Πολ Βέγκενερ και Καρλ Μπέζε, η σπάνια αυτή εμβληματική ταινία τρόμου των απαρχών του γερμανικού εξπρεσιονισμού, άνοιξε τον δρόμο για κλασικά αριστουργήματα όπως το Νοσφεράτου και το Μετρόπολις. Η ταινία αντλεί την έμπνευσή της από έναν μεσαιωνικό εβραϊκό μύθο και σήμερα, πέρα από την ιστορική της αξία, αναγνωρίζεται ως ένα cult science fiction διαμάντι. Ο αγαπημένος σκηνοθέτης και μουσικός Γιάννης Βεσλεμές έγραψε ειδικά για την εκδήλωση πρωτότυπη μουσική, η οποία θα συνοδεύσει ζωντανά την προβολή της ταινίας.