Καθώς το 2022 και οι τελευταίες ημέρες της τσεχικής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ πλησιάζουν στο τέλος τους, η Στοκχόλμη ετοιμάζεται να αντικαταστήσει την Πράγα στο εκ περιτροπής τιμόνι του Συμβουλίου. Ωστόσο, οι εμπειρογνώμονες προειδοποιούν ότι η εσωτερική πολιτική επιρροή του ακροδεξιού κόμματος των Σουηδών Δημοκρατών ενδέχεται να επηρεάσει τις εργασίες της επόμενης Προεδρίας της ΕΕ σε ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, από τη χρήση φυτοφαρμάκων και το κλίμα έως τη μετανάστευση.

Επικεφαλής για πρώτη φορά από το 2009, η Στοκχόλμη θα προεδρεύσει στις διαπραγματεύσεις και τους συμβιβασμούς με το Κοινοβούλιο της ΕΕ για βασικά νομοθετήματα.

Οι προτεραιότητες της Προεδρίας, όπως έχει ήδη αναφέρει η EURACTIV, θα αφορούν την ασφάλεια, την ανθεκτικότητα, την πράσινη μετάβαση και τις δημοκρατικές αξίες στην ΕΕ.

Οι σουηδικές βουλευτικές εκλογές του Σεπτεμβρίου άλλαξαν το πολιτικό τοπίο της χώρας, γεγονός που φαίνεται ότι θα έχει αντίκτυπο σε επίπεδο ΕΕ, καθώς οι ακροδεξιοί Σουηδοί Δημοκράτες (Sverigedemokraterna, SD) απέκτησαν σημαντική δύναμη στο σκανδιναβικό βασίλειο.

«Η σουηδική κυβέρνηση έχει τώρα αυτή τη συμφωνία [με την ακροδεξιά] και πρέπει να την τιμήσει. Διότι διαφορετικά, οι Σουηδοδημοκράτες θα ρίξουν ουσιαστικά την κυβέρνηση. Είναι σαν όμηροι», δήλωσε στη EURACTIV ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Karlstad Tobias Hübinette.

Στις εκλογές το δεξιό μπλοκ ανέλαβε την εξουσία έπειτα από οκτώ χρόνια διακυβέρνησης από τους Σοσιαλδημοκράτες, με τους κορυφαίους κεντροδεξιούς μετριοπαθείς, τους Χριστιανοδημοκράτες και τους Φιλελεύθερους να σχηματίζουν συνασπισμό.

Όμως, σύμφωνα με τη συμφωνία συνασπισμού, το ακροδεξιό κόμμα SD, το οποίο έλαβε ένα ιστορικό 20% στις εκλογές, έμεινε εκτός κυβέρνησης, παρόλο που ήταν το δεύτερο κόμμα στο Κοινοβούλιο μετά τους αντιπολιτευόμενους πλέον Σοσιαλδημοκράτες. Σε αντάλλαγμα, το SD πέρασε μεγάλα τμήματα της σκληρής μεταναστευτικής του πολιτικής και θα γνωμοδοτεί για προκαθορισμένα θέματα, όπως η ενέργεια και οι υποθέσεις της ΕΕ.

«[Οι Σουηδοί Δημοκράτες] έχουν πλήρη και ισότιμη επιρροή σε θέματα που καλύπτονται από το πρόγραμμα συνεργασίας με τον ίδιο τρόπο όπως τα κόμματα της κυβέρνησης», αναφέρεται στη συμφωνία, συμπεριλαμβανομένων δηλαδή των «θεμάτων της ΕΕ που επηρεάζουν τα θέματα που καλύπτονται από το έργο συνεργασίας».

Για τον Hübinette, η μετανάστευση αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα ενός τομέα πολιτικής που αντανακλά τη νέα επιρροή της ακροδεξιάς.

«Η Σουηδία θα ενταχθεί τώρα στις άλλες χώρες εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης που είναι κατά βάση κατά των προσφύγων και της μετανάστευσης», είπε, αναφέροντας την Ιταλία, την Πολωνία και την Ουγγαρία.

Ενώ το κόμμα SD έχει μοτίβα ψήφου που μοιάζουν με άλλες λαϊκιστικές ομάδες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, είναι άγνωστο πώς ακριβώς θα αντικατοπτρίζονται αυτά τα μοτίβα συγκεκριμένα στις εργασίες του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, δήλωσε ο Hübinette.

Σύμφωνα με το πρόγραμμα της σουηδικής προεδρίας, η ασφάλεια και η μετανάστευση θα αποτελέσουν βασική εστίαση, ιδίως η προώθηση του νέου συμφώνου της ΕΕ για τη μετανάστευση και το άσυλο.

Μυστικά προσαρτήματα και παράδοξα στην πολιτική για το κλίμα

Η επιρροή των Σουηδών Δημοκρατών στις εργασίες της Προεδρίας της ΕΕ είναι πιθανό να είναι ευρύτερη από ό,τι αναμενόταν προηγουμένως, σύμφωνα με ένα αδημοσίευτο παράρτημα της συμφωνίας συνασπισμού, το οποίο αποκαλύφθηκε από τα σουηδικά μέσα ενημέρωσης Altinget τον περασμένο μήνα και είδε η EURACTIV.

Σύμφωνα με το έγγραφο, το ακροδεξιό κόμμα θα ερωτηθεί για θέματα της ΕΕ πέραν αυτών που συμφωνήθηκαν άμεσα στη συμφωνία συνασπισμού, όπως ο κανονισμός για τη βιώσιμη χρήση των φυτοφαρμάκων (SUR) και η πρόταση για την αποκατάσταση της φύσης, η οποία αποσκοπεί στο να σταματήσει και να αντιστραφεί η απώλεια της βιοποικιλότητας και των οικοσυστημικών υπηρεσιών στην ΕΕ έως το 2030.

Υπάρχει ένα παράδοξο εδώ, δήλωσε στη EURACTIV ο Niels Paarup-Petersen, Σουηδός βουλευτής και εκπρόσωπος του Κόμματος του Κέντρου για θέματα ψηφιακής τεχνολογίας και κυβερνοχώρου. Παραδοσιακά πιο κοντά στο δεξιό μπλοκ, το κόμμα του υποστήριξε έναν αριστερό συνασπισμό κατά τη διάρκεια των εκλογών του Σεπτεμβρίου σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την ανακοινωθείσα συνεργασία των Μετριοπαθών με την ακροδεξιά.

«Δεν είναι μυστικό ότι οι Σουηδοί Δημοκράτες απέχουν πολύ από το να θέλουν να εφαρμόσουν μια φιλόδοξη πολιτική για το κλίμα», δήλωσε, προσθέτοντας ότι δεν υπάρχει καν μια σαφής πολιτική για το κλίμα στη συμφωνία συνασπισμού, καθώς το ακροδεξιό κόμμα δεν είναι «υπέρ του κλίματος».

Για τον Hübinette, η περιβαλλοντική πολιτική της ΕΕ θα αισθανθεί τις επιπτώσεις της μετατόπισης της σουηδικής κυβέρνησης προς τα δεξιά.

«Οι Σουηδοί Δημοκράτες είναι πολύ επικριτικοί απέναντι σε αυτό που αποκαλούν ‘κινδυνολόγους για το κλίμα’. Δεν πιστεύουν πραγματικά στην κλιματική αλλαγή», δήλωσε, προσθέτοντας ότι για το κόμμα SD, κάθε προσπάθεια ανάπτυξης μιας πράσινης οικονομίας εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης ισοδυναμεί με το μπλοκ που «θέλει να έχει περισσότερη εξουσία».

Ωστόσο, μία από τις τέσσερις προτεραιότητες της σουηδικής προεδρίας της ΕΕ είναι η υλοποίηση μιας πράσινης μετάβασης ως απάντηση στην «παγκόσμια κλιματική πρόκληση», κάτι που ο Hübinette χαρακτήρισε «παράδοξο και δύσκολο να εξηγηθεί».

Το κόμμα SD έχει ιστορικό άρνησης της κλιματικής αλλαγής, με τον ηγέτη του Jimmie Åkesson να δηλώνει στην τηλεόραση ότι δεν υπάρχουν επιστημονικές αποδείξεις για την κλιματική κρίση, την οποία αποκάλεσε «νέα θρησκεία».

«Ένα από τα μεγάλα ζητήματα στο εσωτερικό της χώρας είναι η μείωση της τιμής των καυσίμων», δήλωσε ο Paarup-Petersen, προσθέτοντας ότι το SD θα μπορούσε να πιέσει για αλλαγές στον τομέα αυτό, με αντιπαραγωγικές επιπτώσεις στην κλιματική αλλαγή.

«Θα είναι πολύ, πολύ ενδιαφέρον να δούμε τι πραγματικά θα παραδώσουν», δήλωσε.

Η Σουηδία θα ασκήσει την προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης από την 1η Ιανουαρίου 2023 έως τις 30 Ιουνίου, οπότε και θα παραδοθεί στη Μαδρίτη.