Την τελευταία του πνοή άφησε ο Γιώργος Λαζόγκας σε ηλικία 77 ετών έπειτα από πολυετή μάχη με τον καρκίνο.

Η έκθεση του «Το χθες είναι τώρα. Γιώργος Λαζόγκας: Μύθοι και Αρχαιότητα» παρουσιάζεται αυτές τις μέρες στην αίθουσα περιοδικών εκθέσεων στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.

Ο Γιώργος Λαζόγκας γεννήθηκε στη Λάρισα το 1945. Σπούδασε αρχιτεκτονική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (1963-1970), αλλά τελικά αφοσιώθηκε στη ζωγραφική. Το 1970 βραβεύτηκε στον διαγωνισμό νέων ζωγράφων του Ινστιτούτου Γκαίτε Θεσσαλονίκης και το 1972 κέρδισε το 1ο βραβείο στον διαγωνισμό νέων ζωγράφων της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης.

Παρουσίασε την πρώτη του ατομική έκθεση στη Θεσσαλονίκη (1975, Ζήτα-Μι) και, το επόμενο έτος, έφυγε με υποτροφία του γαλλικού κράτους για σπουδές ζωγραφικής στο Παρίσι. Γνωρίστηκε με τον Αλέξανδρο Ιόλα και εξοικειώθηκε με τα σύγχρονα καλλιτεχνικά ρεύματα.

Από τα πρώτα του έργα έδειξε ότι τον ενδιέφερε η ανάπτυξη του σχεδίου ως γραφής, με εικονιστικό ή ανεικονικό χαρακτήρα, που αποτυπώνεται καταρχήν στη ζωγραφική επιφάνεια, ενώ ταυτόχρονα τείνει να διεισδύσει στο χώρο. Οι επάλληλες τοποθετήσεις σχημάτων, συχνά πάνω σε διαφανείς επιφάνειες, με επικαλύψεις ή διαγραφές, αναδείκνυαν τα φευγαλέα και μεταβλητά ίχνη της εικόνας, σαν παλίμψηστα.

Από τη δεκαετία του 1980 η δουλειά του απλώθηκε ακόμα περισσότερο στο χώρο, παίρνοντας πολλές φορές τη μορφή εικαστικής εγκατάστασης, με χρήση διαφόρων μέσων (τυπώματα, φωτογραφία, βίντεο, σχέδιο, ζωγραφική, κ. ά.), ανάλογα με τις εκάστοτε εκφραστικές του ανάγκες. Τα ίχνη-αποτυπώματα ανθρώπινων σωμάτων πάνω σε μεγάλες υφασμάτινες επιφάνειες αποτέλεσαν το νέο εικονιστικό και νοηματικό σημείο αναφοράς των έργων του. Τα σχόλια που διατυπώνονται με αυτό τον τρόπο αφορούν την τέχνη ως σωματική διαδικασία και, ταυτόχρονα, ως ερμηνευτική προσέγγιση των πραγμάτων. Οι αναφορές σε έργα της αρχαιότητας υποδηλώνουν το διαχρονικό χαρακτήρα των προβληματισμών του.

Δίδαξε στο Τμήμα Αρχιτεκτονικής του Α.Π.Θ. (1982-1999) και το 2008 εξελέγη καθηγητής στην ΑΣΚΤ της Αθήνας, όπου δίδαξε έως το 2012.

Έχει πραγματοποιήσει ατομικές εκθέσεις, κυρίως στην Ελλάδα και έχει συμμετάσχει σε δεκάδες ομαδικές, στην Ελλάδα, σε ευρωπαϊκές και ασιατικές χώρες και στις ΗΠΑ Βραβεύτηκε σε διαγωνισμό ξένων ζωγράφων υποτρόφων του γαλλικού κράτους (1977), συμμετείχε στο Salon Comparaisons (Παρίσι 1978), στη Biennale des Jeunes (Παρίσι 1980), στα Ευρωπάλια (1982, όπου τιμήθηκε με το Prix Europe στην Οστάνδη, Βέλγιο), στην Μπιενάλε του Sao Paulo (1983), στο Salon de Μontrouge (Παρίσι 1996) και στις εκδηλώσεις για τη Θεσσαλονίκη Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης (1997). Το 2006 οργανώθηκε αναδρομική έκθεση των σχεδίων του στο Μουσείο Μπενάκη και στο Μ.Μ.Σ.Τ. και εκδόθηκε λεύκωμα με κείμενα των Ν. Βαλαωρίτη, Τ. Πατρίκιου, κ.ά. Το 2008 δημιούργησε μια μόνιμη εικαστική εγκατάσταση για το σταθμό «Ελαιώνας» του Μετρό της Αθήνας.

Συλλυπητήρια μηνύματα της ηγεσίας του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού για την απώλεια του Γιώργου Λαζόγκα

«Η Ελλάδα χάνει σήμερα έναν από τους μεγάλους καλλιτέχνες της εποχής μας», δήλωσε η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη, μόλις πληροφορήθηκε την απώλεια του Γιώργου Λαζόγκα. «Ο Λαζόγκας κατάφερνε μέσα από την αφαίρεση να πει πολλά και να σε κάνει να αισθανθείς ακόμα περισσότερα», υπογράμμισε ο υφυπουργός Πολιτισμού Νικόλας Γιατρομανωλάκης.

Ακολουθούν τα συλλυπητήρια μηνύματα της ηγεσίας του ΥΠΠΟΑ για τον θάνατο του σπουδαίου καλλιτέχνη:

Λ. Μενδώνη: «Η Ελλάδα χάνει σήμερα έναν από τους μεγάλους καλλιτέχνες της εποχής μας, έναν νεωτεριστή της εννοιολογικής τέχνης, έναν ακάματο δημιουργό που αναμετρήθηκε τολμηρά με τη φιλοσοφική διάσταση του χρόνου, της ζωής, του θανάτου. Έναν εικαστικό που συνταίριαξε τη σύγχρονη έκφραση με την έμπνευση από τη “μεγάλη Ιστορία”, από τα fragmenta και τα μυθολογικά σπαράγματα. Η απώλειά του μου προκαλεί βαθιά θλίψη, καθώς το τελευταίο διάστημα επικοινωνούσαμε για την προετοιμασία της έκθεσής του “Το χθες είναι τώρα: Μύθοι και Αρχαιότητα”, που παρουσιάζεται από τον Μάιο στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και η οποία δέχεται καθημερινά πλήθος επισκεπτών. Η οργάνωση αυτής της έκθεσης ήταν κάτι που το θέλησε ο ίδιος, καθώς στο μεγαλύτερο μέρος της διαδρομής του, με τις “Νίκες”, τις “Σειρήνες”, το “Ταξίδι του Οδυσσέα”, τα “Θραύσματα αγγείων”, τους “Κίονες”, διάβασε την αρχαιότητα σε αρμονική σχέση με το σήμερα. Χρησιμοποίησε όλα τα μέσα της εποχής του για να επεξεργαστεί τα υλικά που επέλεγε, ώστε να αποτυπώσει τη σύγχρονη πραγματικότητα στο έργο του, με προσωπική γραφή, βιωματική και ταυτόχρονα ερευνητική. Ο συνδυασμός του παρελθόντος με το παρόν, του αρχαίου με το σύγχρονο για να δημιουργήσει το επιθυμητό, το διαχρονικό, είναι η ταυτότητα, το αποτύπωμα του Λαζόγκα. Τον ευχαριστούμε για το ήθος του, για την ευγένειά του, για την έμπνευσή του, για τον στοχασμό του πάνω στην ιστορία, για τη διαυγή και ερευνητική ματιά του πάνω στη μυθολογία, την παράδοση, την πολιτιστική κληρονομιά. Ο Γιώργος Λαζόγκας, φεύγοντας από κοντά μας, μας αφήνει τεράστια παρακαταθήκη -επίκαιρη όσο ποτέ- την ευφάνταστη, τη δημιουργική συνομιλία του χθες με το σήμερα. Εκφράζω τα θερμά μου συλλυπητήρια στην αγαπητή φίλη Άννα Μιχαλιτσιάνου, στον Μιχάλη, στους πολλούς φίλους του».

Ν. Γιατρομανωλάκης: «Αποχαιρετούμε με θλίψη τον Γιώργο Λαζόγκα, τον εικαστικό -ερευνητή, τον εικαστικό- πειραματιστή, τον εικαστικό-φιλόσοφο. Με έργα που επικεντρώνονται στη χειρονομία, τη διαδικασία επεξεργασίας της ύλης και τη βιωματική σχέση με τα υλικά, αλλά και στη φιλοσοφική διάσταση εννοιών όπως ο χρόνος, η ζωή και ο θάνατος και σε αρχετυπικά σύμβολα, ο Λαζόγκας κατάφερνε μέσα από την αφαίρεση να πει πολλά και να σε κάνει να αισθανθείς ακόμα περισσότερα. Το έργο του, που εκτείνεται σε 50 και πλέον έτη, είναι απόλυτα σύγχρονο και συνάμα άμεσα συνδεδεμένο με το παρελθόν μέσα από τους κώδικες που ανέπτυξε. Στην τελευταία συνέντευξη που έδωσε, ρωτήθηκε τι θα ήθελε να αναγράφεται πλάι στο όνομά του στα βιβλία της Ιστορίας της Τέχνης του μέλλοντος. “Διατήρησε τη μνήμη του χθες στο σήμερα. Γιατί το χθες είναι σήμερα ή, αν προτιμάτε, το σήμερα είναι χθες”, απάντησε. “Το χθες είναι τώρα”, εξάλλου, είναι και ο τίτλος της τελευταίας του έκθεσης η οποία και ακόμα είναι επισκέψιμη στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Θερμά συλλυπητήρια στην Άννα Μιχαλιτσιάνου, στους φίλους και τους οικείους του».

Κείμενο- Φωτογραφία: ΑΠΕ/ΜΠΕ