Έπειτα από ένα γεμάτο 2021 που κράτησε τον αγροδιατροφικό τομέα απασχολημένο με τις τελευταίες λεπτομέρειες της μεταρρύθμισης της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ), υπάρχουν ακόμη ορισμένα κρίσιμα θέματα για το 2022 – από την έγκριση των εθνικών στρατηγικών σχεδίων έως την αναθεώρηση της οδηγίας για τη βιώσιμη χρήση των φυτοφαρμάκων.

Ναι, η ΚΑΠ ολοκληρώθηκε το 2021 – αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έπεται και συνέχεια.

Τα βλέμματα στρέφονται τώρα προς τα κράτη μέλη, καθώς αυτά παρουσιάζουν τα εθνικά στρατηγικά τους σχέδια που περιγράφουν τον τρόπο με τον οποίο σκοπεύουν να επιτύχουν τους εννέα στόχους της ΚΑΠ σε επίπεδο ΕΕ. Αυτά τα εθνικά σχέδια είναι τα κύρια μέσα επίτευξης των στόχων της ΚΑΠ.

Τα κράτη μέλη είχαν προθεσμία μέχρι τα τέλη του 2021 για να υποβάλουν τα σχέδιά τους προς έγκριση στην Επιτροπή. Ωστόσο, το ένα τρίτο των 27 χωρών της ΕΕ -συμπεριλαμβανομένων της Γερμανίας και του Βελγίου- έχασε την επίσημη προθεσμία.

Μιλώντας σε πρόσφατη εκδήλωση, ο αναπληρωτής γενικός διευθυντής της ΓΔ Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης Τάσος Χανιώτης δήλωσε ότι η διαδικασία αυτή ελπίζουμε ότι δεν θα διαρκέσει περισσότερο από τρεις μήνες, με την ετυμηγορία της Επιτροπής να έρχεται τον Απρίλιο. Από την άλλη, έδωσε ως αυστηρή προθεσμία το τέλος του καλοκαιριού για την ανατροφοδότησή της, ανάλογα με την ποιότητα των υποβληθέντων σχεδίων.

Τα Φυτοφάρμακα ψηλά στην ατζέντα

Στο επίκεντρο το επόμενο έτος θα είναι η αναθεώρηση της οδηγίας για τη βιώσιμη χρήση των φυτοφαρμάκων (SUD), η οποία εγκρίθηκε το 2009.

Η SUD αποσκοπεί στη μείωση των κινδύνων και των επιπτώσεων της χρήσης φυτοφαρμάκων στην ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον. Ωστόσο, έχει δεχθεί πυρά για την ανεπαρκή εφαρμογή της από την πλειονότητα των κρατών μελών.

Όπως περιγράφεται στην εμβληματική πολιτική της Επιτροπής για τα τρόφιμα, τη στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο», η Επιτροπή επιδιώκει να αναθεωρήσει την οδηγία ώστε να ευθυγραμμιστεί με τους στόχους της ευρωπαϊκής πράσινης συμφωνίας, προκειμένου να επιτευχθεί ο περιορισμός της χρήσης και του κινδύνου των χημικών φυτοφαρμάκων.

Η έγκριση της αναθεώρησης έχει προγραμματιστεί για τον Μάρτιο του επόμενου έτους.

Ένας ακόμη σημαντικό θέμα όσον αφορά τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα είναι η διαδικασία ανανέσως της έγκρισης για τη γλυφοσάτη, η οποία δρομολογείται στα τέλη του 2019. Η ισχύουσα έγκριση πρόκειται να λήξει τον Δεκέμβριο του 2022.

Η αναθεώρηση παραμένει εξαιρετικά αμφιλεγόμενη, καθώς οι απόψεις διίστανται σχετικά με τις επιπτώσεις της γλυφοσάτης στην υγεία και το περιβάλλον.

Τόσο η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) όσο και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Χημικών Προϊόντων (ECHA) εξετάζουν τώρα την ανανέωση της έγκρισης, ενώ οι ομάδες αξιολόγησής τους πρόκειται σύντομα να διατυπώσουν την άποψή τους σχετικά με τους κινδύνους της γλυφοσάτης για την υγεία.

Μια γνωμοδότηση σχετικά με την ταξινόμηση της γλυφοσάτης που θα εκπονηθεί από τον ECHA «θα χρησιμοποιηθεί από την EFSA και τους εκπροσώπους των αρμόδιων αρχών των κρατών μελών της ΕΕ για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης των κινδύνων από φυτοφάρμακα», δήλωσε εκπρόσωπος της EFSA στη EURACTIV.

Αυτό αναμένεται να συμβεί κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2022, επιβεβαίωσαν.

Πιστοποίηση άνθρακα και γονιδιακή επεξεργασία

Η πρόταση κανονιστικού πλαισίου για την πιστοποίηση για την απομάκρυνση άνθρακα θα αποτελέσει επίσης βασική προτεραιότητα για το 2022, υλοποιώντας τις υποσχέσεις που δόθηκαν στην πρόσφατα δημοσιευμένη δέσμη μέτρων Fit for 55.

Οι νομοθετικές προτάσεις που περιλαμβάνονται στη δέσμη αποσκοπούν στην κλιμάκωση της απομάκρυνσης του άνθρακα από την ατμόσφαιρα – τόσο μέσω λύσεων βασισμένων στη φύση όσο και μέσω τεχνολογικών λύσεων.

Δεδομένου ότι η Επιτροπή έχει προβλέψει μια νέα προσέγγιση απομάκρυνσης του άνθρακα από τη γεωργία για να συμβάλει στην αύξηση των κλιματικών φιλοδοξιών της Ευρώπης, αυτό θα μπορούσε να έχει εκτεταμένες επιπτώσεις στον αγροτικό κόσμο.

Η έγκριση του εν λόγω κανονιστικού πλαισίου προβλέπεται κατά το τρίτο τρίμηνο του 2022.

Η συζήτηση σχετικά με το επίμαχο ζήτημα της γονιδιακής επεξεργασίας θα συνεχίσει να αναθερμαίνεται καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, καθώς η Επιτροπή εργάζεται προς την κατεύθυνση της πρότασής της για ένα σχετικό νομικό πλαίσιο.

Η γονιδιακή επεξεργασία έχει βρεθεί στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος μετά την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου του 2018 ότι οι οργανισμοί που λαμβάνονται με τεχνικές φυτικής αναπαραγωγής με μεταλλαξιγένεση είναι Γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί (ΓΤΟ) και θα πρέπει, κατ’ αρχήν, να εμπίπτουν στην οδηγία για τους ΓΤΟ.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επανεξετάζει επί του παρόντος τους κανόνες της ΕΕ για την τεχνολογία μετά τη δημοσίευση πρόσφατης μελέτης σχετικά με τις νέες γονιδιωματικές τεχνικές, η οποία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το ισχύον νομικό πλαίσιο της ΕΕ για τους ΓΤΟ είναι ανεπαρκές. Επιπλέον υπάρχουν ενδείξεις ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τάσσεται όλο και περισσότερο υπέρ της τεχνολογίας.

Η δημόσια διαβούλευση επί του θέματος θα ξεκινήσει το δεύτερο τρίμηνο του 2022 και θα ακολουθήσει η έγκριση της πρότασης της Επιτροπής που προγραμματίζεται για το δεύτερο τρίμηνο του 2023.

Πολιτική προώθησης και γεωγραφικές ενδείξεις

Η πολιτική προώθησης της ΕΕ για τα αγροδιατροφικά προϊόντα, η οποία θεσπίστηκε με κανονισμό του 2014, αποτελείται από εκστρατείες που αποσκοπούν στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του γεωργικού τομέα της ΕΕ – τόσο στην ενιαία αγορά όσο και σε τρίτες χώρες.

Η προώθηση των αγροδιατροφικών προϊόντων και των Επιλέξιμων συστημάτων ποιότητας για υποστήριξη χρηματοδοτείται από την Επιτροπή μέσω ετήσιων προγραμμάτων εργασίας που εγκρίνονται μετά από διαβούλευση με τους ενδιαφερόμενους φορείς.

Αυτή η πολιτική προώθησης βρίσκεται επί του παρόντος υπό αναθεώρηση, ενώ η φάση δημόσιας διαβούλευσης με τους ενδιαφερόμενους φορείς ξεκίνησε στις αρχές του 2021.

Η Επιτροπή αναμενόταν αρχικά να υποβάλει πρόταση για την αναθεώρηση του ισχύοντος πλαισίου το τέταρτο τρίμηνο του 2021, αλλά αυτό έχει πλέον μετατεθεί για το 2022.

Ομοίως, αναμένεται επίσης αναθεώρηση της πολιτικής για τις γεωγραφικές ενδείξεις (ΓΕ), σε μια προσπάθεια να ενισχυθεί το δυναμικό τους και να συμβάλει στη νέα πολιτική τροφίμων της ΕΕ.

Αν και αρχικά προβλεπόταν για το τέλος του 2021, η αναθεώρηση προβλέπεται να δημοσιευθεί το πρώτο τρίμηνο του 2022.

Αυξάνονται οι εικασίες στις Βρυξέλλες που βλέπουν περισσότερο έδαφος για την εμπλοκή του Γραφείου Διανοητικής Ιδιοκτησίας της ΕΕ (EUIPO) στην αντιμετώπιση των γεωγραφικών ενδείξεων, με τη ΓΔ Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης της Επιτροπής να προβαίνει σε εξωτερική ανάθεση ορισμένων εκ των αρμοδιοτήτων της.

Μια ακόμη άσχημη πλευρά του Brexit

Η ζωή πρόκειται να γίνει πολύ πιο δύσκολη για το αγροτικό εμπόριο μεταξύ Ηνωμένου Βασιλείου και ΕΕ από την 1η Ιανουαρίου, όταν οι έμποροι γεωργικών προϊόντων θα πληγούν από την πλήρη ισχύ των κανονισμών του Brexit.

Η υπηρεσία εσόδων και τελωνείων του Ηνωμένου Βασιλείου (HMRC) θα απαιτήσει από την 1η Ιανουαρίου 2022 όλα τα εμπορεύματα να έχουν προεγκριθεί. Με απλά λόγια, αυτό σημαίνει επιπλέον γραφειοκρατία για τις εταιρείες γεωργικών διατροφικών προϊόντων.

Ορισμένοι τομείς, όπως ο τομέας του κρασιού, υπόκεινται ήδη εδώ και μήνες σε αυτές τις πρόσθετες απαιτήσεις και έχουν εκδώσει προειδοποιήσεις για το τι πρόκειται να ακολουθήσει.