Στην τελετή υπογραφής της πρωτοβουλίας «Ανοιχτά Βαλκάνια» (Open Balkan), ο αλβανός πρωθυπουργός Έντι Ράμα είπε ότι δεν επιχειρεί να αναβιώσει τη Γιουγκοσλαβία και ότι η Ιταλία, η Ελλάδα και η Ουγγαρία πρέπει να συμμετάσχουν στην πρωτοβουλία.

Το Open Balkan είναι μια συμφωνία μεταξύ της Αλβανίας, της Βόρειας Μακεδονίας και της Σερβίας για τη διευκόλυνση της ελεύθερης κυκλοφορίας ανθρώπων, επιχειρήσεων και υπηρεσιών σε όλες τις αντίστοιχες χώρες. Ο ηγέτης κάθε χώρας υπέγραψε συνολικά έξι συμφωνίες στην Αλβανία την Τρίτη.

«Στην επόμενη σύνοδο κορυφής θέλουμε να έχουμε την Ιταλία, την Ελλάδα και την Ουγγαρία γιατί θέλουμε οι λαοί μας να έχουν εντελώς ελεύθερο εμπόριο και λιγότερα εμπόδια όταν φτάσουν στην ΕΕ. Θα επικοινωνήσουμε λοιπόν με τις χώρες της ΕΕ και θα εφαρμόσουμε τη διαδικασία των Ανοιχτών Βαλκανίων μαζί τους», είπε ο Ράμα.

Ο Ράμα διέψευσε, επίσης, ισχυρισμούς ότι οι ηγέτες στοχεύουν την αναβίωση μιας νέας Γιουγκοσλαβίας.

«Αυτοί που δεν θέλουν αυτή η πρωτοβουλία να πετύχει λένε ότι στόχος μας είναι να επιστρέψουμε στο παρελθόν μας ή να δημιουργήσουμε μια νέα Γιουγκοσλαβία… Το Open Balkan δεν έχει καμία σχέση με τη Γιουγκοσλαβία», είπε.

Ο πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας, Ζόραν Ζάεφ, στην ομιλία του άσκησε κριτική στις καθυστερήσεις της διεύρυνσης της ΕΕ προς τα Δυτικά Βαλκάνια

«Όταν η ΕΕ αποτυγχάνει, έχουμε καθήκον να εξευρωπαϊσουμε την περιοχή», είπε.

Ο Μπερίσα προκαλεί εσωτερικές αναταραχές

Η τελετή υπογραφής πραγματοποιήθηκε μια ημέρα μετά τις διαδηλώσεις στα Τίρανα, που κάλεσε ο πρώην πρωθυπουργός, πρώην πρόεδρος και persona non grata στις ΗΠΑ Σαλί Μπερίσα. Ανταποκρινόμενη στην πρωτοβουλία, μια ομάδα διαδηλωτών έκαψε τη σερβική σημαία.

Σχολιάζοντας το περιστατικό, ο πρόεδρος της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς είπε ότι η βεβήλωση των συμβόλων οποιασδήποτε χώρας είναι απαράδεκτη, αλλά σημείωσε ότι το κράτος της Αλβανίας απάντησε «άμεσα, σοβαρά και υπεύθυνα».

Σε δήλωσή του στον κρατικό δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό σταθμό RTS, ο Βούτσιτς είπε ότι είναι σημαντικό να κοιτάξουμε το μέλλον και να δούμε τα πράγματα ορθολογικά, προσθέτοντας ότι είναι κατανοητό ότι οι Αλβανοί είναι θυμωμένοι επειδή εθνικές τους σημαίες κάηκαν επίσης στη Σερβία σε επίσκεψη του Ράμα.

Κόσοβο, Μαυροβούνιο, Βοσνία κατά της Πρωτοβουλίας

Κατά τη συνάντηση μεταξύ των ηγετών, και οι τρεις ζήτησαν τη δέσμευση των άλλων χωρών στην περιοχή, δηλαδή του Κοσόβου, του Μαυροβουνίου και της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης.

Μέχρι σήμερα, αρνούνται να συμμετάσχουν λόγω φόβου ότι θα μπορούσε να επηρεάσει την ένταξή τους στην ΕΕ. Επίσης, το Κόσοβο φοβάται ότι η πρωτοβουλία μπορεί να συνιστά υπόγειο ντιλ μεταξύ Τιράνων και Βελιγραδίου που θα δώσει χώρο στη Σερβία να μην αναγνωρίσει την ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου.

Σχολιάζοντας την πρωτοβουλία, ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Γκρατς Φλόριαν Μπίμπερ είπε ότι η ιδέα της περιφερειακής συνεργασίας δεν είναι κακή, αλλά είναι προβληματικό το γεγονός ότι δεν συμμετέχουν όλες οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων.

«Η ιδέα της περιφερειακής συνεργασίας δεν είναι κακή, κάθε μορφή συνεργασίας είναι ευπρόσδεκτη, αλλά υπάρχουν προβλήματα καθώς δεν έχουν δεσμευτεί όλα τα κράτη και χωρίς τη δέσμευση ολόκληρων των Δυτικών Βαλκανίων, η συνεργασία είναι προβληματική», δήλωσε ο Μπίμπερ στο TV N1 τη Δευτέρα (20 Δεκεμβρίου).

Ένα άλλο θέμα, σύμφωνα με τον Μπίμπερ, είναι ότι οι υπογράφοντες δεν έχουν ξεκαθαρίσει ποιος θα κυριαρχήσει και γιατί υπάρχει νέο πλαίσιο όταν υπάρχουν ήδη πλαίσια συνεργασίας. Ήγειρε επίσης αμφιβολίες ότι τα κίνητρά τους είναι η περιφερειακή συνεργασία και οι σχέσεις καλής γειτονίας.

«Βλέπουμε μέσα από τις ενέργειές τους ότι έχουν αυξήσει την ένταση στην περιοχή και σε αυτό το πλαίσιο δεν μπορώ να πιστέψω ότι υποστηρίζουν καλή συνεργασία. Και οι προθέσεις τους μοιάζουν περισσότερο ως προπαγάνδα που στοχεύει να πουλήσει στη Δύση – είμαστε καλοί, είμαστε εταίροι και ως εκ τούτου απομακρύνουν την προσοχή από κρίσιμα προβλήματα, που περιλαμβάνουν την απουσία δημοκρατίας και του κράτους δικαίου», διευκρίνισε ο Μπίμπερ.

Συνέχισε λέγοντας ότι ορισμένες χώρες της ΕΕ είχαν μπλοκάρει τις ενταξιακές συνομιλίες με την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία, ενώ η πρόοδος της ένταξης της Σερβίας στην ΕΕ είναι αργή λόγω της εσωτερικής πολιτικής της τωρινής κυβέρνησης.

(Alice Taylor | Exit.al, Betabriefing.rs, EURACTIV.rs)