Έχοντάς το υποσχεθεί από τότε που ήταν υποψήφιος για την προεδρία, ο Τζο Μπάιντεν συγκάλεσε τη Σύνοδο για τη Δημοκρατία συγκεντρώνοντας, διαδικτυακά, 111 ηγέτες απ’ όλον τον κόσμο για να συζητήσουν τρόπους αντιμετώπισης των αυταρχικών καθεστώτων, την καταπολέμηση της διαφθοράς και την κατοχύρωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σε εκείνους που έμειναν χωρίς πρόσκληση περιλαμβάνονταν τόσο σύμμαχοι, όπως η Τουρκία και η Ουγγαρία, όσο και αντίπαλοι της Δύσης. Με όλους αυτούς να έχουν να προσάψουν στην Ουάσιγκτον είτε περιφρόνηση είτε υστεροβουλία. Με πρωτοστατούσες τη Ρωσία και την Κίνα και με την τελευταία να διοργανώνει «αντιδιάσκεψη» για να καταδείξει πως η «δημοκρατία» της είναι αποτελεσματικότερη του δυτικού υποδείγματος. Αυτό το δυτικό μοντέλο σήμερα βρίσκεται σε διακινδύνευση, με μια σειρά αυταρχικών κρατών να προβάλλουν  την αντιπροσωπευτική δυτική δημοκρατία ως  αποτυχημένη και ευρισκόμενη σε παρακμή.

Ο ύπατος διεθνής θεσμός είναι και αυτός ένα από τα κέντρα που εστιάζουν συστηματικά στη δημοκρατία και στους θεσμούς της. Ο ΟΗΕ, με σειρά οργάνων και πρωτοβουλιών, έχει αναγάγει την προάσπιση δικαιωμάτων και ελευθεριών και, συνεκδοχικά, της ίδιας της δημοκρατίας, σε ένα από τα κύρια αντικείμενά του. Σήμερα, με τον πολίτη μπροστά σε τόσες διαφοροποιημένες εκδοχές της δημοκρατίας, κάθε αυταρχικός ηγέτης διαμορφώνει τον δικό του ορισμό προκειμένου να δικαιολογήσει τη διατήρησή του στην εξουσία.

Παρά την ύπαρξη των μηχανισμών των Ηνωμένων Εθνών και άλλων διεθνών οργανισμών που στηρίζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία, ο αμερικανός πρόεδρος προχώρησε στη Σύνοδο για τη Δημοκρατία με την ελπίδα πως η αίγλη και το έργο μιας τέτοιας συνόδου – που θα επαναληφθεί σε έναν χρόνο με φυσική πλέον την παρουσία των ηγετών – θα παίξουν καθοριστικό ρόλο στην προώθηση του ιδεώδους χάρη στο οποίο η Δύση έχει αναχθεί σε παγκόσμιο φάρο δικαιωμάτων και ελευθεριών. Με όσα ελαττώματα, με όσες αστοχίες και όποια πλημμελή εφαρμογή των δημοκρατικών αρχών και της έννοιας του σεβασμού του άλλου.

Με την εξοπλιστική και οικονομική κραταίωση της ομάδας των χωρών που ποδοπατούν την έννοια της δημοκρατίας, με την επιθετική «εισβολή» τους σε χώρους ζωτικούς για το διεθνές εμπόριο και την οικονομία, η πρόκληση για τη Δύση είναι μεγάλη όσο και η ανάγκη για απαραίτητες εξισορροπήσεις. Πράγμα δύσκολο αν συνεκτιμηθεί η ορμητική επέλαση των παραμορφωτών της δημοκρατίας με τη χρήση όχι απλών μέσων προπαγάνδας αλλά επιθετικών μεθόδων, στρεβλωτικών της πραγματικότητας και της αλήθειας.

Η σημερινή διελκυστίνδα είναι αμφίβολο πού θα καταλήξει. Αξίζει όμως τον κόπο η πρωτοβουλία Μπάιντεν να μην πέσει στο κενό και να μη μειωθεί η ελπίδα για τη συνέχιση της ανοδικής πορείας που μέχρι σήμερα ακολούθησαν οι χώρες της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας. Εξάλλου, η ίδια η Ευρώπη, με το ιστορικό βήμα της ένωσης των κρατών της και την – επί περίπου οκτώ δεκαετίες – απομάκρυνση  συγκρούσεων και πολέμων μέσα στα σύνορά της, είναι ζωντανό παράδειγμα της προσφοράς της δημοκρατίας στην ίδια την ειρήνη. Έστω και αν τα «μαύρα πρόβατα»  υπάρχουν και σε αυτήν όπως σε κάθε οικογένεια.

• Ο Γιώργος Κακλίκης είναι πρέσβης επί τιμή, ειδικός σύμβουλος του ΕΛΙΑΜΕΠ

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στα ΝΕΑ- Η αναδημοσίευσή του φέρει τη σύμφωνη γνώμη του συγγραφέα