Το μήνυμα του Πολυτεχνείου ξεπερνάει κατά πολύ την επετειακή διάσταση. Στο νέο κόμμα των Πράσινων δεν κλείνουμε τα μάτια στη φθορά της επετείου. Η κληρονομιά όμως του Πολυτεχνείου παραμένει αναμφισβήτητη: ο αγώνας των φοιτητών έκλεισε τον δρόμο στην «ελεγχόμενη δημοκρατία» που δρομολογούσε η χούντα (κάτι που θα κρατούσε κλειστές για τη χώρα μας τις πόρτες της Ευρώπης) και έσωσε την τιμή της ελληνικής κοινωνίας. Σήμερα υπενθυμίζει ότι η δημοκρατία δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς Κράτος Δικαίου, ως όριο και ανάχωμα στην αυθαιρεσία της εξουσίας, ούτε και χωρίς ενεργούς πολίτες με όραμα για όλη την κοινωνία.

Στη σημερινή συγκυρία, ο αγώνας για τη δημοκρατία γίνεται ακόμη πιο επίκαιρος, καθώς κυβερνήσεις και ισχυρά συμφέροντα σε όλο τον κόσμο μπαίνουν σε «πειρασμό» να εκμεταλλευτούν τις έκτακτες συνθήκες για να διευρύνουν την εξουσία και την ισχύ τους σε βάρος των πολιτών.

Οι Πράσινοι προβάλλουν, τέλος, την ανάγκη για νέα μέτωπα υπεράσπισης της δημοκρατίας: κοινωνία χωρίς αποκλεισμούς, περιβαλλοντική βιωσιμότητα, διαγενεακή δικαιοσύνη ιδίως απέναντι στη νέα γενιά, νέα πρότυπα ευημερίας και νέες ισορροπίες με τη φύση που θα αντιμετωπίσουν την κλιματική κρίση και τις συνέπειές της και θα προλάβουν τις επόμενες πανδημίες, δίκαιη μετάβαση σε ένα κόσμο χωρίς ορυκτά καύσιμα και χωρίς συγκρούσεις για υδρογονάνθρακες.

Αναλυτικότερα:

50 σχεδόν χρόνια μετά το 1973, οι Πράσινοι δεν κλείνουμε τα μάτια στη φθορά της επετείου, τόσο από την προσαρμογή στις κατά καιρούς κομματικές και άλλες σκοπιμότητες, όσο και από τη μετέπειτα πορεία αρκετών από τους τότε επώνυμους πρωταγωνιστές. Παραμένει όμως αναμφισβήτητο ότι:

Η κληρονομιά του Πολυτεχνείου παραμένει ασύμβατη με κάθε επίδειξη αυταρχισμού, αλλά και με κάθε προσπάθεια να αποενοχοποιηθεί το «ισχυρό κράτος» και να ενοχοποιηθεί η κριτική στάση απέναντι στην εξουσία.
Ο αγώνας των φοιτητών έσωσε την τιμή της ελληνικής κοινωνίας, όταν ένα μεγάλο μέρος των πολιτών ελάχιστα είχε αντισταθεί στα 7 χρόνια που προηγήθηκαν. Παράλληλα έδειξε τον κρίσιμο ρόλο της νέας γενιάς, όχι μόνο τότε αλλά και σε κάθε εποχή.
Η εξέγερση έκλεισε τον δρόμο στην «ελεγχόμενη δημοκρατία» που δρομολογούσε τότε η χούντα, γλυτώνοντας έτσι την Ελλάδα από ένα καθεστώς όπως αυτό της Τουρκίας τις δεκαετίες του 1980 και του 1990, όπου οι κοινοβουλευτικές κυβερνήσεις λογοδοτούσαν στο βαθύ κράτος των στρατιωτικών: οι πόρτες της Ευρώπης θα έμεναν κλειστές για τη χώρα μας, σε μια τέτοια περίπτωση
Ο αγώνας ήταν ανοικτός σε όλα τα ρεύματα που ήθελαν να συγκρουστούν με τη χούντα, αλλά δεν ήταν καθόλου πολιτικά ουδέτερος, όπως θέλει να τον παρουσιάζει η κυβέρνηση: ενδεικτικά, προτείνουμε να αναζητήσουν τα αποτελέσματα των φοιτητικών εκλογών τα πρώτα χρόνια μετά το 1974 και να δουν την τότε απήχηση των παρατάξεων της ΝΔ.

Στα 48 χρόνια που μεσολάβησαν, έχουν αλλάξει πολλά. Η μεταπολίτευση αποτελεί πια ιστορία, ενώ η δημοκρατία κινδυνεύει σήμερα πολύ περισσότερο να χάσει την ουσία και το νόημά της, παρά να καταλυθεί από τανκς.

Το φαινόμενο της «ελεγχόμενης δημοκρατίας», ακόμη και σε ευρωπαϊκές χώρες όπως η Ουγγαρία ή η Πολωνία, υπενθυμίζει ότι η δημοκρατία είναι υπόθεση διαρκούς αγώνα ενεργών πολιτών και όχι μόνο τυπικών θεσμών. Για να υπάρξει, χρειάζεται επιτακτικά:

Το Κράτος Δικαίου, ως όριο και ανάχωμα στην αυθαιρεσία της εξουσίας.
Ενεργούς πολίτες που οικοδομούν όραμα για όλη την κοινωνία και δεν περιορίζονται να «κοιτάζουν τη δουλειά τους» και το στενό προσωπικό τους συμφέρον.

Ειδικά στη σημερινή συγκυρία, ο αγώνας για τη δημοκρατία γίνεται ακόμη πιο επίκαιρος, καθώς κυβερνήσεις και ισχυρά συμφέροντα σε όλο τον κόσμο μπαίνουν σε «πειρασμό» να εκμεταλλευθούν τις έκτακτες συνθήκες για να διευρύνουν την εξουσία και την ισχύ τους σε βάρος των πολιτών.

Σε συνθήκες λοιπόν πανδημίας και κλιματικής κρίσης, είναι ανάγκη να ανοίξουμε νέα μέτωπα υπεράσπισης της δημοκρατίας: κοινωνική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα, διαγενεακή δικαιοσύνη απέναντι στη νέα γενιά που κινδυνεύει να ζήσει τις συνέπειες από την κατάρρευση του κλίματος, νέα πρότυπα ευημερίας και νέες ισορροπίες με τη φύση που θα προλάβουν τις επόμενες πανδημίες, δίκαιη μετάβαση σε ένα κόσμο χωρίς ορυκτά καύσιμα.

Το μήνυμα του Πολυτεχνείου ξεπερνάει κατά πολύ την επετειακή διάσταση.