Οι 200 χώρες της COP26 ενέκριναν μια συμφωνία με σκοπό να επιταχυνθεί η μάχη κατά της υπερθέρμανσης της Γης, χωρίς όμως να διασφαλίζεται ότι θα περιοριστεί στον 1,5 βαθμό Κελσίου ούτε να δίνεται απάντηση στα αιτήματα φτωχών χωρών για βοήθεια.

Το κείμενο της “Συμφωνίας της Γλασκόβης για το κλίμα”, όπως ονομάστηκε, εγκρίθηκε έπειτα από δύο εβδομάδες επίπονων διαπραγματεύσεων, με ένα χτύπημα του σφυριού του βρετανού προέδρου της παγκόσμιας διάσκεψης για το κλίμα, Αλόκ Σάρμα.

Σε μια απόδειξη της δυσκολίας να επιτευχθεί αυτή η συμφωνία, ο πρόεδρος της COP26 εξέφρασε με σπασμένη από τη συγκίνηση φωνή και δάκρυα στα μάτια “βαθιά λύπη” για τις αλλαγές που επήλθαν την τελευταία στιγμή στο θέμα των ορυκτών καυσίμων έπειτα από αίτημα της Κίνας και της Ινδίας. Ο ίδιος είχε εκτιμήσει νωρίτερα πως η συμφωνία “εγκαινιάζει μια δεκαετία αυξημένης φιλοδοξίας” στο θέμα του κλίματος.

Στο κρίσιμο σημείο της μείωσης της θερμοκρασίας, ενώ ο πλανήτης βρίσκεται σύμφωνα με τον ΟΗΕ σε μια “καταστροφική” πορεία υπερθέρμανσης 2,7 βαθμών Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή, το κείμενο καλεί τις χώρες μέλη να αυξήσουν τις δεσμεύσεις τους για μειώσεις πιο σταθερά απ΄ό,τι προβλεπόταν στη συμφωνία του Παρισιού και αυτό από το 2022.

Όμως με την πιθανότητα τροποποίησης εξαιτίας “ιδιαίτερων εθνικών συνθηκών”, σημείο που προκάλεσε τις επικρίσεις ΜΚΟ για τις πραγματικές φιλοδοξίες του κειμένου.

Ο συμβιβασμός που βρέθηκε δεν διασφαλίζει εξάλλου την τήρηση των στόχων της συμφωνίας του Παρισιού, τον περιορισμό της υπερθέρμανσης “αρκετά πιο κάτω” από τους 2 βαθμούς Κελσίου, ει δυνατόν στον 1,5 βαθμό Κελσίου.

Όμως προσφέρει προοπτικές που επιτρέπουν στη βρετανική προεδρία να δείξει μια επιτυχία στον σκοπό της να δει τη Γλασκώβη “να διατηρεί εν ζωή τον 1,5 βαθμό”. Οι ειδικοί προειδοποιούν τακτικά πως “κάθε δέκατο βαθμού μετράει” ενώ ήδη πολλαπλασιάζονται οι καταστροφές που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή: πλημμύρες, ξηρασίες ή καύσωνες, με τη συνοδεία των ζημιών και των θυμάτων που επιφέρουν.

“Είναι χαλαρή, είναι αδύναμη, και ο στόχος του 1,5 βαθμού Κελσίου είναι μόλις εν ζωή, αλλά υπάρχει μια ένδειξη για το τέλος της εποχής του άνθρακα. Και αυτό είναι σημαντικό”, σχολίασε η Τζένιφερ Μόργκαν, επικεφαλής της Greenpeace International.

Το κείμενο περιλαμβάνει επίσης μια μνεία, πρωτόγνωρη σε αυτό το επίπεδο, των ορυκτών καυσίμων, που ευθύνονται κυρίως για την υπερθέρμανση της Γης και δεν αναφέρονται καν στη συμφωνία του Παρισιού.

Η διατύπωση μετριάστηκε σε διαδοχικές εκδοχές του κειμένου και μέχρι την τελευταία στιγμή πριν από την υιοθέτηση του κειμένου από την ολομέλεια, με επιμονή κυρίως της Κίνας και της Ινδίας. Η τελική εκδοχή καλεί για “εντατικοποίηση των προσπαθειών προς τη μείωση του άνθρακα χωρίς συστήματα δέσμευσης (διοξειδίου του άνθρακα) και για την έξοδο από αναποτελεσματικές επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων”. Ένα “χάπι δύσκολο να το καταπιεί κανείς”, αλλά που έγινε δεκτό “για το κοινό καλό”, είπε η εκπρόσωπος του Λιχτενστάιν.

Έπειτα από μια αποτυχία των δύο τελευταίων COP, αυτή εδώ κατάφερε να περάσει το τελευταίο χέρι στους κανόνες χρήσης της συμφωνίας του Παρισιού, κυρίως για τη λειτουργία των αγορών άνθρακα που θεωρείται ότι βοηθούν να μειωθούν οι εκπομπές.

Ο εκρηκτικός φάκελος της βοήθειας στις φτωχές χώρες, που φάνηκε κάποια στιγμή ότι θα μπορούσε να εκτροχιάσει τις διαπραγματεύσεις, δεν βρήκε όμως επίλυση.

Καμένες από την υπόσχεση που εξακολουθούν να μην τηρούν οι πλούσιες χώρες να φέρουν από το 2020 την κλιματική βοήθειά τους στον Νότο στα 100 δισεκ. δολάρια τον χρόνο, οι φτωχές χώρες, που είναι οι λιγότερο υπεύθυνες για την υπερθέρμανση αλλά στην πρώτη γραμμή των επιπτώσεών της, απαιτούσαν μια ειδική χρηματοδότηση “απωλειών και ζημιών” τις οποίες υφίστανται ήδη.

Όμως οι ανεπτυγμένες χώρες, στην πρώτη γραμμή των οποίων οι Ηνωμένες Πολιτείες, που φοβούνται ενδεχόμενες δικαστικές συνέπειες, αντιτάχθηκαν σθεναρά.

Και παρά τη θέλησή τους, οι φτωχές χώρες υποχώρησαν, δεχόμενες μια συνέχιση του διαλόγου προκειμένου να μην χαθεί η πρόοδος στη μάχη κατά της υπερθέρμανσης, τα αποτελέσματα της οποίας τις απειλούν ήδη άμεσα. Δηλώνοντας “εξαιρετικά απογοητευμένες”.

“Είναι μια προσβολή προς τα εκατομμύρια των ανθρώπων οι ζωές των οποίων έχουν καταστραφεί από την κλιματική κρίση”, σχολίασε η Τερέζα Άντερσον από τη ΜΚΟ ActionAid International.

COP26: Για την πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έγινε ένα «βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση», ο αμερικανός επιτετραμμένος Τζον Κέρι λέει πως έγινε «καλή διαπραγμάτευση»

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν εκτίμησε ότι η συμφωνία για την κλιματική αλλαγή που επιτεύχθηκε χθες στην COP26 στη Γλασκώβη αποτελεί «βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση» αλλά τόνισε ότι «η δουλειά κάθε άλλο παρά έχει ολοκληρωθεί».
Η φον ντερ Λάιεν έκρινε ότι ο στόχος για τον περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας στον πλανήτη στον 1,5 βαθμό Κελσίου παραμένει «εφικτός», με δήλωσή της που δημοσιοποιήθηκε αργά χθες.
Σε ανακοίνωση που δημοσιοποιήθηκε νωρίτερα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανέφερε ότι η «Συμφωνία της Γλασκώβης» «διατήρησε ζωντανούς τους στόχους της συμφωνίας του Παρισιού» του 2015, που προβλέπουν περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, ει δυνατόν στον 1,5 βαθμό.
«Σημειώσαμε πρόοδο επί των τριών στόχων που ορίσαμε στην αρχή της COP26», ανέφερε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. «Πρώτον, να έχουμε δεσμεύσεις για μείωση των εκπομπών προκειμένου να παραμείνει εφικτό να περιοριστεί η αύξηση της θερμοκρασίας στον πλανήτη στον 1,5 βαθμό Κελσίου. Δεύτερον, να επιτευχθεί ο στόχος για χρηματοδότηση 100 δισεκ. δολαρίων κατ’ έτος για την κλιματική αλλαγή στις αναπτυσσόμενες και ευάλωτες χώρες. Και τέλος, να πετύχουμε μια συμφωνία για το πλαίσιο κανόνων της Συμφωνίας του Παρισιού», εξήγησε η πρόεδρος της Κομισιόν.
«Εάν υλοποιηθούν όλες οι μακροπρόθεσμες δεσμεύσεις που ανακοινώθηκαν στη Γλασκώβη, αναμένουμε ότι θα μπορέσουμε να περιορίσουμε την αύξηση της θερμοκρασίας στον πλανήτη στους 2 βαθμούς Κελσίου. Άρα πρέπει και πάλι να δουλέψουμε περαιτέρω, προκειμένου η διάσκεψη για το κλίμα την επόμενη χρονιά στην Αίγυπτο να μας θέσει σταθερά στην πορεία προς τον 1,5 βαθμό Κελσίου», πρόσθεσε η ίδια.
Η φον ντερ Λάιεν επανάλαβε τη δέσμευση της ΕΕ για μείωση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα τουλάχιστον κατά 55% έως το 2030 σε σχέση με το 1990 και να πετύχει ουδετερότητα άνθρακα έως το 2050.
Ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν Φρανς Τίμερμανς, αρμόδιος για την «Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία» και διαπραγματευτής της ΕΕ στη Γλασκώβη, είπε ότι ο συμβιβασμός «αποτυπώνει μια ισορροπία μεταξύ των συμφερόντων όλων των πλευρών και μας επιτρέπει να ενεργήσουμε με τον επείγοντα τρόπο, που είναι απαραίτητος για την επιβίωσή μας».
Η συμφωνία «μπορεί να φέρει ελπίδα στις καρδιές των παιδιών και των εγγονιών μας», είπε.
Από την πλευρά του, ο Αμερικανός απεσταλμένος για το Κλίμα Τζον Κέρι έκανε λόγο για μια «καλή διαπραγμάτευση».
«Εάν πρόκειται για μια καλή διαπραγμάτευση, όλες οι πλευρές μπαίνουν σε άβολη θέση», δήλωσε ο Κέρι στην τελική συνεδρίαση για την έγκριση της Συμφωνίας. «Και αυτή, νομίζω, ήταν μια καλή διαπραγμάτευση».

ΑΠΕ/ΜΠΕ