Το βραβείο Ζαχάρωφ απονεμήθηκε φέτος στον Αλεξέι Ναβάλνι.

Το παρέλαβε η κόρη του, Ντάρια Ναβάλναγια, καθώς ο ίδιος βρίσκεται φυλακισμένος στη Ρωσία από τον περασμένο Φεβρουάριο.

Ως ηγετική φιγούρα της ρωσικής αντιπολίτευσης, ο Ναβάλνι μάχεται κατά της διαφθοράς και των παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων για περισσότερο από μια δεκαετία. Εκτίει ποινή φυλάκισης σε στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας στη Ρωσία.

Στην ομιλία του κατά τη διάρκεια της τελετής απονομής του βραβείου στο Στρασβούργο, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Νταβίντ Σασόλι εξήρε το θάρρος του Ναβάλνι: «Έχει δεχθεί απειλές, υποστεί βασανιστήρια, δηλητηριαστεί, συλληφθεί, φυλακιστεί, αλλά δεν έχουν καταφέρει να τον φιμώσουν […] Όπως είπε ο ίδιος κάποτε, η διαφθορά ευδοκιμεί όταν υπάρχει απαξίωση των ανθρώπινων δικαιωμάτων και πιστεύω ότι έχει δίκιο. Ο αγώνας ενάντια στη διαφθορά είναι κι ένας αγώνας για τον σεβασμό των οικουμενικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Είναι αναμφισβήτητα ένας αγώνας για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, την καλή διακυβέρνηση και το κράτος δικαίου», δήλωσε ο πρόεδρος Σασόλι, ζητώντας την άμεση και άνευ όρων αποφυλάκιση του Ναβάλνι.

Παραλαμβάνοντας το βραβείο εκ μέρους του πατέρα της, η Ντάρια Ναβάλναγια επέκρινε όλους όσοι προθυμοποιούνται να κατευνάσουν δικτάτορες υιοθετώντας μια πραγματιστική προσέγγιση και επέμεινε ότι η Ευρώπη πρέπει να παραμείνει πιστή στα ιδανικά της. «Όταν έγραψα στον πατέρα μου και τον ρώτησα: τι θα ήθελες να πω στην ομιλία μου ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου; Εκείνος απάντησε: πες ότι κανείς δεν τολμά να ταυτίσει τη Ρωσία με το καθεστώς του Πούτιν . Η Ρωσία είναι κομμάτι της Ευρώπης και προσπαθούμε να γίνουμε μέρος της. Αλλά θέλουμε και η Ευρώπη να προσπαθήσει να μείνει πιστή στον εαυτό της, σε αυτές τις υπέροχες ιδέες που βρίσκονται στον πυρήνα της. Αγωνιζόμαστε για μια Ευρώπη των ιδεών, για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τη δημοκρατία και την ακεραιότητα».

Παρόντες στην τελετή ήταν και ο Λεονίντ Βολκόφ, πολιτικός σύμβουλος του Ναβάλνι και πρώην επικεφαλής του επιτελείου της προεκλογικής του εκστρατείας το 2018, καθώς και η εκπρόσωπος Τύπου του, Κίρα Γιάρμους.

Οι Αφγανές γυναίκες που αγωνίζονται για την ισότητα και τα ανθρώπινα δικαιώματα στη χώρα τους και η πρώην προσωρινή πρόεδρος της Βολιβίας Ζανίν Άνιες ήταν οι άλλοι φετινοί φιναλίστ για το βραβείο Ζαχάρωφ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Ποιος είναι ο Αλεξέι Ναβάλνι

Ο Ναβάλνι ανακηρύχθηκε νικητής του φετινού βραβείου Ζαχάρωφ κατόπιν απόφασης του προέδρου του Κοινοβουλίου και των επικεφαλής των πολιτικών ομάδων στις 20 Οκτωβρίου 2021. Ο Ναβάλνι ήρθε στο προσκήνιο της διεθνούς επικαιρότητας διοργανώνοντας διαδηλώσεις κατά του προέδρου Πούτιν και της κυβέρνησής του, και λόγω της υποψηφιότητάς του για το αξίωμα του Προέδρου στη χώρα του, υποσχόμενος μεταρρυθμίσεις κατά της διαφθοράς.

Τον Αύγουστο του 2020, ο Ναβάλνι δηλητηριάστηκε και χρειάστηκαν μήνες για να αναρρώσει στο Βερολίνο. Συνελήφθη κατά την επιστροφή του στη Μόσχα τον Ιανουάριο του 2021. Εκτίει ποινή φυλάκισης τρεισήμισι ετών, στην οποία απομένουν περισσότερα από δύο χρόνια. Ενώ ήταν φυλακισμένος σε σωφρονιστικό ίδρυμα υψίστης ασφάλειας, ο Ναβάλνι πραγματοποίησε μακρά απεργία πείνας στα τέλη Μαρτίου 2021 για να διαμαρτυρηθεί για την έλλειψη πρόσβασης σε ιατρική περίθαλψη.

Τον Ιούνιο του 2021, ρωσικό δικαστήριο απαγόρευσε τη λειτουργία των περιφερειακών γραφείων του Ναβάλνι και του ιδρύματός του για την καταπολέμηση της διαφθοράς, τα οποία έχουν πλέον χαρακτηριστεί ως εξτρεμιστικά και ανεπιθύμητα από τις ρωσικές αρχές.

Σε ψήφισμα που εγκρίθηκε τον Ιανουάριο του 2021, οι ευρωβουλευτές ζήτησαν την άμεση και άνευ όρων αποφυλάκιση του Ναβάλνι και όλων των άλλων προσώπων που κρατούνται επειδή εξέφρασαν την υποστήριξή τους, και κάλεσαν τα κράτη μέλη να ενισχύσουν σημαντικά τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας – κάλεσμα που επανέλαβαν τον Απρίλιο του 2021.

Το βραβείο Ζαχάρωφ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

Το βραβείο Ζαχάρωφ για την Ελευθερία της Σκέψης απονέμεται σε ετήσια βάση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Το βραβείο θεσπίστηκε το 1988 προς τιμήν των ατόμων και οργανώσεων που υπερασπίζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες. Πήρε το όνομά του από το Σοβιετικό φυσικό επιστήμονα και πολιτικό αντιφρονούντα Αντρέι Ζαχάρωφ και συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 50.000 ευρώ.

Το 2020 το Κοινοβούλιο απένειμε το βραβείο στη δημοκρατική αντιπολίτευση της Λευκορωσίας.