Το υπουργείο Εξωτερικών έχει ενεργοποιήσει τη Μονάδα Διαχείρισης Κρίσεων, μετά τις τελευταίες εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, έτσι ώστε να μπορέσει να διασφαλιστεί η ασφάλεια των ελλήνων πολιτών στο Ισραήλ, στο Ιράν και στην ευρύτερη περιοχή, όπως ανέφερε ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, σε συνέντευξή του στον τηλεοπτικό σταθμό Open.

Σημείωσε πως έχουν δοθεί πολύ συγκεκριμένες οδηγίες στις πρεσβείες μας στην ευρύτερη περιοχή. Στο Ισραήλ βρίσκονται περίπου 4.500 Έλληνες ή ελληνικής καταγωγής και μέλη οικογενειών τους. Έχουν δοθεί τηλέφωνα επικοινωνίας έτσι ώστε να υπάρχει άμεση επικοινωνία με την πρεσβεία μας στο Τελ Αβίβ και το προξενείο στην Ιερουσαλήμ. Οι Έλληνες της Τεχεράνης που υπολογίζονται σε 50 με 70 άτομα.

«Γίνεται μια τεράστια προσπάθεια. Εάν απαιτηθεί θα υπάρξει και σχέδιο εκκένωσης. Ήδη το σχέδιο εκκένωσης υπάρχει και εφόσον απαιτηθεί θα ενεργοποιηθεί», τόνισε και πρόσθεσε: «Ζητούμενο είναι να υπάρξει ψυχραιμία, να μην υπάρξει περαιτέρω κλιμάκωση».

Όπως επεσήμανε, η επίθεση του Ισραήλ στο Ιράν «ήταν μια σημαντική κλιμάκωση και μάλιστα εν μέσω διαπραγματεύσεων, οι οποίες γίνονταν μεταξύ του Ιράν και των Ηνωμένων Πολιτειών για τη διαχείριση του πυρηνικού οπλοστασίου του Ιράν», το οποίο «αποτελεί εν δυνάμει έναν αποσταθεροποιητικό παράγοντα στην περιοχή».

Επίσης, είπε ότι αναμένουμε τα αντίποινα εκ μέρους του Ιράν υπογραμμίζοντας πως πρέπει να υπάρχει μια μεγάλη κινητοποίηση και σε αυτό θα συμβάλει και η Ελλάδα, ως εκλεγμένο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας.

«Ήδη εγώ έχω ξεκινήσει τις επικοινωνίες με τους συμμάχους μας στην ευρύτερη περιοχή, οι οποίοι και εκείνοι βρίσκονται σε μία κατάσταση μεγάλης επαγρύπνησης», ανέφερε και συμπλήρωσε: «Απαιτείται μια μεγάλη συμμαχία, έτσι ώστε να μπορέσουμε να αποφύγουμε την περαιτέρω κλιμάκωση. Αυτήν την ώρα επικρατεί πολύ μεγάλη ανησυχία για τις εξελίξεις στην περιοχή. Αποτελεί ένα εν δυνάμει ναρκοπέδιο και καλό είναι να μπορέσουμε όλοι μαζί, και πολυμερώς, μέσω διεθνών οργανισμών, και οι χώρες οι οποίες ασκούν ουσιαστική επιρροή να μπορέσουν να περιορίσουν τη ζημιά».

Σημείωσε, ακόμη, πως «οι ΗΠΑ καταβάλλουν μία σημαντική προσπάθεια έτσι ώστε να ελεγχθεί η κατάσταση στην ευρύτερη περιοχή και ιδίως σε ό,τι αφορά χώρες που αποτελούν, είναι αλήθεια, έναν σημαντικό παράγοντα αποσταθεροποίησης, όπως είναι το Ιράν. Ο ρόλος των ΗΠΑ πρέπει να είναι ενεργός, αλλά για την ώρα δεν φαίνεται η οποιαδήποτε εμπλοκή».

«Τους τελευταίους 20 μήνες βιώνουμε την πιο δύσκολη και επισφαλή κατάσταση μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Υπάρχουν πολλές εστίες ανάφλεξης σε παγκόσμιο επίπεδο και εστίες ανάφλεξης, οι οποίες πάντοτε, ιστορικά, δημιουργούν συνθήκες πολύ μεγάλων συρράξεων», τόνισε.

Ο υπουργός Εξωτερικών επεσήμανε ότι «βρισκόμαστε σε μια περίοδο μεγάλου κλονισμού της αρχιτεκτονικής ασφαλείας, όπως έχει διαμορφωθεί μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ακόμη και αμφισβήτησης των μεγάλων διεθνών οργανισμών, της διεθνούς πολυμέρειας, του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών».

«Θα πρέπει να καταβάλουμε όλοι πολύ μεγάλη προσπάθεια. Και ο ρόλος τον οποίο επιτελεί η Ελλάδα είναι σε αυτό το πεδίο εξαιρετικά σημαντικός. Χθες είχαμε μια ψηφοφορία στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, που αφορούσε τη Γάζα για την άμεση κατάπαυση του πυρός, την απελευθέρωση των ομήρων και την άρση του αποκλεισμού, έτσι ώστε να υπάρχει ανθρωπιστική βοήθεια, η οποία θα μπορέσει να απαμβλύνει μια κατάσταση η οποία έχει περιέλθει σε μια μείζονα κρίση ανθρωπιστική», υπογράμμισε.

Στην κριτική της αντιπολίτευσης απάντησε ότι στα γεωπολιτικά και εθνικά ζητήματα είναι καλό να υπάρχει πάντοτε μία εγκράτεια και να μη μπαίνουν όλα στον μύλο της πολιτικής αντιπαράθεσης.

«Η Ελλάδα έχει τηρήσει μια στάση αρχής σε όλα τα ζητήματα που αυτήν τη στιγμή ταλανίζουν τον κόσμο, και ειδικά στο ζήτημα της Γάζας. Έχουμε ψηφίσει όλα τα ψηφίσματα του ΟΗΕ. Ήταν επισπεύδουσα χώρα στη μεγαλύτερη σε έκταση και σημασία Κοινή Δήλωση που έχει υπάρξει για τα θέματα της προστασίας των αμάχων σε ένοπλες συρράξεις και ιδίως της Γάζας, με 80 χώρες ουσιαστικά να συγκηδεμονεύουν το ελληνικό ψήφισμα», ανέφερε ο κ. Γεραπετρίτης.

Χθες, όπως σημείωσε, «τοποθετηθήκαμε, πήγαμε με την πλευρά της ειρήνης, της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών. Είναι απολύτως σημαντικό τη δεδομένη αυτή στιγμή να υπάρξει όσο το δυνατόν μεγαλύτερη, απρόσκοπτη ανθρωπιστική βοήθεια».

«Δυστυχώς, βιώνουμε φαινόμενα τα οποία δεν έχουμε δει στο παρελθόν, όπως να υπάρχουν επιθέσεις σε βάρος ανθρωπιστικών αποστολών. Η προστασία της ανθρωπιστικής βοήθειας, η προστασία όλων εκείνων οι οποίοι επιτελούν λειτούργημα ανθρωπιστικό αλλά και λειτούργημα ενημέρωσης, όπως είναι οι δημοσιογράφοι, νομίζω πρέπει να τυγχάνει απόλυτης προστασίας», τόνισε.

Επεσήμανε, δε, πως η Ελλάδα είναι στρατηγικός εταίρος του Ισραήλ, αλλά έχει και άριστες σχέσεις με όλες τις αραβικές χώρες της περιοχής. Ο ίδιος έχει βρεθεί στη Ραμάλα δύο φορές και έχει τακτική επικοινωνία με τον πρωθυπουργό της Παλαιστινιακής Αρχής.

«Είμαστε μεταξύ των επισπευδουσών, σε ό,τι αφορά τη βοήθεια που παρέχεται στην Παλαιστινιακή Αρχή. Και βεβαίως είμαστε εκείνοι οι οποίοι θα πούμε την απόλυτη αλήθεια. Και το λέμε με θάρρος, διότι οι φίλοι και οι σύμμαχοι οφείλουν να λένε αλήθειες και η αλήθεια είναι ότι αυτήν τη στιγμή η κατάσταση έχει πραγματικά ξεφύγει των ορίων. Αντιλαμβανόμαστε την ανάγκη να υπάρξει μια προστασία από απειλή. Αντιλαμβανόμαστε την ανάγκη το Ισραήλ να συμβιώνει αρμονικά και να έχει εγγυήσεις ασφαλείας σε μία εξαιρετικά δύσκολη περιοχή. Από την άλλη πλευρά, αυτό δεν μπορεί να νομιμοποιεί οποιαδήποτε αντίδραση», υπογράμμισε ο υπουργός Εξωτερικών.

– Τα θαλάσσια πάρκα χωροθετήθηκαν με αμιγώς γεωπολιτικά κριτήρια

Όπως υπενθύμισε ο κ. Γεραπετρίτης, ο πρωθυπουργός εξήγγειλε πέρυσι, στην εκδήλωση για την προστασία των ωκεανών που έγινε στην Αθήνα, δύο θαλάσσια πάρκα, ένα στο Ιόνιο και ένα στο Αιγαίο, 8.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων.

«Αυτό ακριβώς συμβαίνει σήμερα. Δηλαδή, έχουμε χωροθετήσει μια έκταση, η οποία είναι πάνω από τα 8.000, όπως είχαμε ήδη πει. Η έκταση αυτή χωροθετήθηκε με βάση αμιγώς και μόνο περιβαλλοντικά κριτήρια», σημείωσε και συμπλήρωσε: «Δεν υπάρχει κανένα γεωπολιτικό κριτήριο σε αυτό. Και επιπλέον αποτελεί την πρώτη δράση στο Αιγαίο, θα ακολουθήσουν και άλλες. Το Αιγαίο δεν αποτελεί μια ενιαία περιβαλλοντική μονάδα. Προφανώς και θα ακολουθήσουν και περαιτέρω δράσεις για την προστασία των νερών».

«Εμείς δεν φοβόμαστε τίποτα και κανέναν, εκείνο το οποίο πράττουμε είναι να ξεκινάμε από τα περιβάλλοντα εκείνα, τα οποία είναι πιο ευαίσθητα οικοσυστήματα. Και το πιο ευαίσθητο οικοσύστημα είναι το οικοσύστημα των νοτίων Κυκλάδων, επειδή έχει τον μεγαλύτερο αριθμό από μικρά και ευάλωτα νησιά», τόνισε.

Σύμφωνα με τον ίδιο, «η Ελλάδα δεν πρόκειται ποτέ να ετεροκαθοριστεί, όσο τουλάχιστον υπάρχει η παρούσα κυβέρνηση».

«Είμαστε υπέρ της ειρήνης και επιδιώκουμε πάντοτε διαύλους επικοινωνίας και θέλουμε την ειρηνική συνύπαρξη των λαών και γι’ αυτόν τον λόγο, άλλωστε, ξεκινήσαμε και τη συζήτηση με την Τουρκία, έτσι ώστε να μπορούμε να προλαμβάνουμε κρίσεις», επεσήμανε ο υπουργός Εξωτερικών.

«Σεβόμαστε, προφανώς, τις θέσεις οι οποίες διατυπώνονται. Αναγνωρίζουμε, όμως, ότι αυτήν τη στιγμή η Ελλάδα έχει δικαιώματα τα οποία απορρέουν από το διεθνές δίκαιο. Άλλωστε, η Ελλάδα είναι το μέρος εκείνο το οποίο είναι συμβαλλόμενο στη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας και άρα δεν υπάρχει ποτέ, σας διαβεβαιώ και το λέω κατηγορηματικά, δεν υπάρχει ποτέ περίπτωση η Ελλάδα να κάνει οτιδήποτε σκεπτόμενη στην πραγματικότητα τις αντιδράσεις οποιουδήποτε τρίτου ή της Τουρκίας», υπογράμμισε.

Για ενδεχόμενη συνάντηση του Έλληνα πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, με τον Τούρκο Πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ανέφερε πως τον Ιούνιο θα συμπέσουν οι δύο ηγέτες στο πλαίσιο της διάσκεψης του ΝΑΤΟ που θα γίνει στη Χάγη και «είναι πιθανό να έχουν κάποια μικρή συνάντηση, αλλά δεν έχει οργανωθεί οτιδήποτε ακόμα. Είναι πρώιμο».

Το Ανώτατο Συμβούλιο θα οργανωθεί σε χρόνο στον οποίο θα επιλέξουν οι δύο ηγέτες, όπως είπε, και υπενθύμισε πως σήμερα διεξάγεται στην Άγκυρα η Θετική Ατζέντα, ενώ χθες είχαμε την συνάντηση που αφορούσε τον Πολιτικό Διάλογο.

«Για πρώτη φορά Ελλάδα και Τουρκία συζητούν στο πλαίσιο ενός δομημένου διαλόγου, ο οποίος έχει όρια, έχει διαδικασίες, γνωρίζουμε τα θέματα και για τον λόγο αυτόν παράγεται κατά την άποψή μου και ωφέλιμο αποτέλεσμα», σημείωσε.

«Εάν με ρωτάτε εάν θα λυθούν τα μείζονα ζητήματα, τα οποία ανατρέχουν δεκαετίες, η απάντηση είναι ότι δεν βρισκόμαστε κοντά στο να λυθούν. Αλλά, είναι σημαντικό, παρά τις αναγνωρισμένες διαφορετικές μας θέσεις, να μπορούμε να συζητούμε με νηφαλιότητα», τόνισε.

«Εκείνο το οποίο δεν περιμέναμε να συμβεί, δεν είμαστε τόσο αφελείς ούτε αιθεροβάμονες, ήταν από τη μία μέρα στην άλλη, μέσα σε λιγότερο από δύο χρόνια που έχει ξεκινήσει αυτός ο δομημένος διάλογος, να λύσουμε ζητήματα δεκαετιών, όπως είναι η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών. Σεβόμενοι όμως τις διαφωνίες αυτές και αναγνωρίζοντάς τες, να μπορούμε να συζητούμε όπως κάνουν και οφείλουν να το πράττουν δύο γειτονικά κράτη, έτσι ώστε να μην παράγεται ένταση. Βλέπετε καθημερινά ότι ζούμε την εποχή του απροσδόκητου. Δεν ξέρεις πραγματικά τι σου ξημερώνει», επεσήμανε.

— «Όσοι έχουν υπηρετήσει σε δημόσιες θέσεις είναι υπόλογοι απέναντι στην ιστορία»

Ερωτηθείς για την κριτική, μεταξύ άλλων, από τον πρώην πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά, ο κ. Γεραπετρίτης απάντησε πως επικρατεί «πολιτική μισαλλοδοξία, ιδίως στα εθνικά θέματα».

«Όσοι έχουν υπηρετήσει σε δημόσιες θέσεις είναι υπόλογοι απέναντι στην ιστορία και εγώ θα είμαι υπόλογος κάποια στιγμή απέναντι στην ιστορία. Θα έχω, όμως, να πω πράγματα τα οποία είναι αντικειμενικά και δεν επιδέχονται αμφισβήτησης», υπογράμμισε και πρόσθεσε:

«Aπό εκεί που είχαμε εκατοντάδες χιλιάδες παράτυπων μεταναστών να περνούν το Αιγαίο από την Τουρκία, σήμερα έχουμε μια κατάσταση, στην οποία δεν υπάρχουν μετανάστες. Ουσιαστικά, έχει τραπεί σε έναν φιλικό τουρισμό που ενισχύει τις τοπικές οικονομίες. Από εκεί που είχαμε 7.000 πτήσεις παραβιάσεων του εθνικού εναέριου χώρου, σήμερα έχουμε σχεδόν μηδενίσει τις παραβιάσεις. Από εκεί που δεν υπήρχε ούτε ένας χάρτης, ο οποίος να αποτυπώνει τα κυριαρχικά μας δικαιώματα, σήμερα έχουμε θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό, έχουμε θαλάσσια πάρκα, έχουμε κολοσσούς, οι οποίοι έρχονται στη δική μας υφαλοκρηπίδα και δυνητική ΑΟΖ. Άρα, ο καθένας συνομιλεί με την ιστορία αλλά με αντικειμενικά δεδομένα».

— Οργανώνεται ταξίδι στη Λιβύη

Ο υπουργός Εξωτερικών ανέφερε πως η Ελλάδα έχει πάντοτε τη διάθεση να οριοθετήσει με τη Λιβύη, ενώ ο ίδιος θα επισκεφθεί το αμέσως προσεχές διάστημα και τις δύο πλευρές.

«Ήδη οργανώνεται το ταξίδι, έτσι ώστε να έχει και ωφέλιμα αποτελέσματα. Καταλαβαίνουμε ότι οι συναλλακτικές σχέσεις στα διπλωματικά ζητήματα πάντοτε έχουν μεγάλη σημασία», σημείωσε.

Η Λιβύη, όπως τόνισε, είναι ένα κράτος υπό τεράστια πίεση, ουσιαστικά διχασμένο στην κυβέρνηση της δυτικής Λιβύης και τη διοίκηση της ανατολικής Λιβύης.

«Η Ελλάδα οφείλει να έχει σχέσεις με όλους τους εταίρους. Οφείλει να έχει μια ισόρροπη στάση. Εμείς ήδη από την πρώτη στιγμή που ανέλαβα ζήτησα να ενεργοποιηθεί η πρεσβεία μας στην Τρίπολη, να ενεργοποιηθεί το προξενείο στη Βεγγάζη, έτσι ώστε και πληροφόρηση να έχουμε και διείσδυση», επεσήμανε συμπληρώνοντας πως αυτήν τη στιγμή υπάρχει ένα ικανοποιητικό επίπεδο συνεργασίας.

Σύμφωνα με τον κ. Γεραπετρίτη, η Τουρκία είχε πάντοτε διείσδυση και η αυτή διείσδυση ήταν εκείνη που οδήγησε στο τουρκολιβυκό μνημόνιο το 2019 και στην κοινοποίησή του στον ΟΗΕ το 2020.

«Το ζητούμενο είναι αυτήν τη στιγμή η διαρκής ανάδειξη ότι το τουρκολιβυκό μνημόνιο είναι ανυπόστατο και άκυρο και είναι ανυπόστατο και άκυρο, όχι μόνο διότι έχει ουσιαστικά ψηφιστεί, ενεργοποιηθεί από μη νομιμοποιημένα όργανα, αλλά διότι έρχεται σε σαφέστατη παραβίαση του Δικαίου της Θάλασσας, διότι η Τουρκία και η Λιβύη δεν έχουν αντικείμενες ακτές, και ως εκ τούτου δεν μπορούν να έχουν την οποιαδήποτε συμφωνία για οριοθέτηση. Το ίδιο ισχύει και για την ανατολική Λιβύη», υπογράμμισε.

Ακόμη, επιβεβαίωσε τις πληροφορίες ότι η Ελλάδα είναι σε συνεργασία και με την Αίγυπτο για αυτό το ζήτημα και σημείωσε πως η κυβέρνηση της ανατολικής Λιβύης, το Κοινοβούλιο, έχει αποφασίσει να ενεργοποιήσει μία επιτροπή η οποία δεν αφορά το Τουρκολιβυκό, αφορά γενικά τις οριοθετήσεις.

«Είναι μία κατάσταση, η οποία είναι εξαιρετικά ευμετάβλητη. Καλό είναι να μη στηρίζεσαι αποκλειστικά σε μία πλευρά, αλλά να προσπαθείς να διατηρείς όσο περισσότερους διαύλους μπορείς. Η διπλωματική διαφοροποίησή μας βοηθάει έτσι ώστε να έχουμε ισόρροπη στάση», υποστήριξε.

— Πρόθεση της ελληνικής πολιτείας να σταθεί δίπλα στη Μονή υπό οποιαδήποτε συνθήκη

Αναφερόμενος στην υπόθεση της Μονής του Σινά, ο υπουργός Εξωτερικών τόνισε «προπετώς αρκετοί ανέδειξαν ζητήματα στην περίπτωση του Σινά, τα οποία δεν ανταποκρίνονταν στην πραγματικότητα» και πρόσθεσε ότι «είναι η πρόθεση της ελληνικής πολιτείας να σταθεί δίπλα στη Μονή υπό οποιαδήποτε συνθήκη».

Υπενθύμισε πως η ιδιοκτησία αμφισβητείτο από μακρού χρόνου, η κυβέρνηση του Σινά κέρδισε πρωτοδίκως, προέκυψε έφεση, η οποία έφεση θα έκρινε τα ζητήματα. Στον ενδιάμεσο χρόνο υπήρξε μία απόπειρα εξωδικαστικού συμβιβασμού.

Όπως επεσήμανε, η δικαστική απόφαση αναγνωρίζει τον εις το διηνεκές λατρευτικό και ελληνορθόδοξο χαρακτήρα της Μονής, ο οποίος δεν αμφισβητήθηκε μεν ποτέ στην πράξη, αλλά δεν υπήρξε και ποτέ η οποιαδήποτε κανονιστική καταγραφή της υπόστασης της Μονής.

Το δεύτερο ζήτημα το οποίο έθετε η απόφαση ήταν ότι η ιδιοκτησία κυρίως των πέριξ κτημάτων δεν ανήκε στην Μονή, αλλά στο αιγυπτιακό Δημόσιο και δεν απέδιδε την ιδιοκτησία των λατρευτικών χώρων, ήταν πιο θολή η απόφαση σε ό,τι αφορά τους λατρευτικούς χώρους.

«Εκείνο το οποίο είναι το πιο κρίσιμο είναι πρώτον η Μονή να αποκτήσει μια νομική υπόσταση. Είναι αδιανόητο δεκαπέντε αιώνες η Μονή αυτή να μην έχει την οποιαδήποτε νομική υπόσταση και να αντιμετωπίζεται όπως οποιαδήποτε άλλη αρχαιότητα στην Αίγυπτο», υπογράμμισε και πρόσθεσε:

«Και το δεύτερο, το οποίο θα πρέπει να διασφαλίσουμε, είναι η συνέχεια της Μονής. Είναι σημαντικό να υπάρχει καταγεγραμμένος ο λατρευτικός ελληνορθόδοξος χαρακτήρας, αλλά θα πρέπει να είναι επίσης καταγεγραμμένος νομοθετικά».

«Το κλίμα είναι εξαιρετικό με την Αίγυπτο. Εμείς θα υποστηρίξουμε με κάθε ικμάδα της δύναμης μας τη Μονή, όχι επειδή έχει τον ελληνορθόδοξο χαρακτήρα, αλλά επειδή αποτελεί ένα εμβληματικό σημείο του παγκόσμιου πολιτισμού, ένα μνημείο της Ουνέσκο, το οποίο αυτήν τη στιγμή δεν μπορεί με οποιονδήποτε τρόπο να αλλοιωθεί. Το επόμενο διάστημα ευελπιστούμε ότι θα έχουμε νέα σε σχέση με το ζήτημα αυτό», ανέφερε ο κ. Γεραπετρίτης.

ΑΠΕ/ΜΠΕ