Με το βλέμμα μακριά
Του Γιώργου Κακλίκη:
Η γενική εντύπωση που διαμορφώθηκε μετά την επίσκεψη του κ. Μπλίνκεν στην Αθήνα είναι ότι οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις βρίσκονται σήμερα στο υψηλότερο σημείο της ιστορίας τους. Η Ουάσιγκτον άφησε θετικό ίχνος στο κεφάλαιο των σχέσεών της με την Αθήνα, με τις δύο πλευρές να δηλώνουν ικανοποιημένες. Είναι προφανές ότι οι αμερικανικές διαθέσεις έναντι της Ελλάδας είναι πράγματι αναβαθμισμένες, κυρίως από τη στιγμή που η Ουάσιγκτον διαπιστώνει ότι η Αθήνα είναι ένα διαχρονικά σταθερό, σημαντικό και αξιόπιστο σημείο στήριξης των αμερικανικών σχεδιασμών στην περιοχή.
Η Αθήνα, πάλι, έχοντας εξασφαλίσει τον εκσυγχρονισμό αλλά και την προμήθεια νέων μαχητικών F-16, θεωρώντας σοβαρή την προοπτική προσθήκης στην αεροπορική δύναμή της ενός αριθμού F-35 και έχοντας αυξήσει την αίσθηση ασφάλειάς της με την πολλαπλή εγκατάσταση αμερικανικών βάσεων στα ελληνικά εδάφη, ελπίζει ότι η αμερικανική πρωτεύουσα έχει αντιληφθεί τόσο τους κινδύνους που επικρέμανται στην περιοχή από τον τουρκικό αναθεωρητισμό και τις απειλές της Άγκυρας κατά της Αθήνας. Όπως επίσης και από τη μεγάλη διακινδύνευση που έχει αναλάβει με την αμέριστη σύνταξή της με την Ουάσιγκτον έναντι της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Μετά τα όσα απτά έχει προσφέρει η Ελλάδα στις ΗΠΑ, εύλογο είναι να αναμένει το ίδιο απτή και τη δική τους ανταπόκριση. Όμως, χωρίς να προσδοκά την υιοθέτηση από τις ΗΠΑ των θέσεών της για την Τουρκία, δεν αποκρύπτει τον προβληματισμό της για την εδραιωμένη αντίληψη της αμερικανικής διοίκησης για την υπερεκτιμημένη συμμαχική χρησιμότητα της τελευταίας. Αρκεί μια ματιά στην ιστοσελίδα του Στέιτ Ντιπάρτμεντ («US Relations with Turkey» – Bureau of European and Eurasian Affairs, 9 Ιανουαρίου 2023) όπου, ακόμα και σήμερα, αποδίδονται εύσημα στη γειτονική μας χώρα: «σημαντικός έτερος ασφάλειας», «πολύτιμη σύμμαχος του ΝΑΤΟ», «ηγέτις στην αποστολή αποφασιστικής υποστήριξης της Συμμαχίας», «ζωτικής σημασίας ανατολική άγκυρα του ΝΑΤΟ που άνοιξε τις στρατιωτικές της βάσεις στις ΗΠΑ και τους εταίρους του συνασπισμού τον Ιούλιο του 2015», «η βάση Ιντζιρλίκ ήταν κρίσιμη στην καταστροφή του ISIS στη Συρία και στο Ιράκ» και, τέλος, πως «η Τουρκία συμβάλλει στη διεθνή ασφάλεια μαζί με τις δυνάμεις των ΗΠΑ στην Ευρώπη, στις θάλασσες που συνορεύουν με τη Σομαλία και τη Μεσόγειο». Η υπερακόντιση όμως των, έστω και θεωρητικών πλέον, τουρκικών πλεονεκτημάτων ενέχει τον κίνδυνο να παγιωθεί η αντίληψη στην Άγκυρα για την ούτως ή άλλως τελική αποδοχή από τη Δύση του μεγαλύτερου αριθμού των απαιτήσεών της.
Μετά τους σεισμούς στην Τουρκία τα πνεύματα έχουν ηρεμήσει και κάποιες ελπίδες επανέναρξης του ελληνοτουρκικού διαλόγου άρχισαν να διαφαίνονται. Τον επιθυμούν τόσο η ελληνική πλευρά όσο και η αμερικανική. Για να επιτευχθεί όμως αυτό, Ουάσινγκτον και λοιπές πρωτεύουσες της Δύσης καλό είναι να κατευθύνουν το βλέμμα μακριά και όχι στο εγγύς μέλλον και να μην αρκεσθούν σε εμβαλωματικές και μικρής διάρκειας λύσεις. Σε εμάς απομένει η διαρκής υπόμνηση των θέσεών μας στις ΗΠΑ και η συνεχής παρότρυνση της Άγκυρας για επανέναρξη των διερευνητικών με υπενθύμιση της πολλαπλής χρησιμότητας της Χάγης και για τις δυο πλευρές.
Ο Γιώργος Κακλίκης είναι πρέσβης επί τιμή, ειδικός σύμβουλος του ΕΛΙΑΜΕΠ
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα ΝΕΑ- Η αναδημοσίευσή του φέρει τη σύμφωνη γνώμη του συντάκτη του