Λιβύη: το πρόσφορο πεδίο
Του Γιώργου Κακλίκη*:
Η προσπάθεια του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να επιβάλει την Τουρκία ως παράγοντα περιφερειακής επιρροής βρήκε πρόσφορο πεδίο στην παραπαίουσα Λιβύη, της οποίας η προσωρινή κυβέρνηση άδραξε την τουρκική χείρα βοηθείας προκειμένου να εδραιώσει την εξουσία της. Έτσι, δίνοντας χουν και ύδωρ στην Τουρκία – η οποία επί χρόνια έβλεπε τον λιβυκό χώρο ως πεδίο πολιτικής, οικονομικής και στρατιωτικής ανάπτυξής της –, η Τρίπολη παραχώρησε στην Άγκυρα δικαιώματα τα οποία η τουρκική πλευρά είναι βέβαιο πως δεν θα εγκαταλείψει, προκειμένου να διατηρήσει τη Λιβύη υποτελή και εφαλτήριο των συμφερόντων της στην περιοχή. «Εγκατεστημένη» πλέον στην αφρικανική χώρα, η Τουρκία όχι μόνο οπλισμό παρέχει στην Τρίπολη αλλά και σύρους μισθοφόρους και τούρκους στρατιωτικούς συμβούλους. Και αυτό, παρά τις διεθνείς εκκλήσεις για αποχώρηση οποιασδήποτε ξένης δύναμης από την αφρικανική χώρα, την οποία από πολλού η Άγκυρα ορεγόταν «με τη ματιά στα συμβόλαια δισεκατομμυρίων δολαρίων», όπως προ ετών είχε δηλώσει ο ειδικός για θέματα Λιβύης Τζαλέλ Χαρσάουι του Royal United Services Institute.
Η Γαλλία βρίσκεται σε αντίθεση με την Τουρκία για ποικίλους λόγους. Μετά την τρομοκρατική επίθεση στο Παρίσι, προτεραιότητα της γαλλικής κυβέρνησης ήταν η εξαφάνιση του ISIS. Εκπαιδεύοντας και εξοπλίζοντας (2018) τους Κούρδους του YPG (αδελφού τoυ κουρδικού εργατικού κόμματος ΡΚΚ της Τουρκίας) κατά των τζιχαντιστών στη Συρία, εξόργισε την Άγκυρα, η οποία δεν δέχτηκε πως η συνεργασία Γαλλίας – YPG δεν συνιστά υποστήριξη προς το ΡΚΚ. Έτσι, με τις τουρκικές επιθέσεις στη Συρία, αποδυναμώθηκε το συριακό YPG, με αποτέλεσμα την εξασθένηση του συστήματος ασφαλείας κατά του ISIS. Εξέλιξη ιδιαίτερης σημασίας για τη Γαλλία. Η Λιβύη, από την πλευρά της, έγινε πεδίο γαλλοτουρκικής αντιπαράθεσης. Η Άγκυρα, προκειμένου να παράσχει στήριξη στην Τρίπολη, έθεσε ως προϋπόθεση την υπογραφή του «μνημονίου συναντίληψης» που οριοθετούσε τις μεταξύ τους ΑΟΖ. Έτσι, η Τουρκία άρχισε να στηρίζει την Κυβέρνηση Εθνικής Συνεννόησης (GAN), ερχόμενη έτσι σε αντίθεση με τη Γαλλία, η οποία ήταν υπέρ του στρατάρχη Χαφτάρ. Ας μην ξεχνάμε πως η Άγκυρα εμφανίστηκε ως «αδελφή δύναμη» και στη Λιβύη, υπερτονίζοντας πως «η αποικιοκρατική και ισλαμοφοβική Γαλλία ουδεμία σχέση είχε με την ειρηνοποιό Τουρκία». Μετά από αυτά, εύλογη ήταν η αντίδραση του Παρισιού για την τουρκική παρουσία σε μια περιοχή στην οποία ασκούσε επιρροή επί δεκαετίες και που, υπό την τουρκική πλέον επιρροή, μπορεί να αποτελέσει κίνδυνο για τη Γαλλία που ελάχιστα εμπιστεύεται την Άγκυρα σε σχέση με τη, μέσω Λιβύης, εκμετάλλευση του Μειονοτικού – Προσφυγικού, όπως απροσχημάτιστα έπραξε η Τουρκία και στη Συρία. Σε αυτές τις εξελίξεις προστίθεται και η «υφέρπουσα» τουρκική παρέμβαση στα εσωτερικά της Γαλλίας με την εργαλειοποίηση του Ισλάμ μέσω της παρουσίας 150 τούρκων ιμάμηδων σε ένα σύνολο 300 λειτουργών του Ισλάμ στη χώρα.
Το Παρίσι εννοεί να γίνουν αντιληπτά από την Άγκυρα τα γαλλικά όρια, προκειμένου οι σχέσεις, τόσο σε διμερές όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, να μη μένουν στάσιμες. Ένα μήνυμα αντίστοιχο με εκείνο της Αθήνας προς την τουρκική πρωτεύουσα, το οποίο η τελευταία επιμένει να αγνοεί σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο πιστεύοντας πως οι άνομες επιδιώξεις της θα ευοδωθούν με επίδειξη ισχύος και απειλές πολέμου.
*Ο Γιώργος Κακλίκης είναι πρέσβης επί τιμή, ειδικός σύμβουλος του ΕΛΙΑΜΕΠ
**Το παρόν άρθρο δημοσιεύθηκε στα ΝΕΑ- Η αναδημοσίευσή του φέρει τη σύμφωνη γνώμη του συντάκτη του