Το Ιράν άρχισε τη διαδικασία για την παραγωγή ουρανίου εμπλουτισμένου κατά 20% στον υπόγειο πυρηνικό σταθμό του Φορντόβ, προχωρώντας στη βασικότερη παραβίαση των όρων της διεθνούς συμφωνίας του 2015 για τον έλεγχο του πυρηνικού προγράμματος της Τεχεράνης.

Τον Μάιο 2019, έναν χρόνο μετά τη μονομερή αποχώρηση των Ηνωμένων Πολιτειών από τη διεθνή συμφωνία που συνοδεύθηκε από την επαναφορά των αμερικανικών κυρώσεων κατά της Ισλαμικής Δημοκρατίας, η Τεχεράνη άρχισε να παραβιάζει βασικές της δεσμεύσεις, ανάμεσά τους και ο περιορισμός του βαθμού εμπλουτισμού του ουρανίου.

«Η διαδικασία για την παραγωγή ουρανίου εμπλουτισμένου κατά 20% ξεκίνησε στο υπόγειο σύμπλεγμα εμπλουτισμού Σαχίντ Αλιμοχαμάντι» (Φορντόβ), που βρίσκεται σε απόσταση 180 χιλιομέτρων νοτίως της Τεχεράνης, δήλωσε ο εκπρόσωπος της κυβέρνησης Αλί Ραμπιί διευκρινίζοντας ότι ο πρόεδρος του Ιράν Χασάν Ροχανί έδωσε εντολή «τις τελευταίες ημέρες» και «η διαδικασία διοχέτευσης αερίου ξεκίνησε εδώ και λίγες ώρες».

Σε επιστολή με ημερομηνία 31 Δεκεμβρίου 2020, το Ιράν γνωστοποιούσε στη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (IAEA) την πρόθεσή του να παραγάγει ουράνιο εμπλουτισμένο κατά 20%, σε επίπεδο εμπλουτισμού που ίσχυε πριν από την υπογραφή της συμφωνίας της Βιέννης.

Σύμφωνα με έκθεση της IAEA που δημοσιεύθηκε τον Νοέμβριο, η Τεχεράνη εμπλούτιζε το ουράνιο σε βαθμό υψηλότερο από τα προβλεπόμενα από τη συμφωνία του 2015 (3,67%), αλλά δεν ξεπερνούσε το όριο του 4,5% και εξακολουθούσε να δέχεται τις πολύ αυστηρές επιθεωρήσεις του διεθνούς οργανισμού.

Όμως, η κατάσταση άλλαξε μετά τη δολοφονία στο τέλος του Νοεμβρίου του ιρανού πυρηνικού φυσικού Μόχσεν Φαχριζαντέχ.

Αμέσως μετά την επίθεση, την ευθύνη για την οποία η Τεχεράνη επέρριψε στο Ισραήλ, το ιρανικό κοινοβούλιο υιοθέτησε νόμο που προβλέπει την παραγωγή και αποθήκευση «τουλάχιστον 120 χιλιογράμμων ετησίως εμπλουτισμένου κατά 20% ουρανίου» και τον τερματισμό των επιθεωρήσεων της IAEA, οι οποίες έχουν ως στόχο να διασφαλισθεί ότι το Ιράν δεν επιδιώκει να αποκτήσει πυρηνικά όπλα.

Η κυβέρνηση του προέδρου Ροχανί ήταν αντίθετη με τη νομοθετική πρωτοβουλία αυτή, η οποία καταγγέλθηκε από τις άλλες πλευρές της συμφωνίας του 2015, που κάλεσαν τον Δεκέμβριο την Τεχεράνη «να μην υπονομεύσει το μέλλον».

Η συμφωνία της Βιέννης υπογράφηκε έπειτα από μαραθώνιες διαπραγματεύσεις ανάμεσα στο Ιράν και τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας (ΗΠΑ, Ρωσία, Γαλλία, Βρετανία, Κίνα), καθώς και από την Γερμανία.

Το Ιράν επιμένει να αρνείται ότι επιδιώκει την κατασκευή πυρηνικών όπλων.

Το Συμβούλιο των Φρουρών του Συντάγματος, που διαιτητεύει στις διαφορές ανάμεσα στην ιρανική κυβέρνηση και το κοινοβούλιο, ενέκρινε τον νόμο τον Δεκέμβριο και πολλοί ιρανοί αξιωματούχοι, ανάμεσά τους και ο υπουργός Εξωτερικών Τζαβάντ Ζαρίφ, δήλωσαν ότι θα δεχθούν την απόφαση.

Σήμερα, ο εκπρόσωπος της κυβέρνησης διευκρίνισε ότι η θέση της κυβέρνησης παραμένει η ίδια απέναντι στον νόμο, «αλλά θεωρεί εαυτήν υποχρεωμένη να την υλοποιήσει».

Από τον Μάιο 2019, το Ιράν είχε ήδη αρχίσει να παραβιάζει τους κύριους όρους της συμφωνίας της Βιέννης, η οποία είχε ως στόχο τον έλεγχο του πυρηνικού προγράμματος της Τεχεράνης με αντάλλαγμα την άρση μέρους των διεθνών κυρώσεων κατά του Ιράν.

Οι κινήσεις αυτές του Ιράν ξεκίνησαν έναν χρόνο μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ του Ντόναλντ Τραμπ από τη συμφωνία της Βιέννης και την επαναφορά των αμερικανικών κυρώσεων.

Η ανακοίνωση της Τεχεράνης για την εκκίνηση της διαδικασίας εμπλουτισμού του ουρανίου κατά 20% γίνεται λίγες ημέρες πριν από την έξοδο από τον Λευκό Οίκο του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος υιοθέτησε την στρατηγική της μέγιστης πίεσης κατά του Ιράν.

Η άφιξη του Τζο Μπάιντεν έχει δημιουργήσει ελπίδες για τη διάσωση της συμφωνίας της Βιέννης.

Όμως, η εκδίωξη των επιθεωρητών της IAEA και η επανάληψη της διαδικασίας εμπλουτισμού του ουρανίου κατά 20% κινδυνεύει να στείλει τον φάκελο του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, τορπιλίζοντας τη συμφωνία του 2015, εκτιμούν οι αναλυτές.

ΕΕ: Σημαντική παραβίαση της Συμφωνίας της Βιέννης

Ο εμπλουτισμός του ουρανίου στο 20% που ανακοινώθηκε από το Ιράν συνιστά σημαντική παραβίαση των πυρηνικών του δεσμεύσεων στο πλαίσιο της Συμφωνίας της Βιέννης «με σοβαρές συνέπειες στον τομέα της μη διάδοσης» των πυρηνικών όπλων, προειδοποίησε η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ωστόσο, οι Βρυξέλλες περιμένουν την ενημέρωση του διευθυντή της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (IAEA) εντός της ημέρας, πριν αποφασίσουν οποιαδήποτε ενέργεια, εξήγησε εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά την ενημέρωση των δημοσιογράφων.

Ο εκπρόσωπος Πέτερ Στάνο υπογράμμισε «τη σημασία αποφυγής κάθε μέτρου που θα μπορούσε να απειλήσει τη διαφύλαξη της πυρηνικής συμφωνίας». «Η συμφωνία αυτή θα διαφυλαχθεί όσο όλοι οι συμμετέχοντες σέβονται τις υποχρεώσεις τους», πρόσθεσε.

«Η αξιολόγησή μας για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν βασίζεται στις ενέργειες στις οποίες προβαίνει το Ιράν και επιβεβαιώνονται από την IAEA», εξήγησε ο Πέτερ Στάνο. «Δεν θέλω να κάνω εικασίες. Πρέπει να περιμένουμε την ενημέρωση της IAEA και μετά θα λάβουμε αποφάσεις για τις επόμενες ενέργειες».

Ωστόσο το απόγευμα της Δευτέρας με ανακοίνωση της η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (IAEA) επιβεβαίωσε ότι το Ιράν ξεκίνησε την διαδικασία εμπλουτισμού του ουρανίου κατά 20%, κατά παραβίαση της διεθνούς συμφωνίας του 2015 για τον έλεγχο του πυρηνικού του προγράμματος , στον υπόγειο πυρηνικό σταθμό του Φορντόφ.

«Το Ιράν άρχισε σήμερα να τροφοδοτεί με εμπλουτισμένο στο 4,1% ουράνιο έξι συσκευές φυγοκέντρισης στον Σταθμό Εμπλουτισμού Καυσίμου του Φορντόβ για περαιτέρω μέχρι και κατά 20% εμπλουτισμό», αναφέρεται σε ανακοίνωση η οποία εστάλη στα κράτη μέλη της IAEA.

euronews