Της Μιχαέλας Τσαμουρτζή*

Με αφορμή μια πολύ ενδιαφέρουσα κουβέντα που είχαμε με μια φίλη Μουσειολόγο αναρωτηθήκαμε αν το Συλλέγειν είναι Τέχνη ή όχι. Τι προσόντα χρειάζεται ένας συλλέκτης, αποτελεί η συλλογή έργων Τέχνης από μόνη της Τέχνη, πόσο προάγουν και βοηθούν την ανάπτυξη και την ανάδειξη της καλλιτεχνικής δημιουργίας και της υπόστασης των ίδιων των καλλιτεχνών.
Αν φανταστούμε ως μια αλυσίδα αυτά που αφορούν την Τέχνη θα δούμε πως ξεκινάμε από ανθρώπους διαφορετικούς, με ευαισθησίες, γνώση, γνώμη,  ιδιαιτερότητες και ανάγκη δημιουργίας, γεμάτους δημιουργικότητα αλλά και ανασφάλειες. Συνεχίζουμε με τα δημιουργήματα και την κατάθεση ψυχής κάθε φορά, με ένα μήνυμα που θέλουν να επικοινωνήσουν, την έκφραση μέσα από τα υλικά, τα χρώματα, τα σχήματα ή την πράξη. Ο επόμενος κρίκος είναι οι χώροι Τέχνης που
πάλι δημιουργούνται από ανθρώπους που έχουν τεχνικές γνώσεις αλλά επιτρέπουν το προσωπικό στοιχείο να έχει θέση. Οι γκαλερίστες ή οι μουσειολόγοι ή οι οίκοι δημοπρασιών, γενικά ας τους ονομάσουμε ειδικούς, που αποτελούν τη γέφυρα των καλλιτεχνών με το κοινό και τους εν δυνάμει αγοραστές τους. Όσο πιο καλή η επικοινωνία αυτών των τριών μερών τόσο πιο αποδοτική η συνεργασία μεταξύ τους.
Και φτάνουμε στους συλλέκτες. Το κίνητρό τους συνήθως είναι το πάθος της απόκτησης ενός αντικειμένου, το μοναδικό του πράγματος, η τοποθέτηση των χρημάτων τους ως μια μορφή επένδυσης. Ο συλλέκτης γενικά ό,τι και αν συλλέγει
είναι ένα είδος μοναδικό και ιδιαίτερο. Μέσα στην ιστορία οι Μαικήνες άφησαν το αποτύπωμά τους παραγγέλλοντας ή συλλέγοντας αριστουργήματα που σήμερα το κοινό έχει τη δυνατότητα να θαυμάζει.
Ο συλλέκτης μπορεί να ξεκινήσει χωρίς πολλές γνώσεις απλά ορμώμενος από τη γοητεία αυτού που βλέπει, το πάθος της κατάκτησης, το μυστικό μήνυμα που ούτε εκείνος στην αρχή δεν πολυκαταλαβαίνει. Στη συνέχεια όμως ψάχνει, ερωτεύεται, αναζητά, προσηλώνεται όλο και περισσότερο στην τέρψη της ψυχής του στη συνομιλία με τα έργα ή τις κατασκευές. Ενημερώνεται όλο και περισσότερο και γίνεται το απαραίτητο γρανάζι αυτής της μηχανής που λέγεται Τέχνη.
Αποτελεί το οικονομικό σκέλος της μηχανής αλλά πάντα θα είναι εκεί για να δώσει φωνή σε νέους δημιουργούς έχοντας τη χαρά της ανακάλυψης. Αυτό ακριβώς κάνουν οι συλλέκτες διαχρονικά. Αν δεν υπήρχαν, πολλοί μεγάλοι καλλιτέχνες θα είχαν μείνει στην αφάνεια ψάχνοντας απεγνωσμένα την αναγνώριση.
Αν λοιπόν σκεφτούμε λίγο πιο ανοιχτόμυαλα θα δούμε πως ο συλλέκτης μπορεί να μην παράγει Τέχνη αλλά βοηθάει στην αναγνώρισή της χρησιμοποιώντας όλα εκείνα τα μέσα που χρειάζονται για αυτό. Ο στόχος του επιτυγχάνεται όταν έχοντας αποκτήσει μια σεβαστή συλλογή αποκτά και εκείνος την αναγνώριση πέρα από όποιο οικονομικό όφελος. Μια κουβέντα του μπορεί να απογειώσει ή να εξαφανίσει όνειρα και ελπίδες δημιουργών. Αν με ρωτάτε και αυτό θέλει την Τέχνη του και αποτελεί μια δύναμη που μπορεί τις περισσότερες φορές να λειτουργήσει μόνο προς όφελος της
δημιουργίας.

* Η Μιχαέλα Μ.Τσαμουρτζή, Πολιτισμολόγος

Rene Magritte « Ο Γιος του Ανθρώπου» 1964 Αυτοπροσωπογραφία Ιδιωτική Συλλογή