Η 21η Μαρτίου Παγκόσμια Ημέρα Δασοπονίας: Η Σημασία της Προστασίας των Ελληνικών Δασών και η περιβαλλοντική οργάνωση “Καλλιστώ” θυμίζει ότι:

“Τα δάση αποτελούν έναν από τους πολυτιμότερους φυσικούς πόρους της Ελλάδας, συμβάλλοντας καθοριστικά στη διατήρηση της βιοποικιλότητας αλλά και υποστηρίζοντας πολλαπλές οικοσυστημικές λειτουργίες/υπηρεσίες σημαντικές και για την επιβίωση του ανθρώπου. Η φυσικότητα και η μωσαϊκότητά τους τα κατατάσσει στις πρώτες θέσεις μεταξύ των χωρών της ΕΕ. Η Παγκόσμια Ημέρα Δασοπονίας είναι μια ευκαιρία να αναλογιστούμε τη σημασία τους και να τονίσουμε την ανάγκη διατήρησης και προστασίας τους από τις συνεχώς αυξανόμενες ανθρώπινες επεμβάσεις.
Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα ελληνικά δάση είναι οι ανεξέλεγκτες επεμβάσεις, όπως οι εκχερσώσεις, οι εγκαταστάσεις υποδομών ΑΠΕ βιομηχανικής κλίμακας, οι παράνομες/ληστρικές υλοτομίες και οι καταστροφικές πυρκαγιές, που οδηγούν στην υποβάθμιση ή/και εξαφάνιση πολύτιμων δασικών εκτάσεων. Ειδικά τα 4 τελευταία χρόνια οι απώλειες δασικών εκτάσεων από πυρκαγιές ήταν χωρίς ιστορικό προηγούμενο (αν εξαιρέσει κανείς το ζοφερό 2007). Παράλληλα, η εγκατάσταση αιολικών σταθμών σε προστατευόμενες περιοχές με δασικό χαρακτήρα
αλλά και εκτός αυτών, προκαλεί ευλόγως έντονες αντιδράσεις από τις τοπικές κοινωνίες και τις περιβαλλοντικές οργανώσεις. Οι συχνά ατεκμηρίωτες και fast track αδειοδοτήσεις που δίνονται από τις κεντρικές ή περιφερειακές υπηρεσίες οδηγούν σε μη αναστρέψιμη καταστροφή και απώλεια δασικών οικοσυστημάτων υψηλής αξίας, τα
οποία αποτελούν ζωτικό βιότοπο για σπάνια είδη, όπως η αρκούδα.

Η αρκούδα, ο λύκος, το αγριόγιδο, τα δασόβια αρπακτικά πτηνά και πολλά ακόμη είδη εξαρτώνται από τη διατήρηση των δασικών οικοσυστημάτων για την επιβίωσή τους. Οι καταστροφές των βιοτόπων τους, είτε από ανθρώπινες επεμβάσεις, είτε από φυσικές καταστροφές, απειλούν τη σταθερότητα αυτών των πληθυσμών και μειώνουν δραματικά τους φυσικούς τους χώρους.
Ο εορτασμός της Παγκόσμιας Ημέρας Δασοπονίας συμπίπτει με μια περίοδο όπου η ελληνική κυβέρνηση προωθεί ουσιαστικά την ιδιωτικοποίηση των ελληνικών δασών, μέσα από τη θεσμοθέτηση των διαδικασιών ανάθεσης της διαχείρισης των δασών σε ιδιώτες με τα λεγόμενα υβριδικά σχήματα, τα οποία κατά κύριο λόγο θα αποτελούνται
από Δασικούς Συνεταιρισμούς αλλά και βιομηχανίες επεξεργασίας ξύλου, μετατρέποντας έτσι το σύστημα εκμετάλλευσης των δασών σε μια κερδοσκοπική επιχείρηση, αντί να ακολουθήσουν το πρότυπο του “δάσους πολλαπλών χρήσεων” που
προκρίνεται εδώ και χρόνια από όλη την επιστημονική κοινότητα του κλάδου της δασολογίας και στοχεύει στην ανάδειξη και αξιοποίηση των πολλαπλών λειτουργιών και ρόλων ενός δασικού οικοσυστήματος και όχι στην στρεβλή χρήση τους ως μιας “αποθήκης έτοιμης ιστάμενης ξυλείας”.
Η κυβέρνηση, αφού έχει εγκαταλείψει τα δάση ως δημόσιο αγαθό, τώρα τα εκχωρεί σε ιδιωτικά συμφέροντα. Η Δασική Υπηρεσία διαλύεται, ενώ η διαχείριση των δασών μετατρέπεται σε ανεξέλεγκτη εκμετάλλευση της βιομάζας. Αντί για πολιτικές προστασίας, προωθείται η εμπορευματοποίηση των δασών, θέτοντας σε άμεσο κίνδυνο τη φυσική κληρονομιά της χώρας.
Παράλληλα η εφαρμογή του προγράμματος AntiNero έχει από την πρώτη στιγμή προκαλέσει έντονες αντιδράσεις, καθώς οι ενέργειες και οι πρακτικές που υιοθετούνται και χρηματοδοτούνται με πολύ μεγάλα ποσά από το Ταμείο Ανάκαμψης
και τον κρατικό προϋπολογισμό οδηγούν σε υποβάθμιση της φυσικής δομής και κυρίως σε μείωση της ανθεκτικότητας των δασικών οικοσυστημάτων, ενώ κατά τον σχεδιασμό και την εφαρμογή του απαξιώνονται πλήρως τα προβλήματα και οι ανάγκες των τοπικών κοινωνιών και του πρωτογενούς τομέα.
Την ίδια ώρα από το πρόσφατα θεσμοθετημένο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Αρκούδα (ΦΕΚ 6991/2024) έχουν αφαιρεθεί σημαντικές δράσεις που προτάθηκαν από τις περιβαλλοντικές οργανώσεις Καλλιστώ και Αρκτούρος, και οι οποίες αφορούν μεταξύ άλλων α) τη διατήρηση αδιατάρακτων περιοχών χαμηλής όχλησης στον πληθυσμό του είδους, β) την τεχνική μελέτη για τη δημιουργία -επέκταση και χωρική αναδιάρθρωση Καταφυγίων Άγριας Ζωής (ΚΑΖ), ειδικά στις ζώνες υψηλής σημαντικότητας για την αρκούδα, γ) αξιοποίηση υπαρχόντων στοιχείων και μελετών για την χαρτογράφηση και χωρικό προσδιορισμό περιοχών με χαμηλό δείκτη διάνοιξης από οδικό δίκτυο (roadless areas), με στόχο τη διατήρησή τους, δ) τη θέσπιση κατευθυντήριων αξόνων στον Περιφερειακό Σχεδιασμό με ενσωμάτωση κριτηρίων προδιαγραφών για τη διατήρηση του ενδιαιτήματος και τις οικολογικές απαιτήσεις της αρκούδας κατά την εκπόνηση των Περιφερειακών και Ειδικών Χωροταξικών Πλαισίων και ε) θέσπιση κατευθυντήριων αξόνων στον Αναπτυξιακό Σχεδιασμό με ενσωμάτωση ειδικών κριτηρίων και προδιαγραφών για την διατήρηση του ενδιαιτήματος της αρκούδας κατά τον σχεδιασμό αναπτυξιακών έργων υποδομών/μεταφορών (ΣΜΠΕ, ΜΠΕ).
Η προστασία των δασών πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα για την πολιτεία και την κοινωνία. Η αυστηρή επιτήρηση, η αποτελεσματική δασική διαχείριση βασισμένη στις αρχές της αειφορίας και η εφαρμογή βιώσιμων δασοκομικών πρακτικών είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση των φυσικών αυτών θησαυρών, που λειτουργούν ως
φυσικοί καταλύτες και στο παγκόσμιο πρόβλημα της κλιματικής κρίσης. Παράλληλα, η ενημέρωση και η περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση των πολιτών είναι απαραίτητα βήματα για την καλλιέργεια μιας κουλτούρας σεβασμού προς τη φύση.
Η Παγκόσμια Ημέρα Δασοπονίας μας υπενθυμίζει ότι τα δάση δεν είναι απλώς ένα κομμάτι του τοπίου, αλλά ένας ζωντανός οργανισμός που χρειάζεται τη φροντίδα και την προστασία μας. Αν θέλουμε να διασφαλίσουμε ένα βιώσιμο μέλλον για τις επόμενες γενιές, οφείλουμε να επενδύσουμε στην προστασία τους σήμερα”, όπως κατέληξε η ανακοίνωση της περιβαλλοντικής οργάνωσης “Καλλιστώ”.