Σήμερα…Τρίτη και 13 σήμερα. Δεν είναι λίγοι που στο άκουσμα της συγκεκριμένης καταβάλλονται από φόβο και πανικό εξαιτίας των προκαταλήψεων και δεισιδαιμονιών που είναι άρρητα συνδεδεμένες με την σημερινή μέρα. Εξάλλου, ακούμε συχνά το γνωστό….”Τρίτωσε το κακό”. Τι σημαίνει όμως η γρουσούζικη αυτή για πολλούς μέρα και πως προέκυψε;

Αρχικά, να αναφέρουμε πως η Τρίτη και 13 σαν κακότυχη μέρα είναι κυρίως αποτυπωμένη με τον ελληνικό και ισπανόφωνο πολιτισμό, οι αγγλοσαξωνικές χώρες προτιμούν να θεωρούν άτυχη μέρα την Παρασκευή και 13. Οι Ισπανόφωνοι, μάλιστα, εκφράζουν την ημέρα με την παροιμία «En martes, ni te cases ni te embarques» («Την Τρίτη, μη παντρεύεσαι και μη ξεκινάς ταξίδι»), φράση που υποδηλώνει πως η τριτη δεν ειναι μέρα για ουσιαστικα ξεκινηματα.

Ποιες είναι όμως οι επικρατέστερες εκδοχές για αυτήν την μέρα;

Μία από τις πιο γνωστές αιτίες γιατί η Τρίτη και 13 θεωρείται γρουσούζικη, είναι η Άλωση της Κωνσταντινούπολης. Ήταν Τρίτη 29 Μαΐου 1453 όταν έπεσε η Πόλη, αλλά το άθροισμα της ημερομηνίας της Άλωσης (1+4+5+3=13) βγαίνει 13. Όπως παρατηρεί, όμως ο Έλληνας λαογράφος,  Νικόλαος Πολίτης , η ερμηνεία αυτή είναι υστερογενής, αφού και οι σύγχρονοι στην Άλωση απέδωσαν την εθνική εκείνη συμφορά στην ολέθρια επίδραση της ημέρας. Μαρτυρία για την πρόκαταληψη αυτή υπάρχει ήδη από το 1164.

Άλλη μία εκδοχή είναι πως Τρίτη και 13 του 1204 οι Σταυροφόροι κατέκτησαν την πρωτεύουσα του μεσαιωνικού πολιτισμού.

Οι υπόλοιποι μύθοι σχετίζονται με το αριθμό 13, το οποίο «κατηγορείται» γιατί… χαλάει την τελειότητα του 12 που συμβολίζει την πληρότητα, την κοσμική τάξη και  την αρμονία . Ενώ, το 13 έρχεται για να εκφράσει  τον διαμελισμό της τελειότητας του 12 ,την ασυμμετρία και το χάος . Δεν είναι λίγες εξάλλου, οι σημαντικές αναφορές που εμπεριέχουν το αριθμό 12.  12 οι μήνες, 12 οι ώρες της μέρας και της νύχτας. 12 τα ζώδια. Ακόμη, 12 οι Θεοί του Ολύμπου, 12 οι άθλοι του Ηρακλή, 12 οι φυλές του Ισραήλ, 12 οι μαθητές του Χριστού, 12 οι Ιμάμηδες κλπ. Με την προσθήκη, λοιπόν του αριθμού 1 σχηματίζεται η αρχή ενός νέου κύκλου. Το άγνωστο, που αντιπροσωπεύει ο αριθμός 13, προκαλεί ανησυχία στους ανθρώπους κι έτσι άρχισαν να το συνδέουν με ατυχή γεγονότα.

Η εξήγηση της δεισιδαιμονίας αυτής μπορεί  να αιτιολογηθεί και αστρολογικά.  Σύμφωνα με αυτές, την Τρίτη κυρίαρχος είναι ο πλανήτης Άρης, ενώ σε κάποια ώρα της ημέρας επικρατεί μαζί με τον πλανήτη Κρόνο, γεγονός που αστρολογικά προμηνύει κακή τύχη.

Παρασκευή και 13

Η πρόληψη αυτή διαδόθηκε στις αγγλόφωνες χώρες τον 19ο αιώνα. Για την προέλευσή της έχουν εκφρασθεί ποικίλες θεωρίες, όπως:

• Ήταν Παρασκευή όταν η Εύα έδωσε στον Αδάμ τον απαγορευμένο καρπό, με αποτέλεσμα να εκδιωχθούν και οι δύο από τον Παράδεισο.
• Παρασκευή έγινε η μεγάλη πλημμύρα  της κιβωτό του Νώε
• Παρασκευή σταυρώθηκε ο Χριστός. Ο ιουδασ ήταν ο 13ος μαθητής που παρεβρέθη στον μυστικό δείπνο.

Συνολικά, να αναφέρουμε πως οι προκαταλήψεις  συντηρούνται μέσα στο δίαβα του χρόνου.  Κάποιες έχουν τη βάση τους στα παγανιστικά έθιμα ενώ  πολλές προέκυψαν βάσει άτυχων συμπτώσεων και συσχετισμών.

Ανεσιάδου Ελένη