Για πρώτη φορά η χώρα μας θέτει τους κανόνες για την οργάνωση του θαλάσσιου χώρου. Ο χάρτης που αποτυπώνει τον ελληνικό Θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό δεν συνιστά οριοθέτηση ΑΟΖ. Τα απώτατα δυνητικά όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας

Η πράξη συγκρότησης της Εθνικής Χωρικής Στρατηγικής για τον Θαλάσσιο Χώρο (ΕΧΣΘΧ), με την οποία εξειδικεύεται και αποτυπώνεται σε χάρτη ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός (ΘΧΣ) της χώρας, εκδόθηκε σήμερα με πρωτοβουλία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας σε συνεργασία με το Υπουργείο Εξωτερικών και τα συναρμόδια Υπουργεία.

Στη σχετική ανακοίνωση αναφέρεται πως: «Πρόκειται για μία σημαντική πρωτοβουλία, καθώς για πρώτη φορά η χώρα μας θέτει τους κανόνες για την οργάνωση του θαλάσσιου χώρου. Ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός συνιστά ένα ολιστικό χωροταξικό πλαίσιο και αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχή ανάπτυξη γαλάζιας και κυκλικής οικονομίας, αποτυπώνοντας με ευκρίνεια τις ανθρώπινες δραστηριότητες που μπορούν να πραγματοποιούνται σε όλες τις θαλάσσιες ζώνες της χώρας μας, με σεβασμό στην αδήριτη ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος.

Η προσέγγιση που ακολουθήθηκε κατά την εκπόνηση της Εθνικής Χωρικής Στρατηγικής για τον Θαλάσσιο Χώρο συνέθεσε συχνά αντικρουόμενες κοινωνικές, οικονομικές, ενεργειακές και περιβαλλοντικές παραμέτρους, προκειμένου να υπηρετήσει μια σειρά αλληλένδετους στόχους, όπως η κλιματική ανθεκτικότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος, η βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη, η προστασία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και ιδιαίτερα των ενάλιων αρχαιοτήτων, η βελτίωση και προστασία των θαλασσίων μεταφορών, η εκμετάλλευση των ενεργειακών πόρων της χώρας, η ιχθυοκαλλιέργεια και η ενίσχυση των διασυνοριακών έργων κοινού ενδιαφέροντος. Ο ΘΧΣ λαμβάνει υπόψη τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ χερσαίων και θαλάσσιων δραστηριοτήτων και αποδίδει έμφαση στη διαβούλευση και συνδιαμόρφωση των προτεραιοτήτων ανά περιφέρεια, μέσα από τη συγκρότηση Θαλάσσιων Χωροταξικών Πλαισίων.

Με τον ΘΧΣ και την Εθνική Χωρική Στρατηγική για τον Θαλάσσιο Χώρο η Ελληνική Πολιτεία για πρώτη φορά οριοθετεί λεπτομερείς χρήσεις των θαλασσίων ζωνών της, υλοποιώντας την υποχρέωση που απορρέει από την Οδηγία 2014/89/ΕΕ και ασκώντας τα δικαιώματα που πηγάζουν από το Διεθνές Δίκαιο».

Η αντίδραση από τον Ιωάννη Μανιάτη

Με αφορμή τη σημερινή ανακοίνωση του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού ο Ευρωβουλευτής καθ. Γιάννης Μανιάτης έκανε την ακόλουθη δήλωση:

“Έπρεπε να ανακοινώσει σήμερα η Τουρκία τον δικό της Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό για το μισό Αιγαίο της «Γαλάζιας Πατρίδας» της, να περάσουν 4 ολόκληρα χρόνια από την ημερομηνία της υποχρεωτικής κατάθεσης (το αργότερο 21 Μαρτίου 2021) του ελληνικού Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού με βάση την Οδηγία 2014/89/ΕΕ και να καταδικαστεί η χώρα από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο (27 Φεβρουαρίου 2025) για μη συμμόρφωση με την Οδηγία, για να ανακοινώσει επιτέλους η κυβέρνηση τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό της χώρας.

Ο χάρτης που δημοσιεύεται, αλλά και ολόκληρη η ανακοίνωση των συναρμόδιων Υπουργείων ΥΠΕΞ και ΥΠΕΝ αποκαλύπτει ότι δεν υπήρχε απολύτως κανένας λόγος για την τεράστια αυτή καθυστέρηση που οδήγησε τελικά σε καταδίκη της χώρας.

Τα εξωτερικά όρια της περιοχής χωροθέτησης έχουν ήδη νομοθετηθεί από το 2011, με βάση τον νόμο ΠΑΣΟΚ 4001/2011, ενώ το 2014 για πρώτη φορά η χώρα δημοσίευσε στην Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, χάρτη ελληνικής ΑΟΖ και μάλιστα με γεωγραφικές συντεταγμένες. Επιπλέον, οι οριοθετήσεις ΑΟΖ της χώρας με Ιταλία και Αίγυπτο το 2020 συμπλήρωσαν τις υπόλοιπες περιοχές. Εξάλλου, με σχετική ερώτησή μου στην Ευρωβουλή, ζήτησα σχετικές εξηγήσεις.

Μπορεί η κυβέρνηση να ενημερώσει τον ελληνικό λαό γιατί υπήρξε αυτή η τεράστια αδικαιολόγητη καθυστέρηση;”

Η αντίδραση του Μιχάλη Χουρδάκη

Με τέσσερα χρόνια καθυστέρηση και υπό την πίεση ευρωπαϊκής καταδίκης, η Ελλάδα δημοσιοποίησε επιτέλους την Εθνική Χωρική Στρατηγική για τον Θαλάσσιο Χώρο (ΕΧΣΘΧ). Ένα θεσμικό εργαλείο που, ενώ θα έπρεπε να έχει τεθεί σε ισχύ από το 2021 —σύμφωνα με την Οδηγία 2014/89/ΕΕ— έρχεται τώρα, ταυτόχρονα με τη νέα τουρκική προβολή ισχύος στο Αιγαίο, ανέφερε ο βουλευτής Α’ Θεσσαλονίκης και εκπρόσωπος Τύπου στο Κίνημα Δημοκρατίας, Μιχάλης Χουρδάκης.

Η δημοσίευση της τουρκικής πρωτοβουλίας, που συνοδεύτηκε από προκλητικό χάρτη με σαφή πρόθεση επαναχάραξης της γεωπολιτικής πραγματικότητας στο Αιγαίο, κατέστησε ακόμα πιο επιτακτική την ανάγκη για εθνικό σχεδιασμό. Η καθυστέρηση τεσσάρων ετών δεν είναι απλώς γραφειοκρατική αμέλεια· συνιστά θεσμική υστέρηση που εκθέτει τη χώρα και πολιτικά και νομικά.

Η ΕΧΣΘΧ, πέρα από την ευρωπαϊκή της διάσταση, έχει κομβική σημασία για την οικονομική ανάπτυξη και την εθνική ασφάλεια: καθορίζει πώς και πού θα γίνονται επενδύσεις (υδατοκαλλιέργειες, τουρισμός, λιμενικές εγκαταστάσεις, ΑΠΕ, υποθαλάσσια καλώδια κ.ά.), ενώ εξασφαλίζει την περιβαλλοντική προστασία.

Οι βουλευτές του Κινήματος Δημοκρατίας έθεσαν εγκαίρως τα σωστά ερωτήματα:

• Γιατί αυτή η κωλυσιεργία;
• Ποιες οι ευθύνες για την ευρωπαϊκή καταδίκη;
• Και γιατί έπρεπε η Τουρκία να προηγηθεί;

Η ευχή να υλοποιηθεί πλέον ανεμπόδιστα η πόντιση του καλωδίου ΑΔΜΗΕ προς Κρήτη και Κάσο δεν είναι απλώς τεχνικό αίτημα, αλλά στρατηγικής σημασίας έργο για την ενεργειακή αυτάρκεια και την εθνική παρουσία σε κρίσιμες θαλάσσιες ζώνες.

Το ερώτημα που μένει, όμως, είναι: Μπορεί η στρατηγική αυτή να καλύψει την καθυστέρηση ή πρόκειται για «τρένο που χάθηκε» σε μια περίοδο που η γεωπολιτική πίεση στο Αιγαίο αυξάνεται;, όπως κατέληξε η δήλωση του κ. Χουρδάκη.