Την έντονη ανησυχία του για τα σχέδια του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας σχετικά με την κατασκευή και λειτουργία έξι νέων εργοστασίων καύσης απορριμμάτων σε διάφορες περιοχές της χώρας, εκφράζει το Δίκτυο Πράσινων Αυτοδιοικητικών. Και ζητά να δημοσιοποιηθεί άμεσα το σχετικό νομοσχέδιο που ετοιμάζεται, όπως και η μελέτη που κρατάει κρυφή το ΥΠΕΝ.

Όπως είχε προειδοποιήσει το 2022 το Δίκτυο Πράσινων Αυτοδιοικητικών, η κυβέρνηση έβαζε πλώρη για προώθηση της καύσης σε βάρος της ανακύκλωσης. Τώρα ετοιμάζεται να θεσμοθετήσει και να διευκολύνει τις μονάδες καύσης, σε συνεννόηση με τις μεγάλες εταιρείες.

Όμως η καύση των απορριμμάτων δεν αποτελεί λύση αλλά αδιέξοδο. Η κυβέρνηση, αντί να ενισχύσει την πρόληψη, τη διαλογή στην πηγή, την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση, υπέσκαψε την οικολογική διαχείριση των απορριμμάτων και μεθόδευσε την καύση τους ως αναγκαία πολιτική επιλογή, παρουσιάζοντάς τη μάλιστα ως σύγχρονη, φιλική στο περιβάλλον, προϊόν της φιλοσοφίας της κυκλικής οικονομίας, με οφέλη στην παραγωγή ενέργειας. Για να μην παραδεχτεί ότι δίνει προτεραιότητα σε μια ενεργοβόρα, ακριβή και ρυπογόνα τεχνολογία, με σοβαρές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία, το περιβάλλον και την τοπική οικονομία, με ένα ευνοϊκό νομικό πλαίσιο που διαμόρφωσε καθ’ υπόδειξη των τσιμεντοβιομηχανιών και των επενδυτών που θα αναλάβουν την κατασκευή και λειτουργία των νέων μονάδων.

Γιατί η καύση των απορριμμάτων είναι σε ευθεία αντίθεση με την ανακύκλωση και την κυκλική οικονομία;

1. Η καύση απαιτεί “καύσιμο” – δηλαδή σύμμεικτα απορρίμματα.
   • Οι μονάδες αποτέφρωσης δεν λειτουργούν χωρίς σημαντικές ποσότητες υπολειμματικών και συχνά ανακυκλώσιμων υλικών.
   • Για να είναι οικονομικά βιώσιμες, χρειάζονται σταθερές ροές αποβλήτων για δεκαετίες, γεγονός που αντιστρατεύεται την πρόληψη και ανακύκλωση.
2. Ανταγωνισμός με την ανακύκλωση στην πράξη:
   • Υλικά όπως χαρτί, πλαστικό, ξύλο, κλωστοϋφαντουργικά και ακόμα και οργανικά απόβλητα συχνά καταλήγουν στην καύση αντί για ανακύκλωση ή κομποστοποίηση.
   • Όταν αυτά καίγονται, καταστρέφεται η δυνατότητα κυκλικής επαναξιοποίησης των πόρων, με τεράστιο περιβαλλοντικό κόστος.
3. Τα οικονομικά κίνητρα είναι στρεβλά – το gate fee ενισχύει την αποτυχία.
   • Οι μονάδες καύσης επιδοτούνται έμμεσα ή άμεσα από “gate fee”, δηλαδή τέλη εισόδου ανά τόνο απορριμμάτων που τους φέρνουν οι ΟΤΑ.
   • Σε αρκετές περιπτώσεις (π.χ. μοντέλα ΣΔΙΤ), το κόστος για τους δήμους είναι χαμηλότερο όταν παραδίδουν περισσότερα σύμμεικτα για καύση από ό,τι αν επενδύσουν σε πράσινα σημεία, ενημέρωση, διαλογή στην πηγή.
   • Έτσι, δημιουργείται αντικίνητρο για την ανακύκλωση: είναι φθηνότερο να “καις” παρά να διαχειρίζεσαι ορθά.
4. Περιβαλλοντική και ενεργειακή αναποτελεσματικότητα:
   • Η καύση εκπέμπει διοξείδιο του άνθρακα και ρύπους, κυρίως όμως εκπέμπει διοξίνες, φουράνια και βαρέα μέταλλα. Η ρύπανση των περιοχών όπου εγκαθίσταται οι μονάδες είναι σταθερή και λειτουργεί συσσωρευτικά, προκαλώντας μόνιμες βλάβες  στο περιβάλλον, στην υγεία αλλά και επιμόλυνση των προϊόντων διατροφής που εκτίθενται στις διοξίνες.
   • Έτσι επιβαρύνει δυσανάλογα τις περιοχές εγκατάστασης, με επιπτώσεις στη δημόσια υγεία και τη βιωσιμότητα των τοπικών οικονομιών. Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα του Βόλου, όπου η καύση απορριμμάτων από την τσιμεντοβιομηχανία της ΑΓΕΤ εγκρίθηκε με υπογραφή Σ. Φάμελλου ως “πείραμα” για τη διαχείριση των απορριμμάτων. Εκεί, σύμφωνα με επιδημιολογική μελέτη του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, του Νοσοκομείο Βόλου και του Ιατρικού Συλλόγου Μαγνησίας (Φεβρουάριος 2019) «ο καρκίνος του ήπατος είναι 300% πάνω σε σχέση με την υπόλοιπη Ελλάδα, ο καρκίνος του οισοφάγου 45% και 400% πάνω τα εγκεφαλικά επεισόδια, ενώ αυξητικές είναι οι τάσεις για τον καρκίνο του αναπνευστικού καθώς και τα καρδιαγγειακά, που συνδέονται άμεσα με την ατμοσφαιρική ρύπανση».
5. Η καύση υπονομεύει τους εθνικούς και ευρωπαϊκούς στόχους:
   • Η Ε.Ε. θέτει προτεραιότητες: πρόληψη – επαναχρησιμοποίηση – ανακύκλωση – ανάκτηση – τελική διάθεση.
   • Η καύση βρίσκεται χαμηλότερα από την ανακύκλωση στην ιεραρχία διαχείρισης αποβλήτων.
   • Αντί να στηριχθούν οι ΟΤΑ για να πιάσουν τους στόχους 55% ανακύκλωσης έως το 2025, επιβάλλεται ένα συγκεντρωτικό, ενεργοβόρο μοντέλο.

Ένα μοντέλο που θα αυξήσει τα δημοτικά τέλη και τα τιμολόγια ρεύματος
Ο γενικός γραμματέας του ΥΠΕΝ κ. Μ. Γραφάκος συναντήθηκε σε μυστική συνάντηση με τις εταιρείες ΤΕΡΝΑ, Άκτωρ, Motor Oil, Metlen και Μεσόγειος και ΔΕΗ και «τα κανόνισαν». Κρατάει στα χέρια του σχετική μελέτη που δεν την αποκαλύπτει ούτε στα θεσμικά όργανα της Αυτοδιοίκησης. Ο λόγος είναι ότι αυτή προφανώς προβλέπει πενταπλασιασμό των δημοτικών τελών για να είναι βιώσιμες οι επενδύσεις και μεγάλο κόστος στην παραγωγή της ηλεκτρικής ενέργειας όπως μαρτυρά η ευρωπαϊκή εμπειρία που εγκαταλείπει αυτήν την μέθοδο από το 2012 και δεν τη χρηματοδοτεί!

Γι’ αυτόν τον λόγο, καλούμε όλες τις δημοτικές παρατάξεις σε όλη τη χώρα -ανεξαρτήτως πολιτικής τοποθέτησης- να καταθέσουν ψήφισμα στα Δημοτικά Συμβούλια, ζητώντας:

• Την απόσυρση του σχεδίου για τα 6 εργοστάσια καύσης και κάθε αντίστοιχης πρόβλεψης στο νέο νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ.
• Τη ρητή αντίθεση των ΟΤΑ σε κάθε προσπάθεια επιβολής μονάδων αποτέφρωσης με πρόσχημα την «ανάκτηση ενέργειας».
• Την ενίσχυση του ρόλου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην κυκλική οικονομία, με προτεραιότητα στη διαλογή στην πηγή, στα πράσινα σημεία και στη συμμετοχή των πολιτών.

Τα Δημοτικά Συμβούλια οφείλουν να σταθούν δίπλα στις τοπικές κοινωνίες και να υπερασπιστούν το δικαίωμα σε καθαρό περιβάλλον, διαφάνεια στη διαχείριση των απορριμμάτων και εφαρμογή των αρχών της βιωσιμότητας. Ας μην ακολουθήσουμε το παράδειγμα του Βόλου, με Δημοτικά Συμβούλια και Δημάρχους που εξυπηρετούν τα κυβερνητικά σχέδια και επιβάλλουν τις αποφάσεις ακόμα και με τη βία.

Το Δίκτυο Πράσινων Αυτοδιοικητικών καλεί σε εγρήγορση τους πολίτες ενάντια στα σχέδια καύσης και υπέρ της περιβαλλοντικής δικαιοσύνης. Ζητά από τα κόμματα της Βουλής να απαιτήσουν τη δημοσιοποίηση της μελέτης που κρατάει κρυφή το ΥΠΕΝ. Και διεκδικεί Ανοιχτά Δεδομένα στη δημόσια διοίκηση.

————————————————————————-
Ποιο είναι το Δίκτυο Πράσινων Αυτοδιοικητικών
40 εκλεγμένοι σύμβουλοι ή πρόσωπα που έχουν θητεύσει σε αυτοδιοικητικές θέσεις συγκρότησαν ένα πανελλαδικό Δίκτυο και επιδιώκουν κοινή δράση όλων των ζωντανών οικολογικών, πράσινων και εναλλακτικών δυνάμεων. Στόχος τους η συγκρότηση και στήριξη αυτόνομων πράσινων σχημάτων στις Περιφέρειες, στους Δήμους και παντού όπου υπάρχουν ενεργές ομάδες πολιτών με οικολογικές θέσεις.
Η Διακήρυξή τους είναι ΕΔΩ