Πολιτισμός και Πρόσβαση
Της Μιχαέλας Μ.Τσαμουρτζή, Πολιτισμολόγου:
Οι πόλεις που κινούμαστε και ζούμε είναι φτιαγμένες για ανθρώπους που είναι αρτιμελείς, με όλες τους τις αισθήσεις και τις ικανότητες στο 100% ή κοντά σε αυτό.
Θεωρούμε πολλά πράγματα δεδομένα, χωρίς αμφισβήτηση ή άρνηση για αυτό που βιώνουμε . Οι περισσότεροι δεν έχουμε μάθει να βάζουμε τον εαυτό μας στα παπούτσια του άλλου. Η καθημερινότητα είναι δύσκολη έτσι και αλλιώς, πόσο μάλλον για εκείνους τους συνανθρώπους μας που αντιμετωπίζουν αντικειμενικές δυσκολίες. Οι υποδομές λιγοστές, οι προσπάθειες δε φτάνουν να καλύψουν τα όποια κενά και η εκπαίδευση παρόλο που κάνει κάποια βήματα δεν αντιμετωπίζει το πρόβλημα στη ρίζα του.
Με αφορμή μια συζήτηση για προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που τρέχουν για να διευκολύνουν την πρόσβαση σε χώρους πολιτισμούς και μουσεία, που παλεύουν με τις δικές τους δυνάμεις, αναρωτήθηκα για ποιο λόγο να αποτελεί μια
τόσο δύσκολη και δυσεπίλυτη εξίσωση το συγκεκριμένο ζήτημα.
Δυστυχώς από την αρχαιότητα οι άνθρωποι με αναπηρία αποτελούσαν μια ομάδα που έπρεπε να εξαφανιστεί, σαν να μην υπήρχαν ατέλειες στη φύση. Το ιδανικό του ωραίου, το αφήγημα του τέλειου, του άριστου, το χωρίς κανένα ελάττωμα έθρεψε γενιές και γενιές. Μέσα στην εκπαίδευση δεν υπήρξε μέριμνα για να δοθούν λύσεις.
Οι περισσότεροι βλέπουν με μια συμπάθεια τους ανθρώπους με αναπηρία χωρίς να σκεφτούν πως τίποτα δεν είναι ουσιαστικά δικό μας και κάθε μέρα που περνάει και είμαστε υγιείς είναι μια κερδισμένη μέρα. Πόσοι δεν έχασαν μέλη, τις αισθήσεις, την ψυχική τους υγεία, τη ζωή τους όπως την ήξεραν από ένα λάθος χειρισμό, από μια λάθος στιγμή.
Ακριβώς σε αυτό το σημείο γεννήθηκε ένα ερώτημα μαζί με έναν προβληματισμό. Τα
πράγματα που σχετίζονται με την Τέχνη στην ολότητά της είναι αυτά που μπορούν να βοηθήσουν, να παρηγορήσουν, να ηρεμήσουν πάθη, να εκπαιδεύσουν και να καλυτερεύσουν τη ζωή όλων μας. Γιατί λοιπόν να υπάρχει δυσκολία στην
πρόσβαση, ελάχιστη μέριμνα και φροντίδα και μια άρνηση επένδυσής σε κάτι που μόνο καλό μπορεί να προσφέρει. Στα Μουσεία συνήθως η εμπειρία βασίζεται στην εικόνα. Άλλωστε από έρευνες οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τα μάτια τους κατά 70% σε σχέση με τις υπόλοιπες αισθήσεις για να πάρουν το μήνυμα από το περιβάλλον. Τι γίνεται όταν δεν υπάρχει αυτή η δυνατότητα;
Με βάση λοιπόν αυτό πρόσφατα μεγάλη εταιρία λογισμικού σε συνεργασία με το Μουσείο Ρέμπραντ στο Άμστερνταμ κάνοντας χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης και των ηλεκτρονικών μέσων, φρόντισε να μεταφέρει την εμπειρία της επίσκεψης στο Μουσείο στους μη έχοντες την όραση. Η εμπειρία για αυτούς τους ανθρώπους μοναδική, γιατί η περιγραφή μαζί την αφή αντιγράφων των έργων, τους άνοιξε ένα νέο παράθυρο στον κόσμο. Η χρήση των νέων τεχνολογιών σε συνδυασμό με την καινοτομία μπορούν να δώσουν πρόσβαση σε όλους. Οι αρχαιολογικοί χώροι, τα
μουσεία, τα θέατρα, οι χώροι που παράγεται πολιτισμός δεν πρέπει να είναι το άβατο και σημεία για λίγους. Πρέπει να μπορούν όλοι να έχουν πρόσβαση.
Το χρήμα οφείλει να αποτελεί το μέσο για την καλυτέρευση της ζωής, τη μόρφωση και την παιδεία. Δεν είναι μόνο υλικό εργαλείο είναι ένα εργαλείο ουσίας. Δυστυχώς όμως επενδύεται σε πράγματα που είναι μείζονος σημασίας και αφήνουμε μια σημαντική μερίδα ανθρώπων εκτός να παλεύουν μόνοι.
Προσωπικά θεωρώ πως όλα ξεκινούν από την εκπαίδευση και την αύξηση της ενσυναίσθησης για να αρχίσει σιγά
αλλά σταθερά να έρχεται η εξέλιξη. Αυτό βέβαια δεν αφορά μόνο την ιδιωτική πρωτοβουλία που κάνει κάποια βήματα προς αυτή την κατεύθυνση αλλά και το επίσημο κράτος. Άλλωστε αν θέλει μια Χώρα να θεωρείται πολιτισμένη και μέρος
του ευνομούμενου κόσμου θα πρέπει να συμπεριφέρεται με ισοτιμία και σεβασμό σε όλους τους πολίτες της.