Περισσότερο, ίσως, από κάθε άλλο προηγούμενο Παγκόσμιο Κύπελλο πριν, από τον ορισμό του Κατάρ ως διοργανώτρια χώρα, στις 2 Δεκεμβρίου 2010, οι διαμάχες γύρω από το Μουντιάλ 2022, διαδέχονται η μία την άλλη.

Είναι χαρακτηριστικό, όπως αναφέρει το γαλλικό πρακτορείο ειδήσεων (AFP), ότι στον απόηχο της ανακοίνωσης της FIFA πως προτίμησε το Κατάρ από τις Ηνωμένες Πολιτείες στον 4ο γύρο ψηφοφορίας, ο τότε αμερικανός πρόεδρος, Μπαράκ Ομπάμα, αναφώνησε: «Είναι μια κακή απόφαση».

Στις 3 Δεκεμβρίου, η γερμανική κυβέρνηση εξέφρασε την έκπληξή της: «Μπορούμε να χαρακτηρίσουμε την επιλογή που έκανε η FIFA ως εν μέρει έκπληξη», δήλωσε ο εκπρόσωπός της Στέφεν Σέιμπερτ, ενώ αντίθετα, ο πρόεδρος της Βραζιλίας Λούλα είχε συγχαρεί τη FIFA για τη «σοφία» της.

Εκείνη την εποχή, υπήρχε μόνο ένα από τα οκτώ γήπεδα που είχαν προγραμματιστεί για το Παγκόσμιο Κύπελλο και η άφιξη περισσότερων από ένα εκατομμύριο φιλάθλων έθεσε ερωτήματα σχετικά με την ικανότητα υποδοχής, ιδιαίτερα των ξενοδοχείων, του μικρού εμιράτου.

Το 2012 και οι υποψίες διαφθοράς
Τον Αύγουστο του 2012, το Ερευνητικό Επιμελητήριο της Επιτροπής Δεοντολογίας της FIFA ξεκίνησε έρευνα για την απονομή των Μουντιάλ του 2018 στη Ρωσία και του 2022 στο Κατάρ, με επικεφαλής τον πρώην εισαγγελέα των ΗΠΑ Μάικλ Γκαρσία.
Στις 27 Ιουνίου 2017, η έκθεση Γκαρσία, δημοσιεύτηκε από τη Fifa, έπειτα από διαρροές στον Τύπο. Σημειώνει μια σειρά από δυνητικά ύποπτες οικονομικές συναλλαγές αλλά όχι αρκετά στοιχεία για να αποσυρθεί η διοργάνωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου από το Κατάρ.
Στη Γαλλία, η Δικαιοσύνη ερευνά από το 2019 για «ενεργητική και παθητική διαφθορά» σε ένα γεύμα που πραγματοποιήθηκε στις 23 Νοεμβρίου 2010 μεταξύ του Νικολά Σαρκοζί, τότε προέδρου της Δημοκρατίας, δύο ανώτερων ηγετών του Κατάρ και του Μισέλ Πλατινί, τότε «αφεντικό» της UEFA.

Στις 13 Οκτωβρίου 2022, μια κοινή έρευνα της France Télévisions και του Radio France αποκάλυψε ένα σημείωμα, ενόψει αυτού του γεύματος, που σχεδίαζε να αναφερθεί, εκτός από το Παγκόσμιο Κύπελλο, για τα θέματα «μαχητικά αεροσκάφη» και «Παγκόσμια πυραυλική άμυνα».

Αλλαγή ημερολογίου και 2014
Στις 8 Ιανουαρίου 2014, ο Ζερόμ Βάτσκε, τότε γενικός γραμματέας της FIFA, δήλωσε ότι το Παγκόσμιο Κύπελλο δεν θα πραγματοποιηθεί «Ιούνιο-Ιούλιο», αλλά «μεταξύ 15 Νοεμβρίου και 15 Ιανουαρίου το αργότερο», σε συνέντευξή του.
Αυτή είναι η επιβεβαίωση μιας επιλογής που είχε ήδη προβάλει ο Σεπ Μπλάτερ, τότε πρόεδρος της FIFA, αντιμέτωπος με «προβλήματα που σχετίζονται με τη ζέστη». Στα μέσα του καλοκαιριού στο Κατάρ, οι θερμοκρασίες μπορεί να εκτοξευθούν έως και 50 βαθμούς Κελσίου.
Η εκτελεστική επιτροπή της FIFA αποφασίζει στις 25 Σεπτεμβρίου 2015 υπέρ της διεξαγωγής από τις 21 Νοεμβρίου έως τις 18 Δεκεμβρίου 2022. Τέλος, ο εναρκτήριος αγώνας μεταφέρεται μια μέρα, στις 20 Νοεμβρίου, για να ανοίξει το τουρνουά το Κατάρ.
Για πρώτη φορά διοργανώνεται Παγκόσμιο Κύπελλο ποδοσφαίρου στο τέλος του ημερολογιακού έτους, διακόπτοντας τα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα συλλόγων, γεγονός που προκαλεί αναταραχή.

Το 2014 και τα  ανθρώπινα δικαιώματα
Πολλές φωνές επικρίνουν το μικρό εμιράτο φυσικού αερίου σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα, αρχίζοντας από τη Διεθνή Συνομοσπονδία Συνδικάτων, που συνέταξε το 2014 μια αδιάλλακτη έκθεση σχετικά με τη μεταχείριση των μεταναστών εργαζομένων.
H βρετανική εφημερίδα The Guardian ανέφερε σύνολο των 6.500 νεκρών στις αρχές του 2021. Επίσημα, έχουν σημειωθεί τρεις θάνατοι στα οκτώ γήπεδα του Μουντιάλ, αλλά γίνεται αντιληπτό ότι κάτι τέτοιο βρίσκεται μακριά από την πραγματικότητα. Μια έκθεση της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ILO), η οποία έχει γραφείο στην Ντόχα, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι 50 εργαζόμενοι έχασαν τη ζωή τους σε εργατικά ατυχήματα το 2020 και άλλοι 500 τραυματίστηκαν σοβαρά.

Ωστόσο, η ΔΟΕ σημειώνει ελλείψεις στο σύστημα έρευνας και καταγραφής θανάτων και επισημαίνει ότι ο αριθμός τους θα μπορούσε να είναι μεγαλύτερος. Υπό την πίεση από ΜΚΟ, χορηγούς και πολλές ομοσπονδίες που ζητούν ένα ταμείο αποζημίωσης, η FIFA  στις 17 Οκτωβρίου  προώθησε «διάλογο» για «πρωτοβουλίες» υπέρ των εργαζομένων στους χώρους του Παγκοσμίου Κυπέλλου.

Η υποδοχή των μελών της κοινότητας ΛΟΑΤΚΙ+ θα εξεταστεί επίσης σε αυτό το συντηρητικό μουσουλμανικό κράτος όπου η νομοθεσία ποινικοποιεί τις σεξουαλικές σχέσεις μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου.  Οι διοργανωτές υπόσχονται να καλωσορίσουν «όλους» τους επισκέπτες χωρίς διακρίσεις.

Το 2021 και οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις
«Μηδενικός αντίκτυπος άνθρακα» έναντι «οικολογικής εκτροπής», οι αναλύσεις διοργανωτών και αντιπάλων διαφέρουν για το περιβαλλοντικό αποτύπωμα του Παγκοσμίου Κυπέλλου.
Σύμφωνα με μια έκθεση που δημοσιεύθηκε από τη FIFA τον Ιούνιο του 2021, περισσότεροι από 3,6 εκατομμύρια τόνοι CO2 θα εκπέμπονται λόγω του Παγκοσμίου Κυπέλλου, σε σύγκριση με 2,1 εκατομμύρια τόνους κατά στη Ρωσία το 2018.
Αλλά αυτή η αξιολόγηση είναι ελλιπής, κρίνει η ΜΚΟ Carbon Market Watch, η οποία εκτιμά ότι το αποτύπωμα άνθρακα της κατασκευής γηπέδων θα μπορούσε να είχε υποτιμηθεί κατά οκτώ: θα ήταν απαραίτητο να μετρηθούν 1,6 εκατομμύρια τόνοι CO2 και όχι 0,2 εκατομμύρια.
Από την πλευρά των διοργανωτών, υποστηρίζεται ότι η εγγύτητα των οκτώ γηπέδων, σε ακτίνα 75 χιλιομέτρων, θα μειώσει την εναέρια κυκλοφορία υπέρ του μετρό και των ηλεκτρικών λεωφορείων. Όμως, οι φωνές προκαλούν τον κίνδυνο αύξησης των εκπομπών λόγω των πολλών αεροπορικών λεωφορείων που προορίζονται για τη μεταφορά φιλάθλων από γειτονικές χώρες για να περιοριστεί η πίεση στην προσφορά ξενοδοχείων στο Κατάρ.

Ο κλιματισμός των γηπέδων, που συχνά θεωρείται σύμβολο ενεργειακής και περιβαλλοντικής σπατάλης, δεν βαραίνει πολύ στον ισολογισμό. Αλλά για την γαλλίδα πρωθυπουργό, Ελιζαμπέτ Μπορν, αυτός ο υπαίθριος κλιματισμός «δεν είναι καλό σήμα» όσον αφορά στην ενεργειακή… νηφαλιότητα.

Κείμενο- Φωτογραφία: ΑΠΕ/ΜΠΕ